423

44-nji bap

423

44-nji bap

Sähl ibn Sa’ddan habar berilmegine görä, bir adam Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemden “Ýa Resulullah, aýalynyň ýanynda başga bir (nätanyş) adamy gören adam ony öldürmelimi?” diýip sorady. Iň soňunda olar mesjitde biri-birine nälet aýtdylar, menem (şoňa) şaýat boldum.

حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ مُوسَى، قَالَ: أَخْبَرَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ، قَالَ: أَخْبَرَنَا ابْنُ جُرَيْجٍ، قَالَ: أَخْبَرَنِي ابْنُ شِهَابٍ، عَنْ سَهْلِ بْنِ سَعْدٍ، أَنَّ رَجُلًا قَالَ: يَا رَسُولَ اللَّهِ أَرَأَيْتَ رَجُلًا وَجَدَ مَعَ امْرَأَتِهِ رَجُلًا أَيَقْتُلُهُ؟ فَتَلاَعَنَا فِي المَسْجِدِ، وَأَنَا شَاهِدٌ.

Salgylanma:

• Aslynda, bu uzyn bir hadysyň gysga görnüşidir.

424

45-nji bap

424

45-nji bap

‘Ytban ibn Mälikden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, (bir gün) Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem onuň öýüne gelip, oňa “Öýüň niresinde namaz okamaklygymy isleýärsiň?” diýdi. ‘(Ytban) “Men Oňa bir ýer görkezdim” diýdi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem tekbir aýtdy, biz hem onuň yzynda hatar bolup durduk. Ol (bize) iki rekagat namaz okap berdi.

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مَسْلَمَةَ، قَالَ: حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ سَعْدٍ، عَنِ ابْنِ شِهَابٍ، عَنْ مَحْمُودِ بْنِ الرَّبِيعِ، عَنْ عِتْبَانَ بْنِ مَالِكٍ، أَنَّ النَّبِيَّ ﷺ أَتَاهُ فِي مَنْزِلِهِ، فَقَالَ: أَيْنَ تُحِبُّ أَنْ أُصَلِّيَ لَكَ مِنْ بَيْتِكَ؟ قَالَ: فَأَشَرْتُ لَهُ إِلَى مَكَانٍ، فَكَبَّرَ النَّبِيُّﷺ ، وَصَفَفْنَا خَلْفَهُ، فَصَلَّى رَكْعَتَيْنِ.

425

46-nji bap

425

46-nji bap

"Mahmud ibn Ar-Rabi’ El-Ensarynyň (Allah ondan razy bolsun) habar bermegine görä, (bir wagtlar) Bedr söweşine gatnaşan, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň Ensaryly sahabalaryndan bolan, ‘Ytban ibn Mälik (bir) gün Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň ýanyna gelip: “Eý, Allahyň Resuly, meniň gözlerim gaty küteldi, men öz kowumyma (ymam bolup) namaz okap berýärin. Ýagyş ýagan wagtlary, aramyzdaky dereden suw dolup akýar we men olaryň mesjitlerine baryp, olar bilen namaz okap bilemok, diýdi. Ýa Resulullah, namaz okamak üçin bir ýer ediner ýaly, meniň öýüme gelip, namaz okap bermegiňi arzuw edýärin” diýdi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem oňa “Allah islese ederin!” diýdi. ‘Ytban şeýle diýdi: “Ertesi gün ir bilen Gün birneme ýokaryk galandan soň, Allahyň Resuly Ebu Bekr bilen bilelikde meniň ýanyma geldiler. Allahyň Resuly öýe girmäge rugsat sorady, men Oňa rugsat berdim”. Ol öýe girip oturmazdan öň maňa “Öýüň niresinde namaz okamaklygymy isleýärsiň?” diýdi. ‘Ytban şeýle diýdi: “Men Oňa öýümiň bir çüňkünden ýer görkezdim”. Soňra Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem (şol ýerde) durup, “Allahu Akbär” diýip tekbir etdi. Biz hem onuň arkasynda hatar bolup durduk. Ol iki rekagat namaz okandan soň, (egnine) salam berdi”. ‘Ytban şeýle diýdi: “Biz onuň üçin taýýarlap goýan hazira naharyndan iýmek üçin ony (birneme) sakladyk” diýdi. Soň ‘Ytban şeýle diýdi: “(Şol arada) töwerekdäki birnäçe adamlar (Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň bize gelendigini eşidip, öýde jemlendiler”. Olaryň içinden biri “Mälik ibn Ed-Duhaýş (ýa-da Ibn Ed-Duhşun) nirede?” diýip sorady. Ýene biri-de “Ol Allahy we Resulyny söýmeýän ikiýüzli – munafyk boldy” diýdi. (Muny eşidip), Allahyň Resuly sallallahu aleýhi wesellem oňa “Beýle diýme! Göreňokmy näme, ol Allahyň razylygy üçin “La ilaha illa-Allah” diýmedimi näme?” diýdi. (Ol adam) “Allah we Onuň Resuly has gowy bilýändir” diýdi. Soňra ol ýene-de “Biz onuň munafyklara nähili kömek edýändigini we maslahat berýändigini görýäris” diýdi. Şonda Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem “Kim Allahyň razylygy üçin (çyn ýürekden) “La ilaha illa-Allah” diýse, Allah ony dowzah oduna haram eder” diýdi. "

حَدَّثَنَا سَعِيدُ بْنُ عُفَيْرٍ، قَالَ: حَدَّثَنِي اللَّيْثُ، قَالَ: حَدَّثَنِي عُقَيْلٌ، عَنِ ابْنِ شِهَابٍ، قَالَ: أَخْبَرَنِي مَحْمُودُ بْنُ الرَّبِيعِ الأَنْصَارِيُّ، أَنَّ عِتْبَانَ بْنَ مَالِكٍ وَهُوَ مِنْ أَصْحَابِ رَسُولِ اللَّهِ ﷺ مِمَّنْ شَهِدَ بَدْرًا مِنَ الأَنْصَارِ أَنَّهُ أَتَى رَسُولَ اللَّهِ ﷺ، فَقَالَ: يَا رَسُولَ اللَّهِ قَدْ أَنْكَرْتُ بَصَرِي، وَأَنَا أُصَلِّي لِقَوْمِي فَإِذَا كَانَتِ الأَمْطَارُ سَالَ الوَادِي الَّذِي بَيْنِي وَبَيْنَهُمْ، لَمْ أَسْتَطِعْ أَنْ آتِيَ مَسْجِدَهُمْ فَأُصَلِّيَ بِهِمْ، وَوَدِدْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ، أَنَّكَ تَأْتِينِي فَتُصَلِّيَ فِي بَيْتِي، فَأَتَّخِذَهُ مُصَلًّى، قَالَ :فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ ﷺسَأَفْعَلُ إِنْ شَاءَ اللَّهُ قَالَ عِتْبَانُ: فَغَدَا رَسُولُ اللَّهِ ﷺ وَأَبُو بَكْرٍ حِينَ ارْتَفَعَ النَّهَارُ، فَاسْتَأْذَنَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ فَأَذِنْتُ لَهُ، فَلَمْ يَجْلِسْ حَتَّى دَخَلَ البَيْتَ، ثُمَّ قَالَ: أَيْنَ تُحِبُّ أَنْ أُصَلِّيَ مِنْ بَيْتِكَ قَالَ: فَأَشَرْتُ لَهُ إِلَى نَاحِيَةٍ مِنَ البَيْتِ، فَقَامَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ فَكَبَّرَ، فَقُمْنَا فَصَفَّنَا فَصَلَّى رَكْعَتَيْنِ ثُمَّ سَلَّمَ، قَالَ وَحَبَسْنَاهُ عَلَى خَزِيرَةٍ صَنَعْنَاهَا لَهُ، قَالَ : فَآبَ فِي البَيْتِ، رِجَالٌ مِنْ أَهْلِ الدَّارِ ذَوُو عَدَدٍ، فَاجْتَمَعُوا، فَقَالَ قَائِلٌ مِنْهُمْ: أَيْنَ مَالِكُ بْنُ الدُّخَيْشِنِ أَوِ ابْنُ الدُّخْشُنِ؟ فَقَالَ بَعْضُهُمْ: ذَلِكَ مُنَافِقٌ لاَ يُحِبُّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ، فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ : ﷺ لاَ تَقُلْ ذَلِكَ، أَلاَ تَرَاهُ قَدْ قَالَ: لاَ إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ، يُرِيدُ بِذَلِكَ وَجْهَ اللَّهِ قَالَ: اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَعْلَمُ، قَالَ: فَإِنَّا نَرَى وَجْهَهُ وَنَصِيحَتَهُ إِلَى المُنَافِقِينَ، قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺفَإِنَّ اللَّهَ قَدْ حَرَّمَ عَلَى النَّارِ مَنْ قَالَ: لاَ إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ، يَبْتَغِي بِذَلِكَ وَجْهَ اللَّهِ. قَالَ ابْنُ شِهَابٍ: ثُمَّ سَأَلْتُ الحُصَيْنَ بْنَ مُحَمَّدٍ الأَنْصَارِيَّ - وَهُوَ أَحَدُ بَنِي سَالِمٍ - وَهُوَ مِنْ سَرَاتِهِمْ، عَنْ حَدِيثِ مَحْمُودِ بْنِ الرَّبِيعِ الأَنْصَارِيِّ : فَصَدَّقَهُ بِذَلِكَ.

426

47-nji bap

426

47-nji bap

Aişadan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem mümkin boldugyça, (her bir eden işinde), ýagny täret alanda, saçyny daranda, hatda aýakgabyny geýende-de, sagdan başlamagy gowy görerdi”.

حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ بْنُ حَرْبٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، عَنِ الأَشْعَثِ بْنِ سُلَيْمٍ، عَنْ أَبِيهِ، عَنْ مَسْرُوقٍ، عَنْ عَائِشَةَ، قَالَتْ: كَانَ النَّبِيُّ ﷺ يُحِبُّ التَّيَمُّنَ مَا اسْتَطَاعَ فِي شَأْنِهِ كُلِّهِ، فِي طُهُورِهِ وَتَرَجُّلِهِ وَتَنَعُّلِهِ.

427

48-nji bap

427

48-nji bap

Mu’minleriň enesi, Aişadan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Ummu Habibe we Ummu Seleme Habaşystanda içinde dürli suratlar bar bolan bir ybadathanany görendiklerini agzap, muny Pygamberimiz sallallahu aleýhi weselleme gürrüň berdiler. Ol şeýle diýdi: “Eger-de olar aralarynda haýsydyr salyh, gowy bir adam ölse, onuň gabrynyň üstünde (ybadat eder) ýaly mesjid (ybadathana) gurup, içinde-de şoňa meňzeş suratlar goýarlar. Olar Kyýamat güni Allahyň huzurynda, halkyň iň erbet adamlaryndan bolarlar”.

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ المُثَنَّى، قَالَ: حَدَّثَنَا يَحْيَى، عَنْ هِشَامٍ، قَالَ: أَخْبَرَنِي أَبِي، عَنْ عَائِشَةَ أُمِّ المُؤْمِنِينَ، أَنَّ أُمَّ حَبِيبَةَ، وَأُمَّ سَلَمَةَ ذَكَرَتَا كَنِيسَةً رَأَيْنَهَا بِالحَبَشَةِ فِيهَا تَصَاوِيرُ، فَذَكَرَتَا لِلنَّبِيِّ ﷺ فَقَالَ :إِنَّ أُولَئِكَ إِذَا كَانَ فِيهِمُ الرَّجُلُ الصَّالِحُ فَمَاتَ، بَنَوْا عَلَى قَبْرِهِ مَسْجِدًا، وَصَوَّرُوا فِيهِ تِلْكَ الصُّوَرَ، فَأُولَئِكَ شِرَارُ الخَلْقِ عِنْدَ اللَّهِ يَوْمَ القِيَامَةِ.

Salgylanma:

“• Ummu Habibe we Ummu Seleme, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň aýallary we biziň enelerimizdir. • Efiopiýada ”

428

48-nji bap

428

48-nji bap

"Enes ibn Mälikden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem ilki Medinä gelende, Medinäniň iň ýokary ýeri bolan Benu ‘Amr bin ‘Auf diýilen ýerde düşledi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şol ýerde on dört günläp ýaşady. Soňra Benu En-Nejjar taýpasynyň yzyndan adam ugratdy. Olar gylyçlaryny eginlerinden asyp geldiler. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem düýesiniň üstünde we Ebu Bekriň bolsa Onuň arkasynda oturyşy, Benu En-Nejjar taýpasyndan bir topar adamlaryň bolsa, Onuň daşyny gurşap, tä Ebu Eýýubyň öýüniň howlusyna çenli gelip, düýesini şol ýerde çökerişi, häzirem meniň gözümiň öňünden gidenok. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem nirede namazyň wagty bolsa, şol ýerde namaz okamaklygy gowy görerdi. Hatda goýun ýataklarynda hem namaz okardy. Soňra Ol Mesjid gurmaklygy emr etdi. (Şondan soň) Benu En-Nejjar ogullaryndan bir jemagata habar ugradyp: “Eý, Benu En-Nejjar ogullary, maňa (daşy) diwar bilen aýlanan bu ýeriňiziň bahasyny kesgitläň!” diýdi. Olar “Ýok, Allahdan ant içýäris, biz munuň bahasyny diňe Allahdan sorarys!” diýdiler. Enes şeýle diýdi: “Ol ýerde müşrükleriň gabyrlary bardy, şeýle hem (büdür-südür) haraba ýerler we hurma agaçlary bardy. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň buýrugy bilen gabyrlar sökülip aýryldy, (büdür-südür nätekiz) haraba ýerler tekizlendi, hurma agaçlary bolsa kesilip, olary diwar hökmünde (guruljak) mesjidiň kybla tarapynda hatara düzdüler. Iki gapdal diwarlaryny bolsa daş bilen ördüler. Sahabalar (joşup) goşgy okap, daş getirmäge başladylar. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem hem (olara goşulyp), olar bilen birlikde “Allahym! Ahyrediň haýryndan başga haýyr ýokdur. Ensarylaryň we Muhaçirleriň günälerini bagyşla!” diýen sözleri gaýtalaýardylar”. "

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ، قَالَ: حَدَّثَنَا عَبْدُ الوَارِثِ، عَنْ أَبِي التَّيَّاحِ، عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ، قَالَ: قَدِمَ النَّبِيُّ ﷺ المَدِينَةَ فَنَزَلَ أَعْلَى المَدِينَةِ فِي حَيٍّ يُقَالُ لَهُمْ بَنُو عَمْرِو بْنِ عَوْفٍ، فَأَقَامَ النَّبِيُّ ﷺ فِيهِمْ أَرْبَعَ عَشْرَةَ لَيْلَةً، ثُمَّ أَرْسَلَ إِلَى بَنِي النَّجَّارِ، فَجَاءُوا مُتَقَلِّدِي السُّيُوفِ كَأَنِّي أَنْظُرُ إِلَى النَّبِيِّ ﷺ عَلَى رَاحِلَتِهِ، وَأَبُو بَكْرٍ رِدْفُهُ وَمَلَأُ بَنِي النَّجَّارِ حَوْلَهُ حَتَّى أَلْقَى بِفِنَاءِ أَبِي أَيُّوبَ، وَكَانَ يُحِبُّ أَنْ يُصَلِّيَ حَيْثُ أَدْرَكَتْهُ الصَّلاَةُ، وَيُصَلِّي فِي مَرَابِضِ الغَنَمِ، وَأَنَّهُ أَمَرَ بِبِنَاءِ المَسْجِدِ، فَأَرْسَلَ إِلَى مَلَإٍ مِنْ بَنِي النَّجَّارِ فَقَالَ: يَا بَنِي النَّجَّارِ ثَامِنُونِي بِحَائِطِكُمْ هَذَا، قَالُوا: لاَ وَاللَّهِ لاَ نَطْلُبُ ثَمَنَهُ إِلَّا إِلَى اللَّهِ، فَقَالَ أَنَسٌ: فَكَانَ فِيهِ مَا أَقُولُ لَكُمْ قُبُورُ المُشْرِكِينَ، وَفِيهِ خَرِبٌ وَفِيهِ نَخْلٌ، فَأَمَرَ النَّبِيُّ ﷺ بِقُبُورِ المُشْرِكِينَ، فَنُبِشَتْ، ثُمَّ بِالخَرِبِ فَسُوِّيَتْ، وَبِالنَّخْلِ فَقُطِعَ، فَصَفُّوا النَّخْلَ قِبْلَةَ المَسْجِدِ وَجَعَلُوا عِضَادَتَيْهِ الحِجَارَةَ، وَجَعَلُوا يَنْقُلُونَ الصَّخْرَ وَهُمْ يَرْتَجِزُونَ وَالنَّبِيُّ ﷺ مَعَهُمْ، وَهُوَ يَقُولُ: اللَّهُمَّ لاَ خَيْرَ إِلَّا خَيْرُ الآخِرَهْ فَاغْفِرْ لِلْأَنْصَارِ وَالمُهَاجِرَهْ.

Salgylanma:

• Benu En-Nejjar – Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň daýy tarapy

429

49-nji bap

429

49-nji bap

"Ebu Taýýahdan rowaýat edilmegine görä, Enes ibn Mälik (Allah ondan razy bolsun) şeýle diýipdir: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem goýun ýataklarda hem namaz okardy”. (Ebu Taýýah) “Soňra men (Enes ibn Mäligiň) şeýle diýenini eşitdim diýipdir”: “(Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem) goýun ýataklarynda heniz mesjid gurulmanka namaz okardy”. "

حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ بْنُ حَرْبٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، عَنْ أَبِي التَّيَّاحِ، عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ، قَالَ: كَانَ النَّبِيُّ ﷺ يُصَلِّي فِي مَرَابِضِ الغَنَمِ، ثُمَّ سَمِعْتُهُ بَعْدُ يَقُولُ: كَانَ يُصَلِّي فِي مَرَابِضِ الغَنَمِ قَبْلَ أَنْ يُبْنَى المَسْجِدُ.

430

50-nji bap

430

50-nji bap

Nafi’dan rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “(Bir gezek) men Ibni Omaryň (Allah olardan razy bolsun) ýüzüni düýesine tarap öwrüp, namaz okap duruşyny gördüm. Ol şonda “Men Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň şeýle edendigini görüpdim” diýdi.

حَدَّثَنَا صَدَقَةُ بْنُ الفَضْلِ، قَالَ: أَخْبَرَنَا سُلَيْمَانُ بْنُ حَيَّانَ، قَالَ: حَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ، عَنْ نَافِعٍ، قَالَ: رَأَيْتُ ابْنَ عُمَرَ يُصَلِّي إِلَى بَعِيرِهِ، وَقَالَ: رَأَيْتُ النَّبِيَّ ﷺ يَفْعَلُهُ.

Salgylanma:

• Ýagny düýesini Kybla tarapynda sütre hökmünde goýup okapdyr.

431

51-nji bap

431

51-nji bap

Abdulla ibn Abbas (Allah ondan razy bolsun) şeýle diýipdir: “(Bir gezek) Gün tutuldy we Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem namaz okady. Soňra Ol “Namaz okap durkam, Maňa dowzah görkezildi, ýöne men şu günki ýaly gorkunç görnüşli zady hiç haçan görmedim” diýdi.

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مَسْلَمَةَ، عَنْ مَالِكٍ، عَنْ زَيْدِ بْنِ أَسْلَمَ، عَنْ عَطَاءِ بْنِ يَسَارٍ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبَّاسٍ، قَالَ: انْخَسَفَتِ الشَّمْسُ، فَصَلَّى رَسُولُ اللَّهِ ﷺ، ثُمَّ قَالَ: أُرِيتُ النَّارَ فَلَمْ أَرَ مَنْظَرًا كَاليَوْمِ قَطُّ أَفْظَعَ.

432

52-nji bap

432

52-nji bap

Ibni Omardan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Namazlaryňyzyň bir bölegini öýleriňizde okaň. Öýleiňizi gabrystanlyga öwürmäň!”.

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ، قَالَ: حَدَّثَنَا يَحْيَى، عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ، قَالَ: أَخْبَرَنِي نَافِعٌ، عَنِ ابْنِ عُمَرَ، عَنِ النَّبِيِّ ﷺ قَالَ: اجْعَلُوا فِي بُيُوتِكُمْ مِنْ صَلاَتِكُمْ وَلاَ تَتَّخِذُوهَا قُبُورًا.

Salgylanma:

“• Bu namaz sünnet we nepil namazlardyr. • Öýleriňizi mazara öwürmäň diýip, mazary agzamagyndan maksat, mazarlarda namaz okalmaýandygyny aňladýar. ”

Sahyh al Buhary yslam dininiň iň ygtybarly hadys ýygyndysydyr. Takmynan 7,275 hadysy öz içine alýan bu eser, Pygamberimiziň sünnetine esaslanyp, musulmanlaryň gündelik durmuşynda ýol görkezijidir.

Möhüm Baglanyşyklar

Sahih al bukhari programmasy

Bir basyş bilen uygulamany göçür we ruhy syýahata başla!