1487

58-nji bap

1487

58-nji bap

Jabir ibn Abdulladan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem miweler tä ulanyp boljak ýagdaýa gelendigi belli bolýança (ýagny bişendigi doly belli bolýança), satmagy gadagan etdi.

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ، حَدَّثَنِي اللَّيْثُ، حَدَّثَنِي خَالِدُ بْنُ يَزِيدَ، عَنْ عَطَاءِ بْنِ أَبِي رَبَاحٍ، عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، «نَهَى النَّبِيُّ ﷺ عَنْ بَيْعِ الثِّمَارِ حَتَّى يَبْدُوَ صَلاَحُهَا«.

1488

58-nji bap

1488

58-nji bap

Enes ibn Mälikden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem miweleri (ýagny hurmalary) bişýänçä, satmagy gadagan edende, tä, olar gyzarýança” diýip aýtdy.

حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ، عَنْ مَالِكٍ، عَنْ حُمَيْدٍ، عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ نَهَى عَنْ بَيْعِ الثِّمَارِ حَتَّى تُزْهِيَ. قَالَ: حَتَّى تَحْمَارَّ.

1489

59-nji bap

1489

59-nji bap

"Abdullah ibn Omardan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Omar ibn Hattab Allah ýolunda (jihäde gatnaşmak isleýän bir adama) bir at sadaka berdi. Soňra ol atyň satylýandygyny görüp, ony satyn alasy geldi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň ýanyna baryp, maslahat sorady. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem hem oňa: “(Hiç haçan) beren sadakaňy yzyna alma!” diýdi Ine, şol sebäpli hem Ibn Omar (Allah olardan razy bolsun) sadaka beren bir zadyny satyn alan ýagdaýynda ony (täzeden) emläginde goýmak üçin almazdy, şol zady ýene-de sadaka bermek üçin alardy."

حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ بُكَيْرٍ، حَدَّثَنَا اللَّيْثُ، عَنْ عُقَيْلٍ، عَنِ ابْنِ شِهَابٍ، عَنْ سَالِمٍ، أَنَّ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، كَانَ يُحَدِّثُ: أَنَّ عُمَرَ بْنَ الخَطَّابِ تَصَدَّقَ بِفَرَسٍ فِي سَبِيلِ اللَّهِ، فَوَجَدَهُ يُبَاعُ، فَأَرَادَ أَنْ يَشْتَرِيَهُ، ثُمَّ أَتَى النَّبِيَّ ﷺ، فَاسْتَأْمَرَهُ فَقَالَ: «لاَ تَعُدْ فِي صَدَقَتِكَ» فَبِذَلِكَ كَانَ ابْنُ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، «لاَ يَتْرُكُ أَنْ يَبْتَاعَ شَيْئًا تَصَدَّقَ بِهِ، إِلَّا جَعَلَهُ صَدَقَةً«.

1490

59-nji bap

1490

59-nji bap

Omar ibn Hattabdan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “(Bir wagtlar) Allah ýolunda uruşa gatnaşmak isleýän bir adama bir at (sadaka hökmünde) berdim. Ol ata gowy ideg edip bilmedi. Soňra men (şol aty) arzan satar öýdüp, ondan satyn almak isledim we Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemden bu hakda maslahat soradym. Ol maňa: “Ony satyn alaýma, bir dirheme-de berse, beren sadakaňy yzyna almagyn! Çünki sadakasyny yzyna alan adam, öz gusugyny iýen adam ýalydyr” diýdi”.

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ، أَخْبَرَنَا مَالِكُ بْنُ أَنَسٍ، عَنْ زَيْدِ بْنِ أَسْلَمَ، عَنْ أَبِيهِ، قَالَ: سَمِعْتُ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، يَقُولُ: حَمَلْتُ عَلَى فَرَسٍ فِي سَبِيلِ اللَّهِ، فَأَضَاعَهُ الَّذِي كَانَ عِنْدَهُ، فَأَرَدْتُ أَنْ أَشْتَرِيَهُ وَظَنَنْتُ أَنَّهُ يَبِيعُهُ بِرُخْصٍ، فَسَأَلْتُ النَّبِيَّ ﷺ فَقَالَ: «لاَ تَشْتَرِي، وَلاَ تَعُدْ فِي صَدَقَتِكَ، وَإِنْ أَعْطَاكَهُ بِدِرْهَمٍ، فَإِنَّ العَائِدَ فِي صَدَقَتهِ كَالعَائِدِ فِي قَيْئِهِ«.

1491

60-nji bap

1491

60-nji bap

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Bir gün Alynyň ogly Hasan (Allah olardan razy bolsun) sadaka goýulan hurmalardan birini alyp agzyna saldy. Muny görüp, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem ony agzyndan çykartjak bolup: “Kh-kh! Biziň sadaka iýmeýänimizi bileňokdyňmy näme?” diýdi”.

حَدَّثَنَا آدَمُ، حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ زِيَادٍ، قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، قَالَ: أَخَذَ الحَسَنُ بْنُ عَلِيٍّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، تَمْرَةً مِنْ تَمْرِ الصَّدَقَةِ، فَجَعَلَهَا فِي فِيهِ، فَقَالَ النَّبِيُّ ﷺ: «كِخْ كِخْ» لِيَطْرَحَهَا، ثُمَّ قَالَ: «أَمَا شَعَرْتَ أَنَّا لاَ نَأْكُلُ الصَّدَقَةَ«.

1492

61-nji bap

1492

61-nji bap

Ibn Abbasdan (Allah olardan razy bolsyn) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Bir gün Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Meýmuna (enemiziň) azat eden gyrnagyna sadaka hökmünde berilen bir goýunyň ölüp ýatandygy gördi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Onuň derisinden peýdalansaňyz bolmadymy näme?” diýdi. Olar: “Bu goýun (haram ölen) maslyk ahyryn!” diýdiler. Pygamberimiz sallallahu aleýhi weselm: “(Haram) ölen malyň diňe etini iýmek haram edildi” diýdi.

حَدَّثَنَا سَعِيدُ بْنُ عُفَيْرٍ، حَدَّثَنَا ابْنُ وَهْبٍ، عَنْ يُونُسَ، عَنِ ابْنِ شِهَابٍ، حَدَّثَنِي عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، قَالَ: " وَجَدَ النَّبِيُّ ﷺ شَاةً مَيِّتَةً، أُعْطِيَتْهَا مَوْلاَةٌ لِمَيْمُونَةَ مِنَ الصَّدَقَةِ، فَقَالَ النَّبِيُّ ﷺ: «هَلَّا انْتَفَعْتُمْ بِجِلْدِهَا؟» قَالُوا: إِنَّهَا مَيْتَةٌ: قَالَ: «إِنَّمَا حَرُمَ أَكْلُهَا«.

1493

61-nji bap

1493

61-nji bap

"Aişadan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, bir gün Aişa Barirany azat etmek üçin ony satyn almak isledi. Ýöne welin, onuň eýeleri “wilasynyň” (ýagny, azat edilen guluň emlägini miras almak hukugynyň) özlerinde galjakdygyny şert edip satmakçy boldylar. Aişa muny Pygamberimiz sallallahu aleýhi weselleme habar berdi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem oňa: “Sen ony satyn alyber! Çünki “wilä” (azat edilen guluň emlägini miras almak hukugy) diňe azat eden adama galýandyr” diýdi. Aişa şeýle diýdi: “Bir gezek Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň öňüne bir bölek et getirdiler. Men oňa: “Bu Barira sadaka berilen et” diýdim. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Bu et onuň üçin sadakadyr, biziň üçin bolsa sowgatdyr” diýdi."

حَدَّثَنَا آدَمُ، حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، حَدَّثَنَا الحَكَمُ، عَنْ إِبْرَاهِيمَ، عَنِ الأَسْوَدِ، عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا، أَنَّهَا أَرَادَتْ أَنْ تَشْتَرِيَ بَرِيرَةَ لِلْعِتْقِ، وَأَرَادَ مَوَالِيهَا أَنْ يَشْتَرِطُوا وَلاَءَهَا، فَذَكَرَتْ عَائِشَةُ لِلنَّبِيِّ ﷺ، فَقَالَ لَهَا النَّبِيُّ ﷺ: «اشْتَرِيهَا فَإِنَّمَا الوَلاَءُ لِمَنْ أَعْتَقَ» قَالَتْ: وَأُتِيَ النَّبِيُّ ﷺ بِلَحْمٍ، فَقُلْتُ: هَذَا مَا تُصُدِّقَ بِهِ عَلَى بَرِيرَةَ، فَقَالَ: «هُوَ لَهَا صَدَقَةٌ، وَلَنَا هَدِيَّةٌ«.

Salgylanma:

• Barira bir musulman gyrnagyň ady. Soň azat edildi.

1494

62-nji bap

1494

62-nji bap

Ummu ‘Atyýýadan (Allah ondan razy bolsyn) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “(Bir gün) Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Aişanyň ýanyna gitdi-de: “Iýer ýaly zadyňyz barmy?” diýip sorady. Aişa hem: “Ýok, diňe şol seniň Nuseýbä sadaka hökmünde iberen goýunyňdan, Nuseýbe bir bölek bize-de etinden ugradypdy, şondan başga zat ýok” diýdi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “(Getir şony!) ol eýýäm ýerine düşdi” diýdi”.

"حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ، حَدَّثَنَا يَزِيدُ بْنُ زُرَيْعٍ، حَدَّثَنَا خَالِدٌ، عَنْ حَفْصَةَ بِنْتِ سِيرِينَ، عَنْ أُمِّ عَطِيَّةَ الأَنْصَارِيَّةِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا، قَالَتْ: دَخَلَ النَّبِيُّ ﷺ عَلَى عَائِشَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا، فَقَالَ: «هَلْ عِنْدَكُمْ شَيْءٌ؟» فَقَالَتْ: لاَ إِلَّا شَيْءٌ بَعَثَتْ بِهِ إِلَيْنَا نُسَيْبَةُ مِنَ الشَّاةِ الَّتِي بَعَثت بِهَا مِنَ الصَّدَقَةِ، فَقَالَ: «إِنَّهَا قَدْ بَلَغَتْ مَحِلَّهَا «."

Salgylanma:

” •Nuseýbe Ensaryýýa bu Ummu ‘Atyýýanyň özüdir. Bu goýun, Nuseýbe Ensaryýýa üçin sadaka hökmünde berildi, ol bolsa Aişa enemize sowgat hökmünde etiň bir bölegini iberdi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem “Ol eýýäm ýerine düşdi” diýmegi, ilki berilen adama sadakady, inni sowgat hökmünde ondan iýmekligiň jaýyzdygyny tassyklady.”

1495

62-nji bap

1495

62-nji bap

Enesden (Allah ondan razy bolsyn) rowaýat edilmegine görä, haçanda, Berira sadaka höküminde berilen etden Pygamberimiz sallallahu aleýhi weselleme bir bölek getirilen wagty, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Ol et Berire üçin sadakadyr, bize bolsa (Berireden) sowgatdyr” diýdi.

حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ مُوسَى، حَدَّثَنَا وَكِيعٌ، حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، عَنْ قَتَادَةَ، عَنْ أَنَسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ: أَنَّ النَّبِيَّ ﷺ أُتِيَ بِلَحْمٍ تُصُدِّقَ بِهِ عَلَى بَرِيرَةَ، فَقَالَ: «هُوَ عَلَيْهَا صَدَقَةٌ، وَهُوَ لَنَا هَدِيَّةٌ» وَقَالَ أَبُو دَاوُدَ: أَنْبَأَنَا شُعْبَةُ، عَنْ قَتَادَةَ، سَمِعَ أَنَسًا، عَنِ النَّبِيِّ ﷺ.

Salgylanma:

• Berire Aişe enemiziň azat eden gyrnagydyr.

1496

63-nji bap

1496

63-nji bap

Ibn Abbasdan (Allah olardan razy bolsyn) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Mu‘az ibn Jebeli Ýemene iberen wagty oňa şeýle diýdi: “Sen ähli kitapdan bolan, bir kowumuň ýanyna bararsyň. Olaryň ýanyna baran wagtyň, olary ýeke-täk Allahdan başga (Hak ybadat edere) hiç bir hudaýyň ýokdugyna we Muhammediň hem Allahyň Resuly - Ilçisidigine şaýatlyk etmeklerine çagyr. Eger olar muny kabul edip, saňa boýun bolsalar, Allahyň olara bir gije-gündiziň dowamynda bäş wagt namaz okamaklygy parz edendigini habar ber. Eger-de olar muny hem kabul edip, saňa boýun bolsalar, Allahyň olara baýlaryndan alynyp, garyplaryna berilmeli zekat sadakasyny parz edendigini hem habar ber. Eger-de olar muny hem etmekde saňa boýun bolsalar, onda sen olaryň mallaryndan (emläklerinde) iň gowusyny almakdan saklangyn. Şeýle hem mazlumyň (zulum göreniň bet) dogasyndan saklan, çünki, onuň dogasy bilen Allahyň arasynda hiç bir perde ýokdur!”.

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ مُقَاتِلٍ، أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ، أَخْبَرَنَا زَكَرِيَّاءُ بْنُ إِسْحَاقَ، عَنْ يَحْيَى بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ صَيْفِيٍّ، عَنْ أَبِي مَعْبَدٍ، مَوْلَى ابْنِ عَبَّاسٍ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ لِمُعَاذِ بْنِ جَبَلٍ حِينَ بَعَثَهُ إِلَى اليَمَنِ: «إِنَّكَ سَتَأْتِي قَوْمًا أَهْلَ كِتَابٍ، فَإِذَا جِئْتَهُمْ، فَادْعُهُمْ إِلَى أَنْ يَشْهَدُوا أَنْ لاَ إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ، وَأَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللَّهِ، فَإِنْ هُمْ أَطَاعُوا لَكَ بِذَلِكَ، فَأَخْبِرْهُمْ أَنَّ اللَّهَ قَدْ فَرَضَ عَلَيْهِمْ خَمْسَ صَلَوَاتٍ فِي كُلِّ يَوْمٍ وَلَيْلَةٍ، فَإِنْ هُمْ أَطَاعُوا لَكَ بِذَلِكَ، فَأَخْبِرْهُمْ أَنَّ اللَّهَ قَدْ فَرَضَ عَلَيْهِمْ صَدَقَةً تُؤْخَذُ مِنْ أَغْنِيَائِهِمْ فَتُرَدُّ عَلَى فُقَرَائِهِمْ، فَإِنْ هُمْ أَطَاعُوا لَكَ بِذَلِكَ، فَإِيَّاكَ وَكَرَائِمَ أَمْوَالِهِمْ وَاتَّقِ دَعْوَةَ المَظْلُومِ، فَإِنَّهُ لَيْسَ بَيْنَهُ وَبَيْنَ اللَّهِ حِجَابٌ«.

Salgylanma:

” •Emir we dolandyryjy hökmünde Injil we Töwrat iberilen kowum, hristiýanlar we ýehudylar • ýagny, zekat alanyňda iň gowusyny we gymmadyny alman ortaça bolan mallaryndan, emläklerinden algyn • Allah hökman onuň dilegini kabul eder”

Sahyh al Buhary yslam dininiň iň ygtybarly hadys ýygyndysydyr. Takmynan 7,275 hadysy öz içine alýan bu eser, Pygamberimiziň sünnetine esaslanyp, musulmanlaryň gündelik durmuşynda ýol görkezijidir.

Möhüm Baglanyşyklar

Sahih al bukhari programmasy

Bir basyş bilen uygulamany göçür we ruhy syýahata başla!