1771

152-nji bap

1771

152-nji bap

Aişadan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Safiýýanyň (Mekeden çykyp gaýtmaly) nefr gijesi, aýbaşysy geldi. Ol: “Men sizi ýolyňyzdan alyp galaýmasam” diýdi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Wah köki guramyş! Ol gurbanlyk güni towaf etdimi?” diýdi. “Howa” diýdiler. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “(Onda zyýany ýok), gidiber!” diýdi.

حَدَّثَنَا عُمَرُ بْنُ حَفْصٍ، حَدَّثَنَا أَبِي، حَدَّثَنَا الأَعْمَشُ، حَدَّثَنِي إِبْرَاهِيمُ، عَنِ الأَسْوَدِ، عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا، قَالَتْ: حَاضَتْ صَفِيَّةُ لَيْلَةَ النَّفْرِ فَقَالَتْ: مَا أُرَانِي إِلَّا حَابِسَتَكُمْ، قَالَ: النَّبِيُّ ﷺ «عَقْرَى حَلْقَى، أَطَافَتْ يَوْمَ النَّحْرِ؟»، قِيلَ: نَعَمْ، قَالَ: «فَانْفِرِي«.

Salgylanma:

• Bu söz bet doga ýaly görünse-de, bu bet doga däldir. Ýöne bir dile gelen sözdir.

1772

152-nji bap

1772

152-nji bap

"Aişadan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Biz (hoşlaşyk hajynda) Resulullah sallallahu aleýhi wesellem bilen diňe haj etmek niýeti bilen (Medineden Mekgä tarap) ýola düşdük. Mekgä gelenimizde Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bize yhramdan çykmaklygy emr etdi. Haçanda, (Mekgeden) çykyp gitmeli gije (nefr gijesi) gelende, Safiýýanyň aýbaşysy geldi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Wah köki guramyş! Ol sizi ýoluňyzdan saklaýmasa!” diýdi. Soňra oňa: “Sen gurbanlyk güni towaf edipdiňmi?” diýdi. Ol: “Hawa” diýdi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “(Onda zyýany ýok), gidiber!” diýdi. Aişa: “Men: “Ýa Resulallah! (Men Mekgä gelenimde) yhramdan çykmadym” (ýagny, umra hajyny etmedim) diýdi”. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Tan‘yma barda, şol ýerden umra et!” diýdi. Onuň ýany bilen (dogany Abdurrahman) gitdi. Biz (umrany edip yzymyza gaýdyp gelýärkäk), gijäniň ahyrynda Pygamberimiz sallallahu aleýhi weselleme duşdyk. Ol şonda: “Pylan, pylan ýerde duşarys” diýdi."

قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ: وَزَادَنِي مُحَمَّدٌ، حَدَّثَنَا مُحَاضِرٌ، حَدَّثَنَا الأَعْمَشُ، عَنْ إِبْرَاهِيمَ، عَنِ الأَسْوَدِ، عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا، قَالَتْ: خَرَجْنَا مَعَ رَسُولِ اللَّهِ ﷺ لاَ نَذْكُرُ إِلَّا الحَجَّ، فَلَمَّا قَدِمْنَا، أَمَرَنَا أَنْ نَحِلَّ، فَلَمَّا كَانَتْ لَيْلَةُ النَّفْرِ، حَاضَتْ صَفِيَّةُ بِنْتُ حُيَيٍّ، فَقَالَ النَّبِيُّ ﷺ: «حَلْقَى عَقْرَى مَا أُرَاهَا إِلَّا حَابِسَتَكُمْ»، ثُمَّ قَالَ: «كُنْتِ طُفْتِ يَوْمَ النَّحْرِ؟» قَالَتْ: نَعَمْ، قَالَ: «فَانْفِرِي»، قُلْتُ: يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنِّي لَمْ أَكُنْ حَلَلْتُ، قَالَ: «فَاعْتَمِرِي مِنَ التَّنْعِيمِ» فَخَرَجَ مَعَهَا أَخُوهَا، فَلَقِينَاهُ مُدَّلِجًا، فَقَالَ: «مَوْعِدُكِ مَكَانَ كَذَا وَكَذَا«.

1773

1-nji bap

1773

1-nji bap

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Iki umra arasyndaky günälere soňky edilen umra keffaratdyr. Hajj-mabrura bolsa, Jennetden başga sylag bolmaz”.

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ، أَخْبَرَنَا مَالِكٌ، عَنْ سُمَيٍّ، مَوْلَى أَبِي بَكْرِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ، عَنْ أَبِي صَالِحٍ السَّمَّانِ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ قَالَ: «العُمْرَةُ إِلَى العُمْرَةِ كَفَّارَةٌ لِمَا بَيْنَهُمَا، وَالحَجُّ المَبْرُورُ لَيْسَ لَهُ جَزَاءٌ إِلَّا الجَنَّةُ«.

Salgylanma:

•Birkemsiz ýerine ýetirilen haç

1774

2-nji bap

1774

2-nji bap

Habar berilmegine görä, Ibn Omardan (Allah olardan razy bolsun) hajdan öň edilen umra hakynda soradylar. Ibn Omar: “Onuň hiç hili zyýany ýokdur” diýdi. Ol şeýle hem: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem haj etmezden öň umra etdi” diýdi.

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ، أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ، أَخْبَرَنَا ابْنُ جُرَيْجٍ، أَنَّ عِكْرِمَةَ بْنَ خَالِدٍ، سَأَلَ ابْنَ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، عَنِ العُمْرَةِ قَبْلَ الحَجِّ؟ فَقَالَ: لاَ بَأْسَ، قَالَ عِكْرِمَةُ: قَالَ ابْنُ عُمَرَ: اعْتَمَرَ النَّبِيُّ ﷺ قَبْلَ أَنْ يَحُجَّ، وَقَالَ إِبْرَاهِيمُ بْنُ سَعْدٍ، عَنْ ابْنِ إِسْحَاقَ، حَدَّثَنِي عِكْرِمَةُ بْنُ خَالِدٍ، سَأَلْتُ ابْنَ عُمَرَ مِثْلَهُ، حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ عَلِيٍّ، حَدَّثَنَا أَبُو عَاصِمٍ، أَخْبَرَنَا ابْنُ جُرَيْجٍ، قَالَ عِكْرِمَةُ بْنُ خَالِدٍ: سَأَلْتُ ابْنَ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا مِثْلَهُ.

1775

3-nji bap

1775

3-nji bap

Mujähid (rahymahullah) şeýle diýdi: “Bir gün ‘Urwa ibn Zubeýr bilen mesjide girdik. Abdulla ibn Omar (Allah olardan razy bolsun), Aişanyň hujresiniň (diwaryna) ýaplanyp oturan eken. Käbir adamlar bolsa, mesjitde (toplanyp) guşluk namazyny okap durdylar. Biz ondan olaryň okap oturan namazlary hakynda soradyk. Ibn Omar: “Bidgat” diýdi. Soňra (‘Urwa), Ibn Omardan: “Resulullah sallallahu aleýhi wesellem näçe gezek umra hajyny etdi?” diýip sorady. Ibn Omar: “Dört gezek, birini Rejep aýynda etdi” diýdi. Biz onuň (ýalňyşyny düzeltjek bolup) oňa garşy çykjak bolmadyk.

حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ، حَدَّثَنَا جَرِيرٌ، عَنْ مَنْصُورٍ، عَنْ مُجَاهِدٍ، قَالَ: دَخَلْتُ أَنَا وَعُرْوَةُ بْنُ الزُّبَيْرِ المَسْجِدَ، فَإِذَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، جَالِسٌ إِلَى حُجْرَةِ عَائِشَةَ، وَإِذَا نَاسٌ يُصَلُّونَ فِي المَسْجِدِ صَلاَةَ الضُّحَى، قَالَ: فَسَأَلْنَاهُ عَنْ صَلاَتِهِمْ، فَقَالَ: بِدْعَةٌ، ثُمَّ قَالَ لَهُ: كَمُ اعْتَمَرَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ؟ قَالَ: أَرْبَعًا، إِحْدَاهُنَّ فِي رَجَبٍ، فَكَرِهْنَا أَنْ نَرُدَّ عَلَيْهِ.

Salgylanma:

•Bidgat – dinimizde bolmadyk bir amal. Bu ýerde Ibn Omaryň (Allah olardan razy bolsun) bidgat diýmeginiň sebäbi, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem guşluk namazyny mesjitde jemagat bolup okamandy.

1776

3-nji bap

1776

3-nji bap

Mujähid (rahymahullah) ýene-de şeýle diýdi: “Soňra biz mu’minleriň enesi bolan, Aişanyň öz otagynda dişlerini arassalap duran sesini eşitdik. ‘Urwa oňa: “Eý, eje! Eý mu’minleriň enesi! Ebu Abdurrahman (Abdulla ibn Omaryň) aýdýanlaryny eşitmeýärsiňmi?” diýdi. Aişe: “Ol näme aýdýar?” diýdi. (‘Urwa): “Allahyň Resuly sallallahu aleýhi wesellem dört gezek umra etdi, birini hem Rejep aýynda etdi diýýär” diýdi. Aişa: “Allah, Ebu Abdurrahmana rehim etsin! Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem onsuz bir umra-da eden däldir, ýöne welin Ol hiç haçan Rejep aýynda umra etmedi” diýdi”.

قَالَ: وَسَمِعْنَا اسْتِنَانَ عَائِشَةَ أُمِّ المُؤْمِنِينَ فِي الحُجْرَةِ، فَقَالَ عُرْوَةُ يَا أُمَّاهُ: يَا أُمَّ المُؤْمِنِينَ أَلاَ تَسْمَعِينَ مَا يَقُولُ: أَبُو عَبْدِ الرَّحْمَنِ؟ قَالَتْ: مَا يَقُولُ؟: قَالَ: يَقُولُ: «إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ اعْتَمَرَ أَرْبَعَ عُمَرَاتٍ، إِحْدَاهُنَّ فِي رَجَبٍ»، قَالَتْ: «يَرْحَمُ اللَّهُ أَبَا عَبْدِ الرَّحْمَنِ، مَا اعْتَمَرَ عُمْرَةً، إِلَّا وَهُوَ شَاهِدُهُ، وَمَا اعْتَمَرَ فِي رَجَبٍ قَطُّ«.

Salgylanma:

•‘Urwa ibn Zubeýr Aişanyň (Allah olardan razy bolsun) ýegenidir.

1777

3-nji bap

1777

3-nji bap

Habar berilmegine görä, ‘Urwa ibn Zubeýr şeýle diýdi: “Men (daýzam) Aişadan (Allah ondan razy bolsun): “(Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Rejep aýynda umra etdimi?) diýip soradym. Ol: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Rejep aýynda umra etmedi” diýdi”.

حَدَّثَنَا أَبُو عَاصِمٍ، أَخْبَرَنَا ابْنُ جُرَيْجٍ، قَالَ: أَخْبَرَنِي عَطَاءٌ، عَنْ عُرْوَةَ بْنِ الزُّبَيْرِ، قَالَ: سَأَلْتُ عَائِشَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا، قَالَتْ: «مَا اعْتَمَرَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ فِي رَجَبٍ«.

1778

3-nji bap

1778

3-nji bap

Katadadan rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Men bir gezek Enes ibn Mälikden (Allah ondan razy bolsun): “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem näçe gezek umra hajyny etdi?” diýip soradym. Ol: “Dört umra etdi; Müşrikleriň onuň (Mekgä girmekligine) böwet bolan ýyly, Zul-Ka‘da aýyndaky Hudeýbiýýe umrasy; ylalaşyk şertnamasy edilenden soňky ýylyň Zul-Ka‘da aýyndaky eden umrasy we (meniň pikirimçe) Huneýn oljasyny paýlan wagtyndaky Ji‘ranadan eden umrasy” diýdi. Men (ondan): “Haj näçe gezek etdi?” diýip soradym. Ol: “Bir gezek” diýip jogap berdi.

حَدَّثَنَا حَسَّانُ بْنُ حَسَّانَ، حَدَّثَنَا هَمَّامٌ، عَنْ قَتَادَةَ، سَأَلْتُ أَنَسًا رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، كَمُ اعْتَمَرَ النَّبِيُّ ﷺ؟ قَالَ: أَرْبَعٌ: عُمْرَةُ الحُدَيْبِيَةِ فِي ذِي القَعْدَةِ حَيْثُ صَدَّهُ المُشْرِكُونَ، وَعُمْرَةٌ مِنَ العَامِ المُقْبِلِ فِي ذِي القَعْدَةِ حَيْثُ صَالَحَهُمْ، وَعُمْرَةُ الجِعِرَّانَةِ إِذْ قَسَمَ غَنِيمَةَ - أُرَاهُ - حُنَيْنٍ، قُلْتُ: كَمْ حَجَّ؟ قَالَ: «وَاحِدَةً«.

1779

3-nji bap

1779

3-nji bap

Katadadan rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Men bir gezek Enesden (Allah ondan razy bolsun): “(Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem näçe gezek umra hajyny etdi?)” diýip soradym. Enes: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemi (müşrikler) yzyna gaýtaranlaryndaky eden umrasy, Hudeýbiýýeden soňky ýylda eden umrasy, Zul-Ka‘da aýyndaky eden umrasy we haj bilen bile eden umrasy” diýdi”.

حَدَّثَنَا أَبُو الوَلِيدِ هِشَامُ بْنُ عَبْدِ المَلِكِ، حَدَّثَنَا هَمَّامٌ، عَنْ قَتَادَةَ، قَالَ: سَأَلْتُ أَنَسًا رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، فَقَالَ: «اعْتَمَرَ النَّبِيُّ ﷺ حَيْثُ رَدُّوهُ، وَمِنَ القَابِلِ عُمْرَةَ الحُدَيْبِيَةِ، وَعُمْرَةً فِي ذِي القَعْدَةِ، وَعُمْرَةً مَعَ حَجَّتِهِ«.

1780

3-nji bap

1780

3-nji bap

Hämmämiň (Katadadan rowaýat etmegine görä, Enes) şeýle diýipdir: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem dört gezek umra etdi. Haj bilen birlikde ýerine ýetiren umrasyndan başga galanlarynyň hemmesini Zul-Ka‘da aýynda etdi; Hudeýbiýýeden gaýdandaky umrasy, soňky ýylyň umrasy, Huneýn oljalaryny paýlan ýeri bolan Ji‘ranadan eden umrasy hem-de haj bilen bile eden umrasy”.

حَدَّثَنَا هُدْبَةُ، حَدَّثَنَا هَمَّامٌ، وَقَالَ: اعْتَمَرَ أَرْبَعَ عُمَرٍ فِي ذِي القَعْدَةِ، إِلَّا الَّتِي اعْتَمَرَ مَعَ حَجَّتِهِ عُمْرَتَهُ مِنَ الحُدَيْبِيَةِ، وَمِنَ العَامِ المُقْبِلِ وَمِنَ الجِعْرَانَةِ، حَيْثُ قَسَمَ غَنَائِمَ حُنَيْنٍ، وَعُمْرَةً مَعَ حَجَّتِهِ.

Sahyh al Buhary yslam dininiň iň ygtybarly hadys ýygyndysydyr. Takmynan 7,275 hadysy öz içine alýan bu eser, Pygamberimiziň sünnetine esaslanyp, musulmanlaryň gündelik durmuşynda ýol görkezijidir.

Möhüm Baglanyşyklar

Sahih al bukhari programmasy

Bir basyş bilen uygulamany göçür we ruhy syýahata başla!