391

28-nji bap

391

28-nji bap

Enes ibn Mälikden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Her kim biziň namaz okaýşymyz ýaly namaz okasa we biziň kyblamyza tarap baksa, soýan mallarymyzdan hem iýse, ol adam Allahyň we Resulynyň hemaýatyna (goragyna) giren musulmandyr. (Allahyň) gorag astyna (hemaýatyna alan adamsy) hakynda, Allaha dönüklik etmäň”.

حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ عَبَّاسٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا ابْنُ المَهْدِيِّ، قَالَ: حَدَّثَنَا مَنْصُورُ بْنُ سَعْدٍ، عَنْ مَيْمُونِ بْنِ سِيَاهٍ، عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺمَنْ صَلَّى صَلاَتَنَا وَاسْتَقْبَلَ قِبْلَتَنَا، وَأَكَلَ ذَبِيحَتَنَا فَذَلِكَ المُسْلِمُ الَّذِي لَهُ ذِمَّةُ اللَّهِ وَذِمَّةُ رَسُولِهِ، فَلاَ تُخْفِرُوا اللَّهَ فِي ذِمَّتِهِ.

392

28-nji bap

392

28-nji bap

Enes ibn Mälikden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Men adamlar tä, “Lä ilähä illallah!” (Allahdan başga hudaý ýok) diýýänçäler, olar bilen söweş etmeklige emr edildim. Eger olar muny aýtsalar we biziňki ýaly namaz okasalar, (biziň bakýan) kyblamyza tarap hem baksalar, mallaryny hem biziň kesişimiz ýaly kesseler, (janyň we malyň) hakyndan başga olaryň ganlary we mallary biziň üçin haramdyr. Olaryň (gizlin eden amallarynyň) hasabyny soramak bolsa, diňe Allahyň (Özüne) degişlidir”.

حَدَّثَنَا نُعَيْمٌ، قَالَ: حَدَّثَنَا ابْنُ المُبَارَكِ، عَنْ حُمَيْدٍ الطَّوِيلِ، عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ أُمِرْتُ أَنْ أُقَاتِلَ النَّاسَ حَتَّى يَقُولُوا لاَ إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ، فَإِذَا قَالُوهَا، وَصَلَّوْا صَلاَتَنَا، وَاسْتَقْبَلُوا قِبْلَتَنَا، وَذَبَحُوا ذَبِيحَتَنَا، فَقَدْ حَرُمَتْ عَلَيْنَا دِمَاؤُهُمْ وَأَمْوَالُهُمْ، إِلَّا بِحَقِّهَا وَحِسَابُهُمْ عَلَى اللَّهِ.

393

28-nji bap

393

28-nji bap

Habar berilmegine görä, Humeýd şeýle diýipdir: “Bir gezek Meýmun ibn Siýah “Eý, Ebu Hamza! Bir bendäniň ganyny we emlägini haram (gadagan) edýän zat näme?” diýip, Enes ibn Mälikden sorady. (Enes ibn Mälik) “Kimde-kim Allahdan başga hudaýyň ýoklugyna güwä geçýän bolsa, biziň kyblamyza tarap hem öwrülse we biziňki ýaly namaz okasa, biziň soýan mallarymyzdan hem iýse, ol musulmandyr. Indi, musulmanyň peýdasyna edilýän ähli zatlar oňada edilmelidir. Musulmana zyýan berjek ähli zatlar oňa-da edilmeli däldir” diýdi”.

قَالَ ابْنُ أَبِي مَرْيَمَ: أَخْبَرَنَا يَحْيَى بْنُ أَيُّوبَ، حَدَّثَنَا حُمَيْدٌ، حَدَّثَنَا أَنَسٌ، عَنِ النَّبِيِّ ﷺ، وَقَالَ عَلِيُّ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ، حَدَّثَنَا خَالِدُ بْنُ الحَارِثِ، قَالَ: حَدَّثَنَا حُمَيْدٌ، قَالَ: سَأَلَ مَيْمُونُ بْنُ سِيَاهٍ، أَنَسَ بْنَ مَالِكٍ، قَالَ: يَا أَبَا حَمْزَةَ، مَا يُحَرِّمُ دَمَ العَبْدِ وَمَالَهُ؟ فَقَالَ: مَنْ شَهِدَ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ، وَاسْتَقْبَلَ قِبْلَتَنَا، وَصَلَّى صَلاَتَنَا، وَأَكَلَ ذَبِيحَتَنَا، فَهُوَ المُسْلِمُ، لَهُ مَا لِلْمُسْلِمِ، وَعَلَيْهِ مَا عَلَى المُسْلِمِ.

394

29-nji bap

394

29-nji bap

"Ebu Eýýub El-Ensarydan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Eger-de siz hajatyňyzy bitirmek üçin meýdana gideniňizde, ýüzüňizi kybla tarap öwürmäň, arkaňyzy hem oňa tarap öwürmäň, ýöne gündogara ýa-da günbatara tarap öwrüliň” . Ebu Eýýub şeýle diýipdir: “Şama baranymyzda, birnäçe hajathanalaryň Kybla tarap gurlandygyny gördük. Şonda biz (başga tarapa) öwrülip, Allah Tagaladan hem magfiret sorap başladyk”. "

حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ، قَالَ: حَدَّثَنَا سُفْيَانُ، قَالَ: حَدَّثَنَا الزُّهْرِيُّ، عَنْ عَطَاءِ بْنِ يَزِيدَ اللَّيْثِيِّ، عَنْ أَبِي أَيُّوبَ الأَنْصَارِيِّ، أَنَّ النَّبِيَّ ﷺ قَالَ: إِذَا أَتَيْتُمُ الغَائِطَ فَلاَ تَسْتَقْبِلُوا القِبْلَةَ، وَلاَ تَسْتَدْبِرُوهَا وَلَكِنْ شَرِّقُوا أَوْ غَرِّبُوا قَالَ أَبُو أَيُّوبَ : فَقَدِمْنَا الشَّأْمَ فَوَجَدْنَا مَرَاحِيضَ بُنِيَتْ قِبَلَ القِبْلَةِ فَنَنْحَرِفُ، وَنَسْتَغْفِرُ اللَّهَ تَعَالَى، وَعَنِ الزُّهْرِيِّ، عَنْ عَطَاءٍ، قَالَ : سَمِعْتُ أَبَا أَيُّوبَ، عَنِ النَّبِيِّ ﷺ مِثْلَهُ.

Salgylanma:

• Bu hadysdaky gündogar ýa-da günbatar Medine sEbutine degişlidir. Başga ýerlerde Kybla gündogar ýa-da günbatarda ýerleşýän hem bolmagy mümkindir. Şonuň üçin esasy bilmeli zat meýdan edilende, Kybla tarap ýüzüňi ýa-da arkaňy öwürmeli däldir.

395

30-nji bap

395

30-nji bap

Habar berilmegine görä, ‘Amr ibn Dinar şeýle diýipdir: “(Bir gezek) biz Ibnu Omardan (Allah olardan razy bolsun) “Umra (hajy) üçin Käbäniň daşyndan towaf edip, ýöne Safa we Merwe daglarynyň arasynda sa’y etmedik adam aýaly bilen jynsy gatnaşykda bolup bilermi?” diýip soradyk. Ol bize “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem (Mekgä) gelip, ýedi gezek Käbä towaf etdi. Soňra Makamy (Ybrahymyň) arkasynda iki rekagat namaz okady we Safa bilen Merwe (daglarynyň) arasynda sa’y etdi” diýdi. Soňra ol bize: “Elbetde, siziň üçin Allahyň Pygamberinde gözel görelde bardyr ” diýdi.

حَدَّثَنَا الحُمَيْدِيُّ، قَالَ: حَدَّثَنَا سُفْيَانُ، قَالَ: حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ دِينَارٍ، قَالَ: سَأَلْنَا ابْنَ عُمَرَ عَنْ رَجُلٍ طَافَ بِالْبَيْتِ العُمْرَةَ، وَلَمْ يَطُفْ بَيْنَ الصَّفَا وَالمَرْوَةِ، أَيَأْتِي امْرَأَتَهُ؟ فَقَالَ: قَدِمَ النَّبِيُّ ﷺ، فَطَافَ بِالْبَيْتِ سَبْعًا، وَصَلَّى خَلْفَ المَقَامِ رَكْعَتَيْنِ، وَطَافَ بَيْنَ الصَّفَا وَالمَرْوَةِ، وَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ.

Salgylanma:

“• Sa’y – Safa – Merwe daglarynyň arasynda ýedi gezek gidip- gelmeklige, arasynda-da ylgamaklyga aýdylýar. • Ahzab:21 ”

396

30-nji bap

396

30-nji bap

Biz bu mesele barada Jäbir ibn Abdulladan soradyk, Ol “Safa – Merwe (daglarynyň) arasynda sa’y edýänçä, asla aýalyna ýakynlaşmasyn!” diýdi.

وَسَأَلْنَا جَابِرَ بْنَ عَبْدِ اللَّهِ، فَقَالَ: لاَ يَقْرَبَنَّهَا حَتَّى يَطُوفَ بَيْنَ الصَّفَا وَالمَرْوَةِ.

397

30-nji bap

397

30-nji bap

Seýf men Mujähidden şeýle eşitdim, diýipdir “(Bir gezek) Ibn Omaryň ýanyna gelip: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Käbäniň içine girdi” diýipdiler. Ibni Omar şeýle diýdi: “Men ylgap, şol ýere bardym, ýöne Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem eýýäm (Käbäniň içinden) çykan eken. Men ol ýerde Bilaly gördüm. Ol (Käbäniň) gapysynyň arasynda dik duran eken. Men Bilaldan “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Käbäniň içinde namaz okadymy?” diýip soradym. Ol “Hawa, gapydan girenden soň, çep tarapdaky iki diregiň arasynda (durup), iki rekagat namaz okady. Soňra daşary çykdy we Käbäniň gapysynyň garşysynda, (ýagny makamy Ybrahymyň arkasynda) iki rekagat namaz okady” diýdi”.

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ، قَالَ: حَدَّثَنَا يَحْيَى، عَنْ سَيْفٍ يَعْنِي ابْنَ سُلَيْمَانَ، قَالَ: سَمِعْتُ مُجَاهِدًا، قَالَ: أُتِيَ ابْنُ عُمَرَ فَقِيلَ لَهُ: هَذَا رَسُولُ اللَّهِ ﷺ دَخَلَ الكَعْبَةَ، فَقَالَ ابْنُ عُمَرَ: فَأَقْبَلْتُ وَالنَّبِيُّ ﷺ قَدْ خَرَجَ وَأَجِدُ بِلاَلًا قَائِمًا بَيْنَ البَابَيْنِ، فَسَأَلْتُ بِلاَلًا، فَقُلْتُ: أَصَلَّى النَّبِيُّ ﷺ فِي الكَعْبَةِ؟ قَالَ: نَعَمْ، رَكْعَتَيْنِ، بَيْنَ السَّارِيَتَيْنِ اللَّتَيْنِ عَلَى يَسَارِهِ إِذَا دَخَلْتَ، ثُمَّ خَرَجَ، فَصَلَّى فِي وَجْهِ الكَعْبَةِ رَكْعَتَيْنِ.

398

30-nji bap

398

30-nji bap

Ibni Abbasdan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Käbäniň içine giren wagty, onuň ähli taraplarynda doga-dileg etdi, ýöne tä (Käbeden) çykýança, namaz okamady. Daşyna çykandan soň, Käbäniň öň ýanynda iki rekagat namaz okady we: “Ine, Kybla budur!” diýdi.

حَدَّثَنَا إِسْحَاقُ بْنُ نَصْرٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ، أَخْبَرَنَا ابْنُ جُرَيْجٍ، عَنْ عَطَاءٍ، قَالَ: سَمِعْتُ ابْنَ عَبَّاسٍ، قَالَ: لَمَّا دَخَلَ النَّبِيُّ ﷺ البَيْتَ، دَعَا فِي نَوَاحِيهِ كُلِّهَا، وَلَمْ يُصَلِّ حَتَّى خَرَجَ مِنْهُ، فَلَمَّا خَرَجَ رَكَعَ رَكْعَتَيْنِ فِي قُبُلِ الكَعْبَةِ، وَقَالَ: هَذِهِ القِبْلَةُ.

399

31-nji bap

399

31-nji bap

"Bara ibn ‘Azybdan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “(Ilkibaşlarda) Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem on alty ýa-da on ýedi aýlap Beýtul-Makdise tarap bakyp, namaz okady. (Ýöne) Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Käbä tarap öwrülmekligi arzuw ederdi. (Soňra) Allah Tagala: “(Eý, Muhammed!) Biz seniň (habara garaşyp), ýüzüňi asmana öwürýäniňi görýäris. Biz seni öz razy boljak kyblaňa hökman öwreris. Bes, sen (namazda) ýüzüňi Mesjidi-Harama tarap öwür!” {Bakara: 144}. diýen aýatyny inderdi. Soňra Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Käbä tarap öwrüldi. Ynsanlaryň içinde käbir bolgusyzlar – ýagny, Ýehudylar “Olary ýönelýän Kyblalaryndan öwren zat näme?” diýerler. (Olara): “Gündogar-da, Günbatar-da Allahyňkydyr. Ol öz islänini dogry ýola gönükdirer” diýip aýt” diýdi {Bakara: 142}. (Kybla üýtgänden soň), bir adam Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bilen (Käbä tarap seredip), namaz okandan soň (mesjitden) çykyp gitdi. (Ýolda) Beýtul-Makdise tarap seredip, Ikindi namazyny okap oturan Ensarylardan bir kowumyň ýanyndan geçip barýarka, ol adam olara (edil ýaňy) Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bilen namaz okandygyna we Onuň Käbä tarap seredendigine şaýatlyk getirip aýtdy. Muny eşidip, ol adamlar hem ýüzlerini Käbä tarap öwürdiler”. "

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ رَجَاءٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا إِسْرَائِيلُ، عَنْ أَبِي إِسْحَاقَ، عَنِ البَرَاءِ بْنِ عَازِبٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، قَالَ: كَانَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ صَلَّى نَحْوَ بَيْتِ المَقْدِسِ، سِتَّةَ عَشَرَ أَوْ سَبْعَةَ عَشَرَ شَهْرًا، وَكَانَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ يُحِبُّ أَنْ يُوَجَّهَ إِلَى الكَعْبَةِ، فَأَنْزَلَ اللَّهُ: ﴿قَدْ نَرَى تَقَلُّبَ وَجْهِكَ فِي السَّمَاءِ﴾ )البقرة(144:، فَتَوَجَّهَ نَحْوَ الكَعْبَةِ، وَقَالَ السُّفَهَاءُ مِنَ النَّاسِ، وَهُمُ اليَهُودُ: ﴿مَا وَلَّاهُمْ﴾ )البقرة (142: عَنْ قِبْلَتِهِمُ الَّتِي كَانُوا عَلَيْهَا، قُلْ لِلَّهِ المَشْرِقُ وَالمَغْرِبُ يَهْدِي مَنْ يَشَاءُ إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ. فَصَلَّى مَعَ النَّبِيِّ ﷺ رَجُلٌ، ثُمَّ خَرَجَ بَعْدَ مَا صَلَّى، فَمَرَّ عَلَى قَوْمٍ مِنَ الأَنْصَارِ فِي صَلاَةِ العَصْرِ نَحْوَ بَيْتِ المَقْدِسِ، فَقَالَ: هُوَ يَشْهَدُ: أَنَّهُ صَلَّى مَعَ رَسُولِ اللَّهِ ﷺ، وَأَنَّهُ تَوَجَّهَ نَحْوَ الكَعْبَةِ، فَتَحَرَّفَ القَوْمُ، حَتَّى تَوَجَّهُوا نَحْوَ الكَعْبَةِ.

Salgylanma:

“• Beýtul-Makdis – Mukaddes Öý, Aksa. • Mesjidi Haram – Käbe • Ýagny ol adam men Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bilen Käbä tarap öwrülip namaz okadym, diýdi. ”

400

31-nji bap

400

31-nji bap

Jäbir ibn Abdulladan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Adatça, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem (sapara çykan wagtlarynda) düýäniň üstünde oturyp, düýesiniň haýsy tarapa öwrülýändigine garamazdan (nepil namazyny okardy). Ýöne parz namazyny okajak bolanda welin, düýesinden düşüp, ýüzüni kybla tarap öwürerdi”.

حَدَّثَنَا مُسْلِمُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ، قَالَ: حَدَّثَنَا هِشَامُ بْنُ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ، قَالَ: حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ أَبِي كَثِيرٍ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ، عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ، قَالَ: كَانَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ يُصَلِّي عَلَى رَاحِلَتِهِ، حَيْثُ تَوَجَّهَتْ فَإِذَا أَرَادَ الفَرِيضَةَ نَزَلَ فَاسْتَقْبَلَ القِبْلَةَ.

Sahyh al Buhary yslam dininiň iň ygtybarly hadys ýygyndysydyr. Takmynan 7,275 hadysy öz içine alýan bu eser, Pygamberimiziň sünnetine esaslanyp, musulmanlaryň gündelik durmuşynda ýol görkezijidir.

Möhüm Baglanyşyklar

Sahih al bukhari programmasy

Bir basyş bilen uygulamany göçür we ruhy syýahata başla!