836

151-nji bap

836

151-nji bap

Ebu Selemeden rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Men Resulullah sallallahu aleýhi wesellemi palçygyň we suwuň içinde sejde edip duranyny gördüm. Hatda Onuň maňlaýynda palçygyň yzlaryny hem gördüm”.

حَدَّثَنَا مُسْلِمُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ، قَالَ: حَدَّثَنَا هِشَامٌ، عَنْ يَحْيَى، عَنْ أَبِي سَلَمَةَ، قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا سَعِيدٍ الخُدْرِيَّ فَقَالَ: «رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ يَسْجُدُ فِي المَاءِ وَالطِّينِ، حَتَّى رَأَيْتُ أَثَرَ الطِّينِ فِي جَبْهَتِهِ «.

837

152-nji bap

837

152-nji bap

"Ummu Selemeden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Resulullah sallallahu aleýhi wesellem (namaz okap, iki egnine) salam beren badyna, aýallar derrew ýerlerinden turardylar. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bolsa, ýerinden turmazdan öňürti azajyk garaşyp oturardy.” Ibn Şihäb: “Allahyň Özi has gowy bilýändir, ýöne meniň pikirimçe, aýallaryň namazlaryny tamamlan jemagat bilen ýüzbe-ýüz bolmazdan, mesjitden çykyp gitmegine mümkinçilik döretmek üçin Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şunuň ýaly edip garaşyp durandyr” diýipdir. "

حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ، حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ سَعْدٍ، حَدَّثَنَا الزُّهْرِيُّ، عَنْ هِنْدٍ بِنْتِ الحَارِثِ، أَنَّ أُمَّ سَلَمَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا، قَالَتْ: «كَانَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ إِذَا سَلَّمَ قَامَ النِّسَاءُ حِينَ يَقْضِي تَسْلِيمَهُ، وَمَكَثَ يَسِيرًا قَبْلَ أَنْ يَقُومَ «.قَالَ ابْنُ شِهَابٍ: «فَأُرَى وَاللَّهُ أَعْلَمُ أَنَّ مُكْثَهُ لِكَيْ يَنْفُذَ النِّسَاءُ قَبْلَ أَنْ يُدْرِكَهُنَّ مَنِ انْصَرَفَ مِنَ القَوْمِ «.

838

153-nji bap

838

153-nji bap

‘Ytban ibn Mälikden rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Biz bir gezek Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bilen birlikde namaz okadyk. Ol salam beren wagty biz hem salam berdik.”

حَدَّثَنَا حِبَّانُ بْنُ مُوسَى، قَالَ: أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ، قَالَ: أَخْبَرَنَا مَعْمَرٌ، عَنِ الزُّهْرِيِّ، عَنْ مَحْمُودِ بْنِ الرَّبِيعِ، عَنْ عِتْبَانَ بْنِ مَالِكٍ، قَالَ: «صَلَّيْنَا مَعَ النَّبِيِّ ﷺ فَسَلَّمْنَا حِينَ سَلَّمَ «.

839

154-nji bap

839

154-nji bap

Az-Zuhri şeýle diýipdir: Maňa Mahmud ibn Er-Rabi’yň habar bermegine görä, Resulullah sallallahu aleýhi wesellem onuň ýadyna düşýändigini hem-de Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň olaryň öýündäki duran bir çelekden agzyna suw alyp, oňa pürküşi ýadyna düşýändigini aýdardy.

حَدَّثَنَا عَبْدَانُ، قَالَ: أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ، قَالَ: أَخْبَرَنَا مَعْمَرٌ، عَنِ الزُّهْرِيِّ، قَالَ: أَخْبَرَنِي مَحْمُودُ بْنُ الرَّبِيعِ، وَزَعَمَ أَنَّهُ: «عَقَلَ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ وَعَقَلَ مَجَّةً مَجَّهَا مِنْ دَلْوٍ كَانَ فِي دَارِهِمْ «.

840

154-nji bap

840

154-nji bap

(Ýene-de Mahmud ibn Ar-Rabi’) şeýle diýipdir: “Men şu gürrüňi ‘Ytban ibn Mälikden we Benu Sälim tiresinden bolan bir adamdan eşitdim. ‘Ytban ibn Mälik şeýle diýdi: “Men öz kowumyma, Benu Sälim tiresine ymam bolup namaz okap bererdim. Bir gün men Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň ýanyna gelip: “Eý, Allahyň Resuly, meniň gözlerim gaty küteldi, ýagyş ýagan wagtlary, sil gelip olaryň mesjidlerine baryp bilemok. Şonuň üçin hem namaz okamaga bir ýer ediner ýaly, meniň öýüme gelip, namaz okap bermegiňi arzuw edýärin” diýdim. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem oňa: “Allah islese ederin!” diýdi. Ertesi gün ir bilen Gün birneme ýokaryk galandan soň, Allahyň Resuly Ebu Bekr bilen bilelikde meniň ýanyma geldiler. Allahyň Resuly öýe girmäge rugsat sorady, men Oňa rugsat berdim. Ol öýe girip oturmazdan öň maňa: “Öýüň niresinde namaz okamaklygymy isleýärsiň?” diýdi. ‘Ytban Oňa namaz okamagy gowy görýän bir ýeri görkezdi. Soňra Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şol ýerde namaza durdy, biz hem onuň arkasynda hatar bolup namaza durduk. Soňra Ol egnine salam berdi, Ol salam beren wagty biz hem salam berdik”.

قَالَ: سَمِعْتُ عِتْبَانَ بْنَ مَالِكٍ الأَنْصارِيَّ، ثُمَّ أَحَدَ بَنِي سَالِمٍ، قَالَ: كُنْتُ أُصَلِّي لِقَوْمِي بَنِي سَالِمٍ، فَأَتَيْتُ النَّبِيَّ ﷺ، فَقُلْتُ: إِنِّي أَنْكَرْتُ بَصَرِي، وَإِنَّ السُّيُولَ تَحُولُ بَيْنِي وَبَيْنَ مَسْجِدِ قَوْمِي، فَلَوَدِدْتُ أَنَّكَ جِئْتَ، فَصَلَّيْتَ فِي بَيْتِي مَكَانًا حَتَّى أَتَّخِذَهُ مَسْجِدًا، فَقَالَ: «أَفْعَلُ إِنْ شَاءَ اللَّهُ»، فَغَدَا عَلَيَّ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ وَأَبُو بَكْرٍ مَعَهُ بَعْدَ مَا اشْتَدَّ النَّهَارُ، فَاسْتَأْذَنَ النَّبِيُّ ﷺ، فَأَذِنْتُ لَهُ، فَلَمْ يَجْلِسْ حَتَّى قَالَ: «أَيْنَ تُحِبُّ أَنْ أُصَلِّيَ مِنْ بَيْتِكَ؟»، فَأَشَارَ إِلَيْهِ مِنَ المَكَانِ الَّذِي أَحَبَّ أَنْ يُصَلِّيَ فِيهِ، فَقَامَ، فَصَفَفْنَا خَلْفَهُ، ثُمَّ سَلَّمَ وَسَلَّمْنَا حِينَ سَلَّمَ.

841

155-nji bap

841

155-nji bap

"Ibn Abbasdan (Allah ondan razy bolsun) habar berilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Adamlar, parz namazyny okap bolansoňlar, gaty ses bilen zikr etmek, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň döwründe bardy”. Ibn Abbas şeýle diýipdir: “Men bu sesleri eşidenimde (ýagny zikr seslerini eşidenimde) namazy tamamlandyklaryny aňlardym”. "

حَدَّثَنَا إِسْحَاقُ بْنُ نَصْرٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ، قَالَ: أَخْبَرَنَا ابْنُ جُرَيْجٍ، قَالَ: أَخْبَرَنِي عَمْرٌو، أَنَّ أَبَا مَعْبَدٍ، مَوْلَى ابْنِ عَبَّاسٍ، أَخْبَرَهُ: أَنَّ ابْنَ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، أَخْبَرَهُ: «أَنَّ رَفْعَ الصَّوْتِ بِالذِّكْرِ حِينَ يَنْصَرِفُ النَّاسُ مِنَ المَكْتُوبَةِ كَانَ عَلَى عَهْدِ النَّبِيِّ ﷺ» وَقَالَ ابْنُ عَبَّاسٍ: «كُنْتُ أَعْلَمُ إِذَا انْصَرَفُوا بِذَلِكَ إِذَا سَمِعْتُهُ «.

842

155-nji bap

842

155-nji bap

Ibn Abbasdan (Allah olardan razy bolsun) habar berilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Men Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň namazyny tamamlandygyny tekbirden aňardym”.

حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ، قَالَ: حَدَّثَنَا سُفْيَانُ، حَدَّثَنَا عَمْرٌو، قَالَ: أَخْبَرَنِي أَبُو مَعْبَدٍ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، قَالَ: «كُنْتُ أَعْرِفُ انْقِضَاءَ صَلاَةِ النَّبِيِّ ﷺ بِالتَّكْبِيرِ» قَالَ عَلِيٌّ: حَدَّثَنَا سُفْيَانُ، عَنْ عَمْرٍو، قَالَ: كَانَ أَبُو مَعْبَدٍ أَصْدَقَ مَوَالِي ابْنِ عَبَّاسٍ، قَالَ عَلِيٌّ: وَاسْمُهُ نَافِذٌ.

843

155-nji bap

843

155-nji bap

"Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: (Bir gezek) Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň ýanyna garyp sahabalar gelip: “Ýa Resulallah, baýlar belent derejelere eýe bolup, (Jennetdäki) ebedi nygmatlara gowşarlar. Olar biz ýaly namaz okaýarlar, biz ýaly agyzlaryny bekleýärler. Ondan başga-da, olaryň özlerinden artyk baýlyklary bolup, şol baýlyklarynyň arkasyndan haja gidýärler, umra hajyny edýärler. Allah ýolunda jihäd edýärler, sadaka berýärler” diýip, Oňa ýüzlendiler. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Size bir zady habar bereýinmi? Siz şu aýdanymy etseňiz, sizden öňdäkileriň yzyndan ýetersiňiz we sizden soňkularyň hiç biri hem tä, olar hem siziň edişiňiz ýaly edýänçäler siziň yzyňyzdan ýetip bilmezler. Şeýdip aralarynda ýaşap ýörenleriňiziň içinde iň haýyrly ymmat siz bolarsyňyz. Her gezek parz namazyny okap bolanyňyzdan soňra otuz üç gezekden “Subhanallah”, “Älhamdulilläh”, “Allahu Akbär”, diýiň” diýdi. Bu hadysy rowaýat eden adam şeýle diýdi: “Biziň aramyzda jedel ýüze çykdy. Käbirlerimiz: “Biz otuz üç gezek “Subhanallah”, otuz üç gezek “Älhamdulilläh”, otuz dört gezek hem “Allahu Akbär” diýmeli diýdi. Şonda men (muny soramak) üçin gaýtadan (Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň) ýanyna bardym. Ol maňa: “Subhanallah”, “Allahu Akbär”, “Älhamdulilläh” diýip, hersini otuz üç gezek bolýança aýt” diýdi. "

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَبِي بَكْرٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا مُعْتَمِرٌ، عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ، عَنْ سُمَيٍّ، عَنْ أَبِي صَالِحٍ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، قَالَ: جَاءَ الفُقَرَاءُ إِلَى النَّبِيِّ ﷺ، فَقَالُوا: ذَهَبَ أَهْلُ الدُّثُورِ مِنَ الأَمْوَالِ بِالدَّرَجَاتِ العُلاَ، وَالنَّعِيمِ المُقِيمِ يُصَلُّونَ كَمَا نُصَلِّي، وَيَصُومُونَ كَمَا نَصُومُ، وَلَهُمْ فَضْلٌ مِنْ أَمْوَالٍ يَحُجُّونَ بِهَا، وَيَعْتَمِرُونَ، وَيُجَاهِدُونَ، وَيَتَصَدَّقُونَ، قَالَ: «أَلاَ أُحَدِّثُكُمْ إِنْ أَخَذْتُمْ أَدْرَكْتُمْ مَنْ سَبَقَكُمْ وَلَمْ يُدْرِكْكُمْ أَحَدٌ بَعْدَكُمْ وَكُنْتُمْ خَيْرَ مَنْ أَنْتُمْ بَيْنَ ظَهْرَانَيْهِ إِلَّا مَنْ عَمِلَ مِثْلَهُ تُسَبِّحُونَ وَتَحْمَدُونَ وَتُكَبِّرُونَ خَلْفَ كُلِّ صَلاَةٍ ثَلاَثًا وَثَلاَثِينَ»، فَاخْتَلَفْنَا بَيْنَنَا، فَقَالَ بَعْضُنَا: نُسَبِّحُ ثَلاَثًا وَثَلاَثِينَ، وَنَحْمَدُ ثَلاَثًا وَثَلاَثِينَ، وَنُكَبِّرُ أَرْبَعًا وَثَلاَثِينَ، فَرَجَعْتُ إِلَيْهِ، فَقَالَ: تَقُولُ: «سُبْحَانَ اللَّهِ وَالحَمْدُ لِلَّهِ وَاللَّهُ أَكْبَرُ حَتَّى يَكُونَ مِنْهُنَّ كُلِّهِنَّ ثَلاَثًا وَثَلاَثِينَ «.

844

155-nji bap

844

155-nji bap

Mugira ibn Şu’badan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol Mugawiýä iberen hatynda şeýle ýazdyrypdyr: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem her bir parz namazyndan soňra şeýle diýerdi: “Lä ilähä illallahu, wähdähu lä şärikä lähu, lähul-mulku, wä lähul-hamdu wä huwä ‘alä kulli şäýiň kodir! Allahummä, lä mäni’a limä a’täýtä, wälä mu’tiýä limä mäna’tä wälä yänfä’u zäl-jäddi minkäl-jäddu” (Ýalňyz Allahdan başga hiç bir hudaý ýokdur. Onuň şärigi hem ýokdur. Mülk Onuňkydyr. Ähli öwgüler Oňa mahsusdyr. Onuň hemme zada güýji ýetýändir. Allahym! Seniň bermegiňe päsgel berip biljek zat ýok, bermedigiňi berip biljek hem ýok. Baýlygy bolan adamyň baýlygy, Seniň haýyr we yhsanyň ýerini tutup, oňa peýda berjek zady bolmaz)”.

"حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ يُوسُفَ، قَالَ: حَدَّثَنَا سُفْيَانُ، عَنْ عَبْدِ المَلِكِ بْنِ عُمَيْرٍ، عَنْ وَرَّادٍ، كَاتِبِ المُغِيرَةِ بْنِ شُعْبَةَ، قَالَ: أَمْلَى عَلَيَّ المُغِيرَةُ بْنُ شُعْبَةَ فِي كِتَابٍ إِلَى مُعَاوِيَةَ: أَنَّ النَّبِيَّ ﷺ كَانَ يَقُولُ فِي دُبُرِ كُلِّ صَلاَةٍ مَكْتُوبَةٍ: «لاَ إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيكَ لَهُ، لَهُ المُلْكُ وَلَهُ الحَمْدُ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ، اللَّهُمَّ لاَ مَانِعَ لِمَا أَعْطَيْتَ وَلاَ مُعْطِيَ لِمَا مَنَعْتَ وَلاَ يَنْفَعُ ذَا الجَدِّ مِنْكَ الجَدُّ « وَقَالَ شُعْبَةُ: عَنْ عَبْدِ المَلِكِ بْنِ عُمَيْرٍ، بِهَذَا، وَعَنِ الحَكَمِ، عَنِ القَاسِمِ بْنِ مُخَيْمِرَةَ، عَنْ وَرَّادٍ، بِهَذَا، وَقَالَ الحَسَنُ: الجَدُّ: غِنًى. "

845

156-nji bap

845

156-nji bap

Semura ibn Jundubdan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem namaz okap bolandan soň, ýüzüni bize tarap öwürerdi”.

حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ، قَالَ: حَدَّثَنَا جَرِيرُ بْنُ حَازِمٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا أَبُو رَجَاءٍ، عَنْ سَمُرَةَ بْنِ جُنْدَبٍ، قَالَ: «كَانَ النَّبِيُّ ﷺ إِذَا صَلَّى صَلاَةً أَقْبَلَ عَلَيْنَا بِوَجْهِهِ «.

Sahyh al Buhary yslam dininiň iň ygtybarly hadys ýygyndysydyr. Takmynan 7,275 hadysy öz içine alýan bu eser, Pygamberimiziň sünnetine esaslanyp, musulmanlaryň gündelik durmuşynda ýol görkezijidir.

Möhüm Baglanyşyklar

Sahih al bukhari programmasy

Bir basyş bilen uygulamany göçür we ruhy syýahata başla!