876

1-nji bap

876

1-nji bap

"Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun), rowaýat edilmegine görä, ol Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň şeýle diýenini eşidipdir: “Bize kitap olardan öň berilenem bolsa, olar bilen (ýagny Ähli-kitap) bilen deňeşdireniňde biz iň soňky gelenem bolsak, Kyýamat gününde iň öňde bolarys! Allahyň olara parz eden gününiň şu juma günüdigine garamazdan, olar jedele ýüz urup, başga günlere tagzym etdiler. Bize bolsa şol güne hormat goýmak babatda Allah Tagala dogry ýol görkezdi. Şondan soňra bu babatda ynsanlar bize eýerip gelerler. Ýehudylaryň ybadat edýän günleri şol günüň ertesi, hristiýanlaryňky bolsa birigünidir”. "

حَدَّثَنَا أَبُو اليَمَانِ، قَالَ: أَخْبَرَنَا شُعَيْبٌ، قَالَ: حَدَّثَنَا أَبُو الزِّنَادِ، أَنَّ عَبْدَ الرَّحْمَنِ بْنَ هُرْمُزَ الأَعْرَجَ، مَوْلَى رَبِيعَةَ بْنِ الحَارِثِ، حَدَّثَهُ: أَنَّهُ سَمِعَ أَبَا هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، أَنَّهُ سَمِعَ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ يَقُولُ: «نَحْنُ الآخِرُونَ السَّابِقُونَ يَوْمَ القِيَامَةِ، بَيْدَ أَنَّهُمْ أُوتُوا الكِتَابَ مِنْ قَبْلِنَا، ثُمَّ هَذَا يَوْمُهُمُ الَّذِي فُرِضَ عَلَيْهِمْ، فَاخْتَلَفُوا فِيهِ، فَهَدَانَا اللَّهُ، فَالنَّاسُ لَنَا فِيهِ تَبَعٌ اليَهُودُ غَدًا، وَالنَّصَارَى بَعْدَ غَدٍ «.

Salgylanma:

“• Ýehudylar we hristiýanlar • Ýagny, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň ymmaty iň soňky gelen ymmatdyr. • Ýagny bu ymmat Kyýamat gününde ähli işlerde birinji bolarlar. Mizanda, syratda, Jennete-de ilkinjiler bolup girerler. ”

877

2-nji bap

877

2-nji bap

Abdulla ibn Omardan (Allah olardan razy bolsun), rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Juma namazyna gelen adam, gusul alyp gelsin! ”

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ، قَالَ: أَخْبَرَنَا مَالِكٌ، عَنْ نَافِعٍ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ قَالَ: «إِذَا جَاءَ أَحَدُكُمُ الجُمُعَةَ، فَلْيَغْتَسِلْ «.

Salgylanma:

• Ýagny Juma namazyna baran adam suwa düşüp barmalydyr.

878

2-nji bap

878

2-nji bap

"Ibn Omardan (Allah olardan razy bolsun), rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Bir gezek Omar Ibn Hattab (Allah ondan razy bolsun) Juma güni münbere çykyp, hutba okap durka, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň sahabalarynyň içinde irki muhajirlerden biri mesjide girdi. Omar (gijä galany üçin oňa gaharlanyp): “Şu wagt haýsy wagtdygyny bilýäňmi?” diýip gygyrdy. Ol hem: “Men bir iş bilen meşguldym. Öýüme gelip gelmänkäm şobada azan sesini eşidip, diňe bir täret almaga ýetişdim” diýdi. Omar oňa (hasam gahary gelip): “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň (Juma güni) gusul almagy emr edendigini bilibem, diňe täret aldyňmy?!” diýip, gygyrdy. "

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ أَسْمَاءَ، قَالَ: أَخْبَرَنَا جُوَيْرِيَةُ بْنُ أَسْمَاءَ، عَنْ مَالِكٍ، عَنِ الزُّهْرِيِّ، عَنْ سَالِمِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ، عَنِ ابْنِ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا: أَنَّ عُمَرَ بْنَ الخَطَّابِ، بَيْنَمَا هُوَ قَائِمٌ فِي الخُطْبَةِ يَوْمَ الجُمُعَةِ إِذْ دَخَلَ رَجُلٌ مِنَ المُهَاجِرِينَ الأَوَّلِينَ مِنْ أَصْحَابِ النَّبِيِّ ﷺ، فَنَادَاهُ عُمَرُ: أَيَّةُ سَاعَةٍ هَذِهِ؟ قَالَ: إِنِّي شُغِلْتُ، فَلَمْ أَنْقَلِبْ إِلَى أَهْلِي حَتَّى سَمِعْتُ التَّأْذِينَ، فَلَمْ أَزِدْ أَنْ تَوَضَّأْتُ، فَقَالَ: وَالوُضُوءُ أَيْضًا، وَقَدْ عَلِمْتَ «أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ كَانَ يَأْمُرُ بِالْغُسْلِ «.

879

2-nji bap

879

2-nji bap

Ebu Sa’yd El-Hudryden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Kämillik ýaşyna ýeten her bir adama Juma güni gusul almak wajypdir.”

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ، قَالَ: أَخْبَرَنَا مَالِكٌ، عَنْ صَفْوَانَ بْنِ سُلَيْمٍ، عَنْ عَطَاءِ بْنِ يَسَارٍ، عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الخُدْرِيِّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ قَالَ: «غُسْلُ يَوْمِ الجُمُعَةِ وَاجِبٌ عَلَى كُلِّ مُحْتَلِمٍ «.

880

3-nji bap

880

3-nji bap

"Ebu Sa’yd El-Hudryden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Men Resulullah sallallahu aleýhi wesellemiň “Kämillik ýaşyna ýeten her bir adama Juma güni gusul almak, şeýle hem meswäk ulanmak we tapyp bilse ýakymly hoşboý yslary sepinmek wajypdir” diýendigine şaýatlyk edýärin”. ‘Amr şeýle diýipdir: “Gusul babatda aýdylanda, onuň wajypdygyna men hem şaýatlyk edýärin. Ýöne welin meswäk ulanmagyň we ýakymly hoşboý yslary sepinmegiň wajypdygyny ýa-da wajyp däldigini bir Allahyň özi bilýändir. Ýöne bu hadys şonuň ýaly görnüşde gelip ýetipdir.” "

"حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا حَرَمِيُّ بْنُ عُمَارَةَ، قَالَ: حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، عَنْ أَبِي بَكرِ بْنِ المُنكَدِرِ، قَالَ: حَدَّثَنِي عَمْرُو بْنُ سُلَيْمٍ الأَنْصَارِيُّ، قَالَ: أَشْهَدُ عَلَى أَبِي سَعِيدٍ قَالَ: أَشْهَدُ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ ﷺ قَالَ: «الغُسْلُ يَوْمَ الجُمُعَةِ وَاجِبٌ عَلَى كُلِّ مُحْتَلِمٍ، وَأَنْ يَسْتَنَّ، وَأَنْ يَمَسَّ طِيبًا إِنْ وَجَدَ «. قَالَ عَمْرٌو: «أَمَّا الغُسْلُ، فَأَشْهَدُ أَنَّهُ وَاجِبٌ، وَأَمَّا الِاسْتِنَانُ وَالطِّيبُ، فَاللَّهُ أَعْلَمُ أَوَاجِبٌ هُوَ أَمْ لاَ، وَلَكِنْ هَكَذَا فِي الحَدِيثِ»، قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ: «هُوَ أَخُو مُحَمَّدِ بْنِ المُنْكَدِرِ، وَلَمْ يُسَمَّ أَبُو بَكْرٍ هَذَا» رَوَاهُ عَنْهُ بُكَيْرُ بْنُ الأَشَجِّ، وَسَعِيدُ بْنُ أَبِي هِلاَلٍ وَعِدَّةٌ، «وَكَانَ مُحَمَّدُ بْنُ المُنْكَدِرِ يُكْنَى بِأَبِي بَكْرٍ، وَأَبِي عَبْدِ اللَّهِ«. "

881

4-nji bap

881

4-nji bap

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Her kim Juma güni jenabatdan (ini haramlykdan) arassalanmak üçin adatça alynýan gusul täreti ýaly gusul alandan soňra, (Jumanyň) ilkinji sagadynda mesjide gitse, bir düýe gurban eden ýaly, ikinji sagadynda giden, bir sygyr gurban eden ýaly, üçünji sagadynda giden, şahlak bir goç gurban eden ýaly, dördünji sagadynda giden, bir towuk sadaka beren ýaly, bäşinji sagadynda giden adam bolsa, bir ýumurtga sadaka beren ýaly sogap gazanar. Ymam hutba okamaga çykanda-da, perişdeler zikri (ýagny hutbany) diňlemek üçin häzir bolarlar”.

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ، قَالَ: أَخْبَرَنَا مَالِكٌ، عَنْ سُمَيٍّ، مَوْلَى أَبِي بَكْرِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ، عَنْ أَبِي صَالِحٍ السَّمَّانِ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ قَالَ: «مَنِ اغْتَسَلَ يَوْمَ الجُمُعَةِ غُسْلَ الجَنَابَةِ ثُمَّ رَاحَ، فَكَأَنَّمَا قَرَّبَ بَدَنَةً، وَمَنْ رَاحَ فِي السَّاعَةِ الثَّانِيَةِ، فَكَأَنَّمَا قَرَّبَ بَقَرَةً، وَمَنْ رَاحَ فِي السَّاعَةِ الثَّالِثَةِ، فَكَأَنَّمَا قَرَّبَ كَبْشًا أَقْرَنَ، وَمَنْ رَاحَ فِي السَّاعَةِ الرَّابِعَةِ، فَكَأَنَّمَا قَرَّبَ دَجَاجَةً، وَمَنْ رَاحَ فِي السَّاعَةِ الخَامِسَةِ، فَكَأَنَّمَا قَرَّبَ بَيْضَةً، فَإِذَا خَرَجَ الإِمَامُ حَضَرَتِ المَلاَئِكَةُ يَسْتَمِعُونَ الذِّكْرَ «.

882

5-nji bap

882

5-nji bap

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Bir gün Omar Ibn Hattab (Allah ondan razy bolsun) Juma güni, hutba okap durka, bir adam mesjide girdi. Omar (Allah ondan razy bolsun oňa gahary gelip): “Näme üçin siz namazdan gijä galýarsyňyz?” diýdi. Ol adam: “Men azan sesini eşiden badyma diňe täret ayp ýetişdim (başga zat etmedim)” diýdi. Omar oňa: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň: “Juma namazyna giden adam, gusul alyp gitsin!” diýen sözüni eşitmediňizmi näme?” diýdi”.

حَدَّثَنَا أَبُو نُعَيْمٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا شَيْبَانُ، عَنْ يَحْيَى هُوَ ابْنُ أَبِي كَثِيرٍ، عَنْ أَبِي سَلَمَةَ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، أَنَّ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، بَيْنَمَا هُوَ يَخْطُبُ يَوْمَ الجُمُعَةِ إِذْ دَخَلَ رَجُلٌ، فَقَالَ عُمَرُ بْنُ الخَطَّابِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ: لِمَ تَحْتَبِسُونَ عَنِ الصَّلاَةِ؟ فَقَالَ الرَّجُلُ: مَا هُوَ إِلَّا أَنْ سَمِعْتُ النِّدَاءَ تَوَضَّأْتُ، فَقَالَ: أَلَمْ تَسْمَعُوا النَّبِيَّ ﷺ قَالَ: «إِذَا رَاحَ أَحَدُكُمْ إِلَى الجُمُعَةِ فَلْيَغْتَسِلْ «.

883

6-nji bap

883

6-nji bap

Selman El-Farisiden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Juma güni gusul alyp, elinden geldigiçe arassalanyp, ulanýan ýaglaryndan çalnandan soň, ýa-da öýündäki bar bolan hoşboý ýakymly yslardan sürünenden soň, mesjide diýip çykyp, ýanaşyk oturan iki kişiniň arasyny açman, (aralaryna sokulup girmän), soňra-da Allah tarapyn özüne nesip edilen namazy okap, soňra-da ymam söze başlanyndan soň, sesini çykarman oturan her bir adamyň şol Juma bilen beýleki Jumanyň aralygynaky eden günäleri geçiler”.

حَدَّثَنَا آدَمُ، قَالَ: حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِي ذِئْبٍ، عَنْ سَعِيدٍ المَقْبُرِيِّ، قَالَ: أَخْبَرَنِي أَبِي، عَنِ ابْنِ وَدِيعَةَ، عَنْ سَلْمَانَ الفَارِسِيِّ، قَالَ: قَالَ النَّبِيُّ ﷺ: «لاَ يَغْتَسِلُ رَجُلٌ يَوْمَ الجُمُعَةِ، وَيَتَطَهَّرُ مَا اسْتَطَاعَ مِنْ طُهْرٍ، وَيَدَّهِنُ مِنْ دُهْنِهِ، أَوْ يَمَسُّ مِنْ طِيبِ بَيْتِهِ، ثُمَّ يَخْرُجُ فَلاَ يُفَرِّقُ بَيْنَ اثْنَيْنِ، ثُمَّ يُصَلِّي مَا كُتِبَ لَهُ، ثُمَّ يُنْصِتُ إِذَا تَكَلَّمَ الإِمَامُ، إِلَّا غُفِرَ لَهُ مَا بَيْنَهُ وَبَيْنَ الجُمُعَةِ الأُخْرَى «.

884

6-nji bap

884

6-nji bap

Tawus şeýle diýipdir: “(Bir gün) men Ibn Abbasa (Allah olardan razy bolsun) şeýle diýdim: “Pygamberimiz sallahu aleýhi wesellem: “Juma güni iniňiz haram bolmasa-da, gusul alyp, başyňyzy ýuwyň we ýakymly yslardan sepiniň!” diýendigini aýdýarlar. Ibn Abbas şonda: “Hawa, gusul barada şeýle diýenini bilýärin, ýöne ýakymly yslar barada bir zat diýenini welin bilmeýärin!” diýipdir”.

حَدَّثَنَا أَبُو اليَمَانِ، قَالَ: أَخْبَرَنَا شُعَيْبٌ، عَنِ الزُّهْرِيِّ، قَالَ طَاوُسٌ: قُلْتُ لِابْنِ عَبَّاسٍ: ذَكَرُوا أَنَّ النَّبِيَّ ﷺ قَالَ: «اغْتَسِلُوا يَوْمَ الجُمُعَةِ وَاغْسِلُوا رُءُوسَكُمْ، وَإِنْ لَمْ تَكُونُوا جُنُبًا وَأَصِيبُوا مِنَ الطِّيبِ» قَالَ ابْنُ عَبَّاسٍ: أَمَّا الغُسْلُ فَنَعَمْ، وَأَمَّا الطِّيبُ فَلاَ أَدْرِي.

885

6-nji bap

885

6-nji bap

Tawusdan rowaýat edilmegine görä, şeýle diýipdir: “(Bir gün) Ibn Abbas (Allah olardan razy bolsun) Pygamberimiz sallahu aleýhi wesellemiň Juma güni gusul almak barada aýdan sözlerini ýatlap geçdi. Men şonda Ibn Abbasdan: “Egerde, (özünde bolman) maşgalasynda bar bolsa-da, hoşboý yslary ýa-da ýaglary çalynmalymy?” diýip soradym. Ol: “Men muny bilemok” diýip jogap berdi.

حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ مُوسَى، قَالَ: أَخْبَرَنَا هِشَامٌ، أَنَّ ابْنَ جُرَيْجٍ أَخْبَرَهُمْ، قَالَ: أَخْبَرَنِي إِبْرَاهِيمُ بْنُ مَيْسَرَةَ، عَنْ طَاوُسٍ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا: «أَنَّهُ ذَكَرَ قَوْلَ النَّبِيِّ ﷺ فِي الغُسْلِ يَوْمَ الجُمُعَةِ»، فَقُلْتُ لِابْنِ عَبَّاسٍ: أَيَمَسُّ طِيبًا أَوْ دُهْنًا إِنْ كَانَ عِنْدَ أَهْلِهِ؟ فَقَالَ: لاَ أَعْلَمُهُ.

Sahyh al Buhary yslam dininiň iň ygtybarly hadys ýygyndysydyr. Takmynan 7,275 hadysy öz içine alýan bu eser, Pygamberimiziň sünnetine esaslanyp, musulmanlaryň gündelik durmuşynda ýol görkezijidir.

Möhüm Baglanyşyklar

Sahih al bukhari programmasy

Bir basyş bilen uygulamany göçür we ruhy syýahata başla!