546

13-nji bap

546

13-nji bap

"‘Urwadan habar berilmegine görä, Aişa (Allah ondan razy bolsun) şeýle diýipdir: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem ikindi namazyny meniň otagyma Günüň (şöhlesi) düşüp durka we heniz kölege düşmänkä okardy”. Mälik, Ýahýa ibn Sa’yd, Şu’aýb we Ibn Ebu Hafsa dagylar hem: “Gün heniz ýokaryk galmazdan” diýipdirler. "

حَدَّثَنَا أَبُو نُعَيْمٍ، قَالَ: أَخْبَرَنَا ابْنُ عُيَيْنَةَ، عَنِ الزُّهْرِيِّ، عَنْ عُرْوَةَ، عَنْ عَائِشَةَ، قَالَتْ: كَانَ النَّبِيُّ ﷺ «يُصَلِّي صَلاَةَ العَصْرِ وَالشَّمْسُ طَالِعَةٌ فِي حُجْرَتِي لَمْ يَظْهَرِ الفَيْءُ بَعْدُ»، وَقَالَ مَالِكٌ، وَيَحْيَى بْنُ سَعِيدٍ، وَشُعَيْبٌ، وَابْنُ أَبِي حَفْصَةَ: «وَالشَّمْسُ قَبْلَ أَنْ تَظْهَرَ «.

547

13-nji bap

547

13-nji bap

"Seýýar ibn Selämeden rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Men (bir gün) kakam bilen bilelikde Ebu Barza Al-Asläminiň (Allah ondan razy bolsun) ýanyna bardym. Kakam ondan “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem parz namazlaryny nähili okardy?” diýip sorady. Ol şeýle jogap berdi: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem siziň birinji (namaz) diýip atlandyrýan öýle namazyňyzy, Gün günortadan günbatara tarap meýil edip başlan badyna okardy. Ikindi namazyny okap bolandan soňra bolsa, biziň birimiz Medinäniň iň uzak çetinde ýerleşýän öýüne dolanyp baran mahalynda-da, Gün diri bolup, (henizem onuň gyzgynlygy gitmänkä baryp ýeterdi). (Bu hadysy rowaýat eden adam) “Agşam namazy hakynda aýdan sözlerini ýadymdan çykarypdyryn” diýdi. Ol siziň “atama” diýip atlandyrýan namazyňyz bolan, ýassy namazyny yza çekip, gijikdirip okamagy gowy görerdi we şol namazy okaýança uklamagy we ony okanyndan soňra bolsa gürrüňleşip oturmagy halamazdy. Ertir namazy babatda aýdylanda bolsa, ol daňdanyň alagaraňkysynda, bir adamyň ýanynda oturanyň ýüzüni saýgaryp başlan wagtynda ony tamamlardy we bu namazda altmyş aýatdan ýüz aýata çenli okardy”. "

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ مُقَاتِلٍ، قَالَ: أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ، قَالَ: أَخْبَرَنَا عَوْفٌ، عَنْ سَيَّارِ بْنِ سَلاَمَةَ، قَالَ: دَخَلْتُ أَنَا وَأَبِي عَلَى أَبِي بَرْزَةَ الأَسْلَمِيِّ، فَقَالَ لَهُ أَبِي: كَيْفَ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ يُصَلِّي المَكْتُوبَةَ؟ فَقَالَ: «كَانَ يُصَلِّي الهَجِيرَ، الَّتِي تَدْعُونَهَا الأُولَى، حِينَ تَدْحَضُ الشَّمْسُ، وَيُصَلِّي العَصْرَ، ثُمَّ يَرْجِعُ أَحَدُنَا إِلَى رَحْلِهِ فِي أَقْصَى المَدِينَةِ، وَالشَّمْسُ حَيَّةٌ - وَنَسِيتُ مَا قَالَ فِي المَغْرِبِ - وَكَانَ يَسْتَحِبُّ أَنْ يُؤَخِّرَ العِشَاءَ، الَّتِي تَدْعُونَهَا العَتَمَةَ، وَكَانَ يَكْرَهُ النَّوْمَ قَبْلَهَا، وَالحَدِيثَ بَعْدَهَا، وَكَانَ يَنْفَتِلُ مِنْ صَلاَةِ الغَدَاةِ حِينَ يَعْرِفُ الرَّجُلُ جَلِيسَهُ، وَيَقْرَأُ بِالسِّتِّينَ إِلَى المِائَةِ «.

Salgylanma:

“• Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň Jebraýyl aleýhissalam bilen birinji okan namazy öýle namazy bolansoň, birinji namaz diýipdirler. • Atama – ýassy namazy • Ýassy namazyndan ”

548

13-nji bap

548

13-nji bap

Enes ibn Mälikden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Biz ikindi namazyny okanymyzdan soň, bir adam Benu ‘Amr ibn ‘Awuf taýpasynyň ýaşaýan ýerlerine baranda, olaryň ikindi namazyny okap durandyklaryny görüp bilýärdi ”.

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مَسْلَمَةَ، عَنْ مَالِكٍ، عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِي طَلْحَةَ، عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ، قَالَ: «كُنَّا نُصَلِّي العَصْرَ، ثُمَّ يَخْرُجُ الإِنْسَانُ إِلَى بَنِي عَمْرِو بْنِ عَوْفٍ، فَنَجِدُهُمْ يُصَلُّونَ العَصْرَ «.

Salgylanma:

“• Ol ýer, takmynan, 4 km uzaklykda ýerleşýärdi. • Olar ekin-dikinleri bilen meşgul bolandyklary sebäpli, ikindini biraz gijräk okar ekenler. ”

549

13-nji bap

549

13-nji bap

Ebu Bekr ibn Osman ibn Sehl ibn Huneýfden habar berilmegine görä, ol şeýle diýipdir: Men Umama ibn Sähliň şeýle diýendigini eşitdim: “(Bir gezek) biz Omar ibn Abdulazyz bilen öýle namazyny okadyk. Soňra çykyp Enes ibn Mäligiň ýanyna bardyk. Biz onuň ýanyna baranymyzda ol namaz okap durdy. (Namazdan soň) men ondan: “Agam, bu okan namazyň haýsy namaz?” diýip soradym. Enes: “Bu ikindi namazy we bu biziň Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bilen bile okan namazymyzdyr” diýdi.

حَدَّثَنَا ابْنُ مُقَاتِلٍ، قَالَ: أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ، قَالَ: أَخْبَرَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ عُثْمَانَ بْنِ سَهْلِ بْنِ حُنَيْفٍ، قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا أُمَامَةَ بْنَ سَهْلٍ، يَقُولُ: صَلَّيْنَا مَعَ عُمَرَ بْنِ عَبْدِ العَزِيزِ الظُّهْرَ، ثُمَّ خَرَجْنَا حَتَّى دَخَلْنَا عَلَى أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ فَوَجَدْنَاهُ يُصَلِّي العَصْرَ، فَقُلْتُ: يَا عَمِّ مَا هَذِهِ الصَّلاَةُ الَّتِي صَلَّيْتَ؟ قَالَ: «العَصْرُ، وَهَذِهِ صَلاَةُ رَسُولِ اللَّهِ ﷺ الَّتِي كُنَّا نُصَلِّي مَعَهُ «.

Salgylanma:

• Enes ibn Mälik Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň ikindi namazyny ir okandygyny aýdypdyr.

550

13-nji bap

550

13-nji bap

"Enes ibn Mälikden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Allahyň Resuly sallallahu aleýhi wesellem ikindi namazyny Gün heniz ýokardaka we diri (ýagny howry öçmänkä) okardy. Namazdan soň ‘Awaly diýen ýere giden adam, şol ýere baranda, Gün henizem ýokarda wagty baryp ýeterdi”. ‘Awaliniň käbir ýerleri Medineden, takmynan, dört mil uzaklykda ýa-da şoňa ýakyn uzaklykda ýerleşýärdi. "

حَدَّثَنَا أَبُو اليَمَانِ، قَالَ: أَخْبَرَنَا شُعَيْبٌ، عَنِ الزُّهْرِيِّ، قَالَ: حَدَّثَنِي أَنَسُ بْنُ مَالِكٍ، قَالَ: «كَانَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ يُصَلِّي العَصْرَ وَالشَّمْسُ مُرْتَفِعَةٌ حَيَّةٌ، فَيَذْهَبُ الذَّاهِبُ إِلَى العَوَالِي، فَيَأْتِيهِمْ وَالشَّمْسُ مُرْتَفِعَةٌ» وَبَعْضُ العَوَالِي مِنَ المَدِينَةِ عَلَى أَرْبَعَةِ أَمْيَالٍ أَوْ نَحْوِهِ.

Salgylanma:

“• Medinäniň daş-töweregindäki obalar. • Araplaryň 1 mili 2 km-e golaýrakdyr ”

551

13-nji bap

551

13-nji bap

Enes ibn Mälikden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Biz ikindi namazyny okardyk we namazdan soň biziň içimizden Kuba giden bar bolsa, ol şol ýere Gün heniz ýokarda wagty baryp ýeterdi”.

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ، قَالَ: أَخْبَرَنَا مَالِكٌ، عَنِ ابْنِ شِهَابٍ، عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ، قَالَ: «كُنَّا نُصَلِّي العَصْرَ، ثُمَّ يَذْهَبُ الذَّاهِبُ مِنَّا إِلَى قُبَاءٍ، فَيَأْتِيهِمْ وَالشَّمْسُ مُرْتَفِعَةٌ «.

Salgylanma:

• Medinede Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bilen bile okandan soň

552

14-nji bap

552

14-nji bap

Abdulla ibn Omardan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Ikindi namazyny geçiren adam, maşgalasyny we mal-mülküni ýitiren adam ýalydyr”.

"حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ، قَالَ: أَخْبَرَنَا مَالِكٌ، عَنْ نَافِعٍ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ، أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ قَالَ: «الَّذِي تَفُوتُهُ صَلاَةُ العَصْرِ، كَأَنَّمَا وُتِرَ أَهْلَهُ وَمَالَهُ «. قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ: ﴿يَتِرَكُمْ﴾ )محمد: 35( «وَتَرْتُ الرَّجُلَ إِذَا قَتَلْتَ لَهُ قَتِيلًا أَوْ أَخَذْتَ لَهُ مَالًا «. "

553

15-nji bap

553

15-nji bap

Ebul – Mälihden rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Bir gezek biz bulutly bir günde, Bureýde bilen (Allah ondan razy bolsun) harby ýörişdedik. Bureýde şonda bize şeýle diýdi: “Ikindi namazyny irräk okaň, çünki Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem “Ikindi namazyny terk eden adamyň amaly batyl (ýagny puç) bolýandyr” diýdi.

حَدَّثَنَا مُسْلِمُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ، قَالَ: حَدَّثَنَا هِشَامٌ، قَالَ: حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ أَبِي كَثِيرٍ، عَنْ أَبِي قِلاَبَةَ، عَنْ أَبِي المَلِيحِ، قَالَ: كُنَّا مَعَ بُرَيْدَةَ فِي غَزْوَةٍ فِي يَوْمٍ ذِي غَيْمٍ، فَقَالَ: بَكِّرُوا بِصَلاَةِ العَصْرِ، فَإِنَّ النَّبِيَّ ﷺ قَالَ: «مَنْ تَرَكَ صَلاَةَ العَصْرِ فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُهُ «

554

16-nji bap

554

16-nji bap

". Jerir ibn Abdulladan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “(Bir gije) biz Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň ýanyndadyk. Ol (on dördünji gijäniň) dolan Aýyna seredip, bize şeýle diýdi: “Elbetde, siz şu Aýy hiç hili kynçylyk çekmän, rahat bir halda görşüňiz ýaly, Robbuňyzy hem edil şonuň ýaly rahat bir halda görüp bilersiňiz. Eger-de siz Gün dogmazdan we ýaşmazdan öň (hiç zat päsgel bermezden) namaz okamagy başarsaňyz, onda ony hökman berjaý ediň!”. Ondan soň şu aýaty okady: “Günüň dogýan we ýaşýan wagtyndan öň Perwerdigäriňi hamdu-sena (öwgi) bilen tesbih et” {Kaf:39}. "

حَدَّثَنَا الحُمَيْدِيُّ، قَالَ: حَدَّثَنَا مَرْوَانُ بْنُ مُعَاوِيَةَ، قَالَ: حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ، عَنْ قَيْسٍ، عَنْ جَرِيرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ، قَالَ: كُنَّا عِنْدَ النَّبِيِّ ﷺ، فَنَظَرَ إِلَى القَمَرِ لَيْلَةً - يَعْنِي البَدْرَ - فَقَالَ: «إِنَّكُمْ سَتَرَوْنَ رَبَّكُمْ، كَمَا تَرَوْنَ هَذَا القَمَرَ، لاَ تُضَامُّونَ فِي رُؤْيَتِهِ، فَإِنِ اسْتَطَعْتُمْ أَنْ لاَ تُغْلَبُوا عَلَى صَلاَةٍ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَقَبْلَ غُرُوبِهَا فَافْعَلُوا» ثُمَّ قَرَأَ: ﴿وَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَقَبْلَ الغُرُوبِ﴾ )ق: 39(، قَالَ إِسْمَاعِيلُ: افْعَلُوا لاَ تَفُوتَنَّكُمْ

555

16-nji bap

555

16-nji bap

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Size gözegçilik etmek üçin käbir perişdeler gijelerine, käbirleri bolsa gündizlerine gelip, siziň araňyzda bolarlar. Ol (perişdeler) biri-birleri bilen ertir we ikindi namazlarynda duşarlar. Soňra gije siziň araňyzda bolan perişdeler Allahyň huzuryna çykarlar. Allah bendeleriniň ýagdaýyny perişdelerden has gowy bilýänem bolsa, ýene-de olardan: “Bendelerimi nähili halda goýup gaýtdyňyz?” diýip sorar. Olar “Biz olary namaz okap duran hallarynda goýup gaýtdyk, biz olaryň ýanlaryna baranymyzda-da olar namaz okap durdular” diýerler.

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ، قَالَ: حَدَّثَنَا مَالِكٌ، عَنْ أَبِي الزِّنَادِ، عَنِ الأَعْرَجِ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ قَالَ: يَتَعَاقَبُونَ فِيكُمْ مَلاَئِكَةٌ بِاللَّيْلِ وَمَلاَئِكَةٌ بِالنَّهَارِ، وَيَجْتَمِعُونَ فِي صَلاَةِ الفَجْرِ وَصَلاَةِ العَصْرِ، ثُمَّ يَعْرُجُ الَّذِينَ بَاتُوا فِيكُمْ، فَيَسْأَلُهُمْ وَهُوَ أَعْلَمُ بِهِمْ: كَيْفَ تَرَكْتُمْ عِبَادِي؟ فَيَقُولُونَ: تَرَكْنَاهُمْ وَهُمْ يُصَلُّونَ، وَأَتَيْنَاهُمْ وَهُمْ يُصَلُّونَ.

Sahyh al Buhary yslam dininiň iň ygtybarly hadys ýygyndysydyr. Takmynan 7,275 hadysy öz içine alýan bu eser, Pygamberimiziň sünnetine esaslanyp, musulmanlaryň gündelik durmuşynda ýol görkezijidir.

Möhüm Baglanyşyklar

Sahih al bukhari programmasy

Bir basyş bilen uygulamany göçür we ruhy syýahata başla!