536

9-nji bap

536

9-nji bap

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Gaty gyzan wagty salkyn düşýänçä, namazy yza çekiň. Çünki gaty gyzgynlyk jähennem odunyň howrundandyr”.

حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ المَدِينِيُّ، قَالَ: حَدَّثَنَا سُفْيَانُ، قَالَ: حَفِظْنَاهُ مِنَ الزُّهْرِيِّ، عَنْ سَعِيدِ بْنِ المُسَيِّبِ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، عَنِ النَّبِيِّ ﷺ قَالَ: «إِذَا اشْتَدَّ الحَرُّ فَأَبْرِدُوا بِالصَّلاَةِ، فَإِنَّ شِدَّةَ الحَرِّ مِنْ فَيْحِ جَهَنَّمَ«.

537

9-nji bap

537

9-nji bap

Jähennemiň ody (bir gezek) Robbuna şikaýat edip: “Ýa Robb, meniň bir bölegim beýleki bölegimi (ýagny öz-özümi) iýip ýok edip barýan!” diýdi. (Allah) hem oňa iki gezek, gyşda we tomusda nepes almaga rugsat berdi. Gaty gyzan wagty we gaty sowan wagty (ana, şolar dowzahyň nepes alýan wagtydyr).

وَاشْتَكَتِ النَّارُ إِلَى رَبِّهَا، فَقَالَتْ: يَا رَبِّ أَكَلَ بَعْضِي بَعْضًا، فَأَذِنَ لَهَا بِنَفَسَيْنِ، نَفَسٍ فِي الشِّتَاءِ وَنَفَسٍ فِي الصَّيْفِ، فَهُوَ أَشَدُّ مَا تَجِدُونَ مِنَ الحَرِّ، وَأَشَدُّ مَا تَجِدُونَ مِنَ الزَّمْهَرِيرِ.

538

9-nji bap

538

9-nji bap

Ebu Sa’yddan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Salkyn düşýänçä öýle namazyny gijikdirip okaň. Çünki gaty gyzgynlyk jähennem odunyň howrundandyr”.

حَدَّثَنَا عُمَرُ بْنُ حَفْصِ بْنِ غِيَاثٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا أَبِي، قَالَ: حَدَّثَنَا الأَعْمَشُ، حَدَّثَنَا أَبُو صَالِحٍ، عَنْ أَبِي سَعِيدٍ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ: أَبْرِدُوا بِالظُّهْرِ، فَإِنَّ شِدَّةَ الحَرِّ مِنْ فَيْحِ جَهَنَّمَ». تَابَعَهُ سُفْيَانُ، وَيَحْيَى، وَأَبُو عَوَانَةَ، عَنِ الأَعْمَشِ.

539

10-nji bap

539

10-nji bap

Ebu Zerr El-Gifariden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Bir gezek biz Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bilen saparda wagtymyz, azançy öýle namazynyň azanyny aýtjak boldy. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem (oňa): “Salkynlaşýança garaş” diýdi. Bir salymdan soň azançy ýene-de azan aýtjak boldy. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem ýene-de (oňa): “Salkyn düşýänçä garaş” diýdi. Biz hem tä depeleriň kölegeleriniň uzalýandygyny görýänçäk garaşdyk. Soňra Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bize: “Elbetde, gaty gyzgynlyk jähennem odunyň howrundandyr. Eger-de howa gaty gyzsa, onda salkyn düşýänçä, namazy yza süýşüriň” diýdi.

حَدَّثَنَا آدَمُ بْنُ أَبِي إِيَاسٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، قَالَ: حَدَّثَنَا مُهَاجِرٌ أَبُو الحَسَنِ مَوْلَى لِبَنِي تَيْمِ اللَّهِ، قَالَ: سَمِعْتُ زَيْدَ بْنَ وَهْبٍ، عَنْ أَبِي ذَرٍّ الغِفَارِيِّ، قَالَ: كُنَّا مَعَ النَّبِيِّ ﷺ فِي سَفَرٍ، فَأَرَادَ المُؤَذِّنُ أَنْ يُؤَذِّنَ لِلظُّهْرِ، فَقَالَ النَّبِيُّ ﷺ: «أَبْرِدْ» ثُمَّ أَرَادَ أَنْ يُؤَذِّنَ، فَقَالَ لَهُ: «أَبْرِدْ» حَتَّى رَأَيْنَا فَيْءَ التُّلُولِ، فَقَالَ النَّبِيُّ ﷺ: «إِنَّ شِدَّةَ الحَرِّ مِنْ فَيْحِ جَهَنَّمَ، فَإِذَا اشْتَدَّ الحَرُّ فَأَبْرِدُوا بِالصَّلاَةِ «.وَقَالَ ابْنُ عَبَّاسٍ: «(تَتَفَيَّأُ) تَتَمَيَّلُ «.

540

11-nji bap

540

11-nji bap

"Az-Zuhriden rowaýat edilmegine görä, Enes ibn Mälik (Allah ondan razy bolsun) maňa şeýle habar berdi diýipdir: “(Bir gün) Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Gün günortandan agan wagty öýünden çykyp, öýle namazyny okady. Soňra münbere çykyp, Kyýamatdan söz açdy we şol günde örän uly wakalaryň bolup geçjekdigini habar berdi. Soňra (Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem) bize: “Menden bir zat soramak isleýän bar bolsa sorabersin. Şu duran ýerimde näçe wagtlap dursam, şonça wagtlap hem Menden soran zadyňyzy habar bererin” diýdi. Şondan soň adamlar zar-zar aglaşdylar. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Menden soraň” diýip, birnäçe gezek gaýtalap durdy. Şonda Abdulla ibn Huzafa As-Sahmi ýerinden turup: “(Ýa Resulullah!) Meniň kakam kim?” diýip sorady. “Seniň kakaň Huzafadyr” diýdi. Soňra (Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem ýene-de): “Soraberiň menden” diýip gaýtalap başlady. Soňra Omar iki dyzyna çöküp : “Biz Allahy Robb, Yslamy din, Muhammedi bolsa pygamber hökmünde kabul edip razy bolduk” diýdi. (Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem az salym) gürlemän dymyp durandan soňra: “Edil ýaňyja şu diwaryň ýüzünde Jennet bilen dowzah görkezildi. Men şonuň ýaly haýyry we şonuň ýaly şeri heniz görmändim” diýdi. "

حَدَّثَنَا أَبُو اليَمَانِ، قَالَ: أَخْبَرَنَا شُعَيْبٌ، عَنِ الزُّهْرِيِّ، قَالَ: أَخْبَرَنِي أَنَسُ بْنُ مَالِكٍ، أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ خَرَجَ حِينَ زَاغَتِ الشَّمْسُ، فَصَلَّى الظُّهْرَ، فَقَامَ عَلَى المِنْبَرِ، فَذَكَرَ السَّاعَةَ، فَذَكَرَ أَنَّ فِيهَا أُمُورًا عِظَامًا، ثُمَّ قَالَ: «مَنْ أَحَبَّ أَنْ يَسْأَلَ عَنْ شَيْءٍ فَلْيَسْأَلْ، فَلاَ تَسْأَلُونِي عَنْ شَيْءٍ إِلَّا أَخْبَرْتُكُمْ، مَا دُمْتُ فِي مَقَامِي هَذَا» فَأَكْثَرَ النَّاسُ فِي البُكَاءِ، وَأَكْثَرَ أَنْ يَقُولَ: «سَلُونِي»، فَقَامَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ حُذَافَةَ السَّهْمِيُّ، فَقَالَ: مَنْ أَبِي؟ قَالَ: «أَبُوكَ حُذَافَةُ» ثُمَّ أَكْثَرَ أَنْ يَقُولَ: «سَلُونِي» فَبَرَكَ عُمَرُ عَلَى رُكْبَتَيْهِ، فَقَالَ: رَضِينَا بِاللَّهِ رَبًّا، وَبِالإِسْلاَمِ دِينًا، وَبِمُحَمَّدٍ نَبِيًّا، فَسَكَتَ، ثُمَّ قَالَ: «عُرِضَتْ عَلَيَّ الجَنَّةُ وَالنَّارُ آنِفًا فِي عُرْضِ هَذَا الحَائِطِ، فَلَمْ أَرَ كَالخَيْرِ وَالشَّرِّ«

Salgylanma:

“• Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem muny olar peýdasyz soraglary berensoňlar gaharyndan diýdi. • Omar Allah ondan razy bolsun, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň gaharynyň gelendigini duýdy. ”

541

11-nji bap

541

11-nji bap

"Ebul-Minhaldan rowaýat edilmegine görä, Ebu Barza Al-Aslämi (Allah ondan razy bolsun) şeýle diýipdir: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem ertir namazyny biziň her birimiz ýanyndaky oturan adamy tanap biljek derejede, daş-töwerek aýdyňlaşan wagtynda okardy . Ol (ertir namazynda) altmyşdan ýüz aýata çenli okardy. Öýle namazyny Gün (çür depeden) günbatara tarap süýşen wagty okardy. Ikindi namazyny şeýle bir wagtda okardy; biziň birimiz namazdan soň, Medinäniň iň uzak ýerinde ýerleşýän öýüne dolanyp baranda-da Gün diri bolup, (heniz onuň gyzgynlygy gitmezdi). (Ebul-Minhal): “(Ebu Barzanyň) agşam namazy hakynda aýdanlaryny welin ýatdan çykarypdyryn” diýdi. (Ebu Barza) ýene-de şeýle diýdi: “Ýassy namazyny gijäniň üçden biri geçýänçä, gijikdirip okap biler”. Soňra ol: “(Hatda) gijäniň ýaryna çenli-de (gijikdirip biler)” diýdi. "

حَدَّثَنَا حَفْصُ بْنُ عُمَرَ، قَالَ: حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، حَدَّثَنَا أَبُو المِنْهَالِ، عَنْ أَبِي بَرْزَةَ: كَانَ النَّبِيُّ ﷺ يُصَلِّي الصُّبْحَ وَأَحَدُنَا يَعْرِفُ جَلِيسَهُ، وَيَقْرَأُ فِيهَا مَا بَيْنَ السِّتِّينَ إِلَى المِائَةِ، وَيُصَلِّي الظُّهْرَ إِذَا زَالَتِ الشَّمْسُ، وَالعَصْرَ وَأَحَدُنَا يَذْهَبُ إِلَى أَقْصَى المَدِينَةِ، رَجَعَ وَالشَّمْسُ حَيَّةٌ - وَنَسِيتُ مَا قَالَ فِي المَغْرِبِ - وَلاَ يُبَالِي بِتَأْخِيرِ العِشَاءِ إِلَى ثُلُثِ اللَّيْلِ، ثُمَّ قَالَ: إِلَى شَطْرِ اللَّيْلِ، وَقَالَ مُعَاذٌ: قَالَ شُعْبَةُ: لَقِيتُهُ مَرَّةً، فَقَالَ: «أَوْ ثُلُثِ اللَّيْلِ «.

Salgylanma:

• Şol wagt ertir namazyny okap bolardy.

542

11-nji bap

542

11-nji bap

Enes ibn Mälikden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Biz Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň yzynda durup öýle namazyny okan wagtlarymyz, yssydan goranmak üçin eşiklerimiziň üstüne sejde ederdik”.

حَدَّثَنَا مُحَمَّدٌ يَعْنِي ابْنَ مُقَاتِلٍ، قَالَ: أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ، قَالَ: أَخْبَرَنَا خَالِدُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ، حَدَّثَنِي غَالِبٌ القَطَّانُ، عَنْ بَكْرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ المُزَنِيِّ، عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ، قَالَ: «كُنَّا إِذَا صَلَّيْنَا خَلْفَ رَسُولِ اللَّهِ ﷺ بِالظَّهَائِرِ، فَسَجَدْنَا عَلَى ثِيَابِنَا اتِّقَاءَ الحَرِّ «.

543

12-nji bap

543

12-nji bap

"Ibn Abbasdan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň Medinede öýle bilen ikindini namazyny birleşdirip, ýedi rekagat edip we agşam namazy bilen ýassy namazyny birleşdirip hem sekiz rekagat edip okan wagtlary bolupdy”. Eýub (As-Sahtiyani): “Belki, bu (güýçli) ýagyş ýagan wagtynda bolandyr” diýipdir. (Bu hadysy Ibn Abbasdan habar beren Jäbir ibn Zeýd) “Belki, şeýledir” diýip jogap beripdir. "

"حَدَّثَنَا أَبُو النُّعْمَانِ، قَالَ: حَدَّثَنَا حَمَّادٌ هُوَ ابْنُ زَيْدٍ، عَنْ عَمْرِو بْنِ دِينَارٍ، عَنْ جَابِرِ بْنِ زَيْدٍ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ أَنَّ النَّبِيَّ ﷺ صَلَّى بِالْمَدِينَةِ سَبْعًا وَثَمَانِيًا: الظُّهْرَ وَالعَصْرَ وَالمَغْرِبَ وَالعِشَاءَ. فَقَالَ أَيُّوبُ: لَعَلَّهُ فِي لَيْلَةٍ مَطِيرَةٍ، قَالَ: عَسَى. "

544

13-nji bap

544

13-nji bap

"Hişämiň kakasy ‘Urwa (ibn Az-Zubeýrden) rowaýat etmegine görä, Aişa (Allah ondan razy bolsun) şeýle diýipdir: “Resulullah sallallahu aleýhi wesellem ikindi namazyny, heniz onuň otagyndan Günüň (şöhlesiniň) gitmedik wagtlary okardy”. Ebu Usama şony Hişamdan (eşidip) gürrüň beren wagty: “Otagynyň düýbünden” diýerdi. "

حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ المُنْذِرِ، قَالَ: حَدَّثَنَا أَنَسُ بْنُ عِيَاضٍ، عَنْ هِشَامٍ، عَنْ أَبِيهِ، أَنَّ عَائِشَةَ، قَالَتْ: «كَانَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ يُصَلِّي العَصْرَ، وَالشَّمْسُ لَمْ تَخْرُجْ مِنْ حُجْرَتِهَا» وَقَالَ أَبُو أُسَامَةَ، عَنْ هِشَامٍ: «مِنْ قَعْرِ حُجْرَتِهَا «.

Salgylanma:

• Aişanyň otagyna Günüň şöhlesi düşüp durardy. Bu bolsa Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň ikindi namazyny ir okandygyny aňladýar.

545

13-nji bap

545

13-nji bap

‘Urwadan habar berilmegine görä, Aişa (Allah ondan razy bolsun) şeýle diýipdir: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem ikindi namazyny Aişanyň otagynda güneş bar bolup, heniz onuň otagyna kölege düşmänkä okardy”.

حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ، قَالَ: حَدَّثَنَا اللَّيْثُ، عَنِ ابْنِ شِهَابٍ، عَنْ عُرْوَةَ، عَنْ عَائِشَةَ: «أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ صَلَّى العَصْرَ، وَالشَّمْسُ فِي حُجْرَتِهَا لَمْ يَظْهَرِ الفَيْءُ مِنْ حُجْرَتِهَا «.

Sahyh al Buhary yslam dininiň iň ygtybarly hadys ýygyndysydyr. Takmynan 7,275 hadysy öz içine alýan bu eser, Pygamberimiziň sünnetine esaslanyp, musulmanlaryň gündelik durmuşynda ýol görkezijidir.

Möhüm Baglanyşyklar

Sahih al bukhari programmasy

Bir basyş bilen uygulamany göçür we ruhy syýahata başla!