1392

96-nji bap

1392

96-nji bap

1392

96-nji bap

"‘Amr ibn Meýmun Ewdiden rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Men Omar ibn Hattaby (Allah ondan razy bolsun) gördüm. Ol (Ebu Lu’lu’ tarapyndan pyçaklanandan soň ogly) Abdulla ibn Omara: “Mu’minleriň enesi Aişanyň (Allah ondan razy bolsun) ýanyna bar-da: “Omar ibn Hattab saňa salam ugratdy” diý. Soňra bolsa, iki dostumyň ýanynda jaýlanmak üçin ondan rugsat sora!” diýdi. Aişa oňa: “Ol ýeri men özüm üçin belläp goýupdym. Ýöne welin, şu günki gün men Omary özümden ileri tutýaryn” diýdi. Abdulla gaýdyp gelende Omar oňa: “Näme habar bilen geldiň!” diýdi. Abdulla: “Eý, mu’minleriň emiri! Aişa rugsat berdi” diýdi. Omar: “Meniň üçin şol ýerde jaýlanmak ýaly möhüm zat ýokdy. Meniň janym çykandan soň, meni göterip alyp gidiňde, ony Aişa tabşyryň we: “Omar ibn Hattab senden rugsat soraýar diýip” aýdyň. Eger rugsat berse, meni şol ýerde jaýlaň. Eger rugsat bermese, onda musulmanlaryň gonamçylygyna äkidiň-de, meni şol ýerde jaýlaň!” diýdi. (Şol wagt Omaryň ýanyna käbir adamlar gelip, ýeriňe bir halyf belleseň diýdiler. Omar şeýle diýdi): “Men bu halyflyk wezipesine Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň razy bolup ölüp giden şu adamlaryndan has mynasyp başga hiç kimi tanamok. Bu kişiler menden soň kimi halif edip saýlasalar, şol adam hem halyf bolmalydyr. Siz hem ony diňläň, oňa boýun boluň!” diýip, Osmanyň, Alynyň, Talhanyň, Zubeýriň, Abdurrahman bin ‘Auwfyň we Sa‘d ibn Ebu Wakkasyň (Allah olardan razy bolsyn) adyny agzap geçdi”. Soňra Ensarylardan bir ýaş ýigit Omaryň ýanyna gelip: “Eý, mu’minleriň emiri! Saňa Allahyň buşlygy bolsun! Yslam dininde özüňem bilişiň ýaly, öňden bäri eden hyzmatlaryň gaty uludyr. Soňra halyf saýlandyň we adalatyňy görkezdiň. Bularyň hemmesinden soň ýene-de şehidlik derejesini gazandyňyz! (diýip teselli etjek boldy). Omar şonda: “Eý doganymyň ogly! Käşgä, maňa onuň zyýany ýa-da peýdasy degmän, deňe-deň bolsa hem (men razydyryn)!” diýdi. “Menden soňky boljak halyfa etjek wesýetim: “Ilkinji muhajirlere ýagşylyk etmekligi, olaryň hak-hukugyny berjaý etmekligi hem-de olaryň abraýyny we hormatyny goramaklygy wesýet edýärin. Ensarlara-da ýagşylyk etmekligi wesýet edýärin. Olar (muhajirlerden) öň Medinede ýerleşdiler we imana yhlas, ýardam etdiler. Olaryň gowularynyň ýagşylyklary kabul edilip, erbetleriniň bolsa erbetlikleri we kemçilikleri bagyşlanmalydyr. Şeýle hem Allahyň we Onuň Resulynyň sallallahu aleýhi wesellemiň ähdi-peýmanynda bolan (ähli-kitabyň, ýehudylaryň we nasranylaryň) hak-hukuklaryna hormat etmekligi wesýet edýärin. Olaryň haklary berilmelidir we gerek bolsa olary goramak üçin söweş etmelem bolsa etmelidir. Güýçleri ýetmejek (jizýe, töleg) ýüklemeli däldir”."

حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ، حَدَّثَنَا جَرِيرُ بْنُ عَبْدِ الحَمِيدِ، حَدَّثَنَا حُصَيْنُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ، عَنْ عَمْرِو بْنِ مَيْمُونٍ الأَوْدِيِّ، قَالَ: رَأَيْتُ عُمَرَ بْنَ الخَطَّابِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، قَالَ: يَا عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عُمَرَ، اذْهَبْ إِلَى أُمِّ المُؤْمِنِينَ عَائِشَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا، فَقُلْ: يَقْرَأُ عُمَرُ بْنُ الخَطَّابِ عَلَيْكِ السَّلاَمَ، ثُمَّ سَلْهَا، أَنْ أُدْفَنَ مَعَ صَاحِبَيَّ، قَالَتْ: كُنْتُ أُرِيدُهُ لِنَفْسِي فَلَأُوثِرَنَّهُ اليَوْمَ عَلَى نَفْسِي، فَلَمَّا أَقْبَلَ، قَالَ: لَهُ مَا لَدَيْكَ؟ قَالَ: أَذِنَتْ لَكَ يَا أَمِيرَ المُؤْمِنِينَ، قَالَ: مَا كَانَ شَيْءٌ أَهَمَّ إِلَيَّ مِنْ ذَلِكَ المَضْجَعِ، فَإِذَا قُبِضْتُ فَاحْمِلُونِي، ثُمَّ سَلِّمُوا، ثُمَّ قُلْ: يَسْتَأْذِنُ عُمَرُ بْنُ الخَطَّابِ، فَإِنْ أَذِنَتْ لِي، فَادْفِنُونِي، وَإِلَّا فَرُدُّونِي إِلَى مَقَابِرِ المُسْلِمِينَ، إِنِّي لاَ أَعْلَمُ أَحَدًا أَحَقَّ بِهَذَا الأَمْرِ مِنْ هَؤُلاَءِ النَّفَرِ الَّذِينَ تُوُفِّيَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ وَهُوَ عَنْهُمْ رَاضٍ، فَمَنِ اسْتَخْلَفُوا بَعْدِي فَهُوَ الخَلِيفَةُ فَاسْمَعُوا لَهُ وَأَطِيعُوا، فَسَمَّى عُثْمَانَ، وَعَلِيًّا، وَطَلْحَةَ، وَالزُّبَيْرَ، وَعَبْدَ الرَّحْمَنِ بْنَ عَوْفٍ، وَسَعْدَ بْنَ أَبِي وَقَّاصٍ، وَوَلَجَ عَلَيْهِ شَابٌّ مِنَ الأَنْصَارِ، فَقَالَ: أَبْشِرْ يَا أَمِيرَ المُؤْمِنِينَ بِبُشْرَى اللَّهِ، كَانَ لَكَ مِنَ القَدَمِ فِي الإِسْلاَمِ مَا قَدْ عَلِمْتَ، ثُمَّ اسْتُخْلِفْتَ فَعَدَلْتَ، ثُمَّ الشَّهَادَةُ بَعْدَ هَذَا كُلِّهِ، فَقَالَ: لَيْتَنِي يَا ابْنَ أَخِي وَذَلِكَ كَفَافًا لاَ عَلَيَّ وَلاَ لِي، أُوصِي الخَلِيفَةَ مِنْ بَعْدِي بِالْمُهَاجِرِينَ الأَوَّلِينَ خَيْرًا، أَنْ يَعْرِفَ لَهُمْ حَقَّهُمْ، وَأَنْ يَحْفَظَ لَهُمْ حُرْمَتَهُمْ، وَأُوصِيهِ بِالأَنْصَارِ خَيْرًا الَّذِينَ تَبَوَّءُوا الدَّارَ وَالإِيمَانَ أَنْ يُقْبَلَ مِنْ مُحْسِنِهِمْ، وَيُعْفَى عَنْ مُسِيئِهِمْ، وَأُوصِيهِ بِذِمَّةِ اللَّهِ، وَذِمَّةِ رَسُولِهِ ﷺ أَنْ يُوفَى لَهُمْ بِعَهْدِهِمْ، وَأَنْ يُقَاتَلَ مِنْ وَرَائِهِمْ وَأَنْ لاَ يُكَلَّفُوا فَوْقَ طَاقَتِهِمْ.

Salgylanma:

• Halyflygyň