401

31-nji bap

401

31-nji bap

"Abdulla ibn Mes’uddan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Bir gün Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem namaz okady. (Hadysy rowaýat edenleriň biri Ybrahym An-Nahagy “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem namazy ýa kem ýa-da artyk okady” diýdi). Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem (egnine) salam berenden soň, (adamlar) Ondan “Eý, Allahyň Resuly, namaza bir zat boldumy?” diýip soradylar. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem olara ýüzlenip: “Näme boldy?” diýip sorady. (Adamlar) Oňa “Sen şeýle şeýle okadyň!” diýdiler. Şonda ol aýaklaryny epläp, kybla tarap öwrüldi we iki rekagat sejde (sähw) edip, (ýene-de egnine salam berenden soň), bize tarap öwrülip şeýle diýdi: “Eger-de namaza bir zat bolan bolsady, hökman ony size habar bererdim, ýöne Menem siziň ýaly bir adamdyryn, siziň ýatdan çykarşyňyz ýaly, menem ýatdan çykarýaryn. Eger men (bir zady) unutsam, ony maňa ýatladyň. Içiňizde haýsydyr biriňiz namazda şübhelenip, (näçe rekagat okandygyny bilmese), dogrusy (şudur diýip) hasap edenini okap , namazyny tamamlasyn. Soňra salam berip, iki rekagat (goşmaça) sejde (sähw) etsin!”. "

حَدَّثَنَا عُثْمَانُ، قَالَ: حَدَّثَنَا جَرِيرٌ، عَنْ مَنْصُورٍ، عَنْ إِبْرَاهِيمَ، عَنْ عَلْقَمَةَ، قَالَ: قَالَ عَبْدُ اللَّهِ: صَلَّى النَّبِيُّ ﷺ - قَالَ إِبْرَاهِيمُ: لاَ أَدْرِي زَادَ أَوْ نَقَصَ - فَلَمَّا سَلَّمَ قِيلَ لَهُ: يَا رَسُولَ اللَّهِ، أَحَدَثَ فِي الصَّلاَةِ شَيْءٌ؟ قَالَ: وَمَا ذَاكَ، قَالُوا: صَلَّيْتَ كَذَا وَكَذَا، فَثَنَى رِجْلَيْهِ، وَاسْتَقْبَلَ القِبْلَةَ، وَسَجَدَ سَجْدَتَيْنِ، ثُمَّ سَلَّمَ، فَلَمَّا أَقْبَلَ عَلَيْنَا بِوَجْهِهِ، قَالَ: إِنَّهُ لَوْ حَدَثَ فِي الصَّلاَةِ شَيْءٌ لَنَبَّأْتُكُمْ بِهِ، وَلَكِنْ إِنَّمَا أَنَا بَشَرٌ مِثْلُكُمْ، أَنْسَى كَمَا تَنْسَوْنَ، فَإِذَا نَسِيتُ فَذَكِّرُونِي، وَإِذَا شَكَّ أَحَدُكُمْ فِي صَلاَتِهِ، فَلْيَتَحَرَّ الصَّوَابَ فَلْيُتِمَّ عَلَيْهِ، ثُمَّ لِيُسَلِّمْ، ثُمَّ يَسْجُدُ سَجْدَتَيْنِ

Salgylanma:

“• Sen namazyň rekagatlaryny artdyryp ýa-da kemeldip, şunçarak rekagat okadyň diýdiler. • Namazda ýalňyşan wagtyň, iň soňunda iki sapar sejde etmeklige sejde sähw diýilýär. • Näçe rekagat okandygyny bilmän şübhelense, meselem, üç okadymmy ýa dört diýip şübhelense, gumany näçä gidýän bolsa, şondan başlap okasyn. Eger-de gumany ikisine-de deň gitse, ýagny üçem bolaýmagy mümkin, dördem diýip pikir etse, onda azyny, ýagny üçden dowam etdirsin. ”

402

32-nji bap

402

32-nji bap

"Omar ibn Hattabdan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Meniň isleglerim üç ýerde Robbumyň (islegleri bilen) gabat geldi”. (Bir gün) men “Ýa Resulallah! Makamy Ybrahymy” namaz okalýan ýer edinsedik?!” diýdim. Şondan soň şu aýat indi: “Siz Ybrahymyň makamyndan (özüňize) namaz ýeri ediniň!” {Bakara:125}. Şeýle hem hijab aýaty. (Bir gün) men “Ýa Resulallah! Aýallaryňa hijap daňynmaklaryny emr etseňiz! Çünki, olar bilen gowy adamlaram, erbet adamlaram gürleşýär” diýdim. Şondan soň Hijab hakynda aýat indi. (Üçünjisi bolsa bir gün) Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň aýallary oňa gabanjaňlyk görkezmek üçin Onuň garşysyna dilleşdiler. Men olara “Eger-de Ol sizden aýrylyşsa, belki, onuň Perwerdigäri oňa sizden has gowusyny bermegi mümkin!” diýdim. Şondan soň hem şu aýat indi ”. "

حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ عَوْنٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا هُشَيْمٌ، عَنْ حُمَيْدٍ، عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ، قَالَ: قَالَ عُمَرُ بْنُ الخَطَّابِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْه: وَافَقْتُ رَبِّي فِي ثَلاَثٍ : فَقُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ، لَوِ اتَّخَذْنَا مِنْ مَقَامِ إِبْرَاهِيمَ مُصَلًّى، فَنَزَلَتْ: ﴿وَاتَّخِذُوا مِنْ مَقَامِ إِبْرَاهِيمَ مُصَلًّى﴾ )البقرة (125 وَآيَةُ الحِجَابِ، قُلْتُ: يَا رَسُولَ اللَّهِ، لَوْ أَمَرْتَ نِسَاءَكَ أَنْ يَحْتَجِبْنَ، فَإِنَّهُ يُكَلِّمُهُنَّ البَرُّ وَالفَاجِرُ، فَنَزَلَتْ آيَةُ الحِجَابِ، وَاجْتَمَعَ نِسَاءُ النَّبِيِّ ﷺفِي الغَيْرَةِ عَلَيْهِ، فَقُلْتُ لَهُنَّ: عَسَى رَبُّهُ إِنْ طَلَّقَكُنَّ أَنْ يُبَدِّلَهُ أَزْوَاجًا خَيْرًا مِنْكُنَّ، فَنَزَلَتْ هَذِهِ الآيَةُ. قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ: وحَدَّثَنَا ابْنُ أَبِي مَرْيَمَ، قَالَ: أَخْبَرَنَا يَحْيَى بْنُ أَيُّوبَ، قَالَ: حَدَّثَنِي حُمَيْدٌ، قَالَ: سَمِعْتُ أَنَسًا بِهَذَا.

Salgylanma:

“• Robbum – Perwerdigärim. Ýagny Allahym. Makamy Ybrahym – Käbäniň ýanynda, Ybrahym aleýhissalamyň Käbäni guran wagty duran ýeri. • Ahzab : 59 • Tahrym: 5 ”

403

32-nji bap

403

32-nji bap

Ibni Omardan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “(Bir gezek) Kuba mesjidinde adamlar Ertir namazyny okap durkalar, kimdir biri olaryň ýanyna gelip: “Şu gije Resulullah sallallahu aleýhi weselleme Kuran inipdir hem-de oňa (namaz okan wagty ýüzüni) Käbä tarap öwürmekligi buýrulypdyr. Şonuň üçin sizem şol tarapa öwrüliň!” diýdi. Olar şol wagt (namazda) Şama tarap bakyp duran ekenler. (Soňra olar namaz okap duran ýerlerinden) Käbä tarap öwrüldiler”.

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ، قَالَ: أَخْبَرَنَا مَالِكُ بْنُ أَنَسٍ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ دِينَارٍ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ، قَالَ: بَيْنَا النَّاسُ بِقُبَاءٍ فِي صَلاَةِ الصُّبْحِ، إِذْ جَاءَهُمْ آتٍ، فَقَالَ: إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ قَدْ أُنْزِلَ عَلَيْهِ اللَّيْلَةَ قُرْآنٌ، وَقَدْ أُمِرَ أَنْ يَسْتَقْبِلَ الكَعْبَةَ، فَاسْتَقْبِلُوهَا، وَكَانَتْ وُجُوهُهُمْ إِلَى الشَّأْمِ، فَاسْتَدَارُوا إِلَى الكَعْبَةِ.

404

32-nji bap

404

32-nji bap

Abdull ibni Mes’uddan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “(Bir gezek) Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem öýle namazyny bäş rekagat okady. Sahabalar Ondan “Namaz artdyryldymy?” diýip soradylar. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem “Näme boldy?” diýip sorady. (Sahabalar) “Bäş (rekagat) okadyňyz” diýdiler. Soňra Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem aýaklaryny epläp, iki sejde (ýagny sejde sähw) etdi”.

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ، قَالَ: حَدَّثَنَا يَحْيَى، عَنْ شُعْبَةَ، عَنِ الحَكَمِ، عَنْ إِبْرَاهِيمَ، عَنْ عَلْقَمَةَ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ، قَالَ: صَلَّى النَّبِيُّ ﷺ الظُّهْرَ خَمْسًا، فَقَالُوا: أَزِيدَ فِي الصَّلاَةِ؟ قَالَ : وَمَا ذَاكَ .قَالُوا: صَلَّيْتَ خَمْسًا، فَثَنَى رِجْلَيْهِ وَسَجَدَ سَجْدَتَيْنِ.

Salgylanma:

• Bu ýerde wahy (ylham) manysynda

405

33-nji bap

405

33-nji bap

Enes ibn Mälikden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Bir gün Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem (mesjidiň) kybla tarapynda tüýkülik gördi. Onuň muňa gaty gahary geldi, hatda (gahary) ýüzüne çykdy. Ol ýerinden turup, ony eli bilen gazap aýyrdy we şeýle diýdi: “Siziň biriňiz namaza duran wagty, Robbuna mynajat edýändir, (ýagny Robby bilen gizlin söhbetdeşlige girýändir) ýa-da (şol wagt) onuň Robby, özi bilen kyblasynyň arasynda bolýandyr. Şonuň üçin hem hiç kim kybla tarap tüýkürmesin, ýöne (eger-de tüýkürmekçi bolsa), çepine ýa-da aýaklarynyň aşagyna tüýkürsin!” diýdi. Soňra donunyň bir gyrasynyň ujuny tutup, onuň içine tüýkürdi, beýleki tarapy bilen hem onuň üstüni ýapyp, “Ýa-da şeýle etsin!” diýdi”.

حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ، قَالَ: حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ جَعْفَرٍ، عَنْ حُمَيْدٍ، عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ، أَنَّ النَّبِيَّ ﷺ رَأَى نُخَامَةً فِي القِبْلَةِ، فَشَقَّ ذَلِكَ عَلَيْهِ حَتَّى رُئِيَ فِي وَجْهِهِ، فَقَامَ فَحَكَّهُ بِيَدِهِ، فَقَالَ: إِنَّ أَحَدَكُمْ إِذَا قَامَ فِي صَلاَتِهِ فَإِنَّهُ يُنَاجِي رَبَّهُ، أَوْ إِنَّ رَبَّهُ بَيْنَهُ وَبَيْنَ القِبْلَةِ، فَلاَ يَبْزُقَنَّ أَحَدُكُمْ قِبَلَ قِبْلَتِهِ، وَلَكِنْ عَنْ يَسَارِهِ أَوْ تَحْتَ قَدَمَيْهِ ثُمَّ أَخَذَ طَرَفَ رِدَائِهِ، فَبَصَقَ فِيهِ ثُمَّ رَدَّ بَعْضَهُ عَلَى بَعْضٍ، فَقَالَ: أَوْ يَفْعَلُ هَكَذَا.

406

33-nji bap

406

33-nji bap

Abdulla ibn Omardan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “(Bir gün) Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem (mesjidiň) kybla tarapyndaky diwaryň ýüzünde tüýkülik gördi we ony (eli bilen) gazap (aýyrdy). Soňra adamlara ýüzlenip: “Siziň hiç biriňiz namaz okan wagty, öň tarapyna tüýkürmesin, çünki namaz okanda, Allah onuň öňündedir” diýdi”.

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ، قَالَ: أَخْبَرَنَا مَالِكٌ، عَنْ نَافِعٍ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ، أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ رَأَى بُصَاقًا فِي جِدَارِ القِبْلَةِ، فَحَكَّهُ، ثُمَّ أَقْبَلَ عَلَى النَّاسِ، فَقَالَ: إِذَا كَانَ أَحَدُكُمْ يُصَلِّي، فَلاَ يَبْصُقُ قِبَلَ وَجْهِهِ، فَإِنَّ اللَّهَ قِبَلَ وَجْهِهِ إِذَا صَلَّى.

407

33-nji bap

407

33-nji bap

Mu’minleriň enesi Aişadan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “(Bir gün) Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem (mesjidiň) kybla tarapyndaky diwaryň ýüzünde (sümük ýa-da tüýkülik, ýa-da gakylyk) gördi we ony (eli bilen) gazap (aýyrdy)”.

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ، قَالَ: أَخْبَرَنَا مَالِكٌ، عَنْ هِشَامِ بْنِ عُرْوَةَ، عَنْ أَبِيهِ، عَنْ عَائِشَةَ أُمِّ المُؤْمِنِينَ: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ رَأَى فِي جِدَارِ القِبْلَةِ مُخَاطًا أَوْ بُصَاقًا أَوْ نُخَامَةً، فَحَكَّهُ.

408, 409

34-nji bap

408, 409

34-nji bap

Ebu Hureýreden we Ebu Sa’yd El-Hudryden (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, olar şeýle diýipdirler: “(Bir gün) Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem mesjidiň diwarynda tüýkülik gördi. Derrew eline bir ownuk (çagyl) daş alyp, ony gazady we şeýle diýdi: “Sizden biriňiz tüýkürmek islese, öň tarapyna tüýkürmesin we sag tarapyna-da tüýkürmesin! Çepine ýa-da çep aýagynyň aşagyna tüýkürsin!” diýdi”.

حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ، قَالَ: أَخْبَرَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ سَعْدٍ، أَخْبَرَنَا ابْنُ شِهَابٍ، عَنْ حُمَيْدِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ، أَنَّ أَبَا هُرَيْرَةَ، وَأَبَا سَعِيدٍ حَدَّثَاهُ، أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ رَأَى نُخَامَةً فِي جِدَارِ المَسْجِدِ، فَتَنَاوَلَ حَصَاةً فَحَكَّهَا، فَقَالَ: إِذَا تَنَخَّمَ أَحَدُكُمْ فَلاَ يَتَنَخَّمَنَّ قِبَلَ وَجْهِهِ، وَلاَ عَنْ يَمِينِهِ وَلْيَبْصُقْ عَنْ يَسَارِهِ، أَوْ تَحْتَ قَدَمِهِ اليُسْرَى.

410, 411

35-nji bap

410, 411

35-nji bap

Ebu Hureýräniň we Ebu Sa’yd El-Hudrynyň (Allah olardan razy bolsun) habar bermeklerine görä, olar şeýle diýipdirler: “(Bir gün) Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem mesjidiň diwarynda tüýkülik gördi. Derrew eline bir ownuk (çagyl) daşy alyp, ony gazap (aýyrdy), soňra şeýle diýdi: “Sizden biriňiz tüýküren wagty öň tarapyna tüýkürmesin we sag tarapyna-da tüýkürmesin. Çepine ýa-da çep aýagynyň aşagyna tüýkürsin!” diýdi”.

حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ بُكَيْرٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا اللَّيْثُ، عَنْ عُقَيْلٍ، عَنِ ابْنِ شِهَابٍ، عَنْ حُمَيْدِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ، أَنَّ أَبَا هُرَيْرَةَ، وَأَبَا سَعِيدٍ أَخْبَرَاهُ، أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ رَأَى نُخَامَةً فِي حَائِطِ المَسْجِدِ، فَتَنَاوَلَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ حَصَاةً، فَحَتَّهَا، ثُمَّ قَالَ: إِذَا تَنَخَّمَ أَحَدُكُمْ، فَلاَ يَتَنَخَّمْ قِبَلَ وَجْهِهِ، وَلاَ عَنْ يَمِينِهِ، وَلْيَبْصُقْ عَنْ يَسَارِهِ، أَوْ تَحْتَ قَدَمِهِ اليُسْرَى.

412

35-nji bap

412

35-nji bap

Enes ibn Mälikden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Siziň hiç biriňiz öňüňe ýa-da sagyna tüýkürmesin, ýöne (tüýkürjek bolsa), çep tarapyna ýa-da aýagynyň aşagyna tüýkürsin!”.

حَدَّثَنَا حَفْصُ بْنُ عُمَرَ، قَالَ: حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، قَالَ: أَخْبَرَنِي قَتَادَةُ، قَالَ: سَمِعْتُ أَنَسَ بْنَ مَالِكٍ، قَالَ: قَالَ النَّبِيُّ ﷺ لاَ يَتْفِلَنَّ أَحَدُكُمْ بَيْنَ يَدَيْهِ، وَلاَ عَنْ يَمِينِهِ، وَلَكِنْ عَنْ يَسَارِهِ، أَوْ تَحْتَ رِجْلِهِ.

Sahyh al Buhary yslam dininiň iň ygtybarly hadys ýygyndysydyr. Takmynan 7,275 hadysy öz içine alýan bu eser, Pygamberimiziň sünnetine esaslanyp, musulmanlaryň gündelik durmuşynda ýol görkezijidir.

Möhüm Baglanyşyklar

Sahih al bukhari programmasy

Bir basyş bilen uygulamany göçür we ruhy syýahata başla!