966

9-nji bap

966

9-nji bap

Sa’yd ibn Jubeýrden rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Bir gün Ibn Omaryň dabanynyň aşagyndan naýzanyň ujy geçidi we aýagy üzeňňä ýapyşyp galdy, Şol wagty men onuň ýanyndadym. Men derrew (düýeden) düşdüm-de naýzany onuň aýagyndan çykardym. Bu Minada bolup geçipdi. Hajjaj muny eşidip, ony soramaga geldi. Hajjaj: “Käşgä, seni kimiň ýaralanandygyny bir bilsedik?!” diýdi. Ibn Omar: “Meni ýaralan sensiň!” diýdi. Hajjaj: “Nähili men bolýan?” diýdi. Ibn Omar: “Ýarag göterilmeýän güni ýarag götermäge rugsat berdiň, Harama ýarag salynmazdy, sen bolsaň Harama-da ýarag saldyň!” diýdi.

حَدَّثَنَا زَكَرِيَّاءُ بْنُ يَحْيَى أَبُو السُّكَيْنِ، قَالَ: حَدَّثَنَا المُحَارِبِيُّ، قَالَ: حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ سُوقَةَ، عَنْ سَعِيدِ بْنِ جُبَيْرٍ، قَالَ: كُنْتُ مَعَ ابْنِ عُمَرَ حِينَ أَصَابَهُ سِنَانُ الرُّمْحِ فِي أَخْمَصِ قَدَمِهِ، فَلَزِقَتْ قَدَمُهُ بِالرِّكَابِ، فَنَزَلْتُ، فَنَزَعْتُهَا وَذَلِكَ بِمِنًى، فَبَلَغَ الحَجَّاجَ فَجَعَلَ يَعُودُهُ، فَقَالَ الحَجَّاجُ: لَوْ نَعْلَمُ مَنْ أَصَابَكَ، فَقَالَ ابْنُ عُمَرَ: «أَنْتَ أَصَبْتَنِي» قَالَ: وَكَيْفَ؟ قَالَ: «حَمَلْتَ السِّلاَحَ فِي يَوْمٍ لَمْ يَكُنْ يُحْمَلُ فِيهِ، وَأَدْخَلْتَ السِّلاَحَ الحَرَمَ وَلَمْ يَكُنِ السِّلاَحُ يُدْخَلُ الحَرَمَ«.

Salgylanma:

“• Köp sanly musulmanlary öldüren zalym serkerde. • Mekgäniň töweregi ”

967

9-nji bap

967

9-nji bap

Sa’yd ibn ‘Amrdan rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Hajjaj bir gün Ibn Omaryň ýanyna geldi. Men hem şonda onuň ýanyndadym. Hajjaj: “Onuň ýagdaýlary nähili?” diýip sorady. Ibn Omar: “Men gowy” diýdi. Hajjaj: “Seni kim ýaralady?” diýip sorady. Ibn Omar (Hajjajyň özüni göz öňüne tutup): “Meni, ýarag götermek gadagan edilen güni, ýarag götermäge buýruk beren adam ýaralady” diýdi.

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ يَعْقُوبَ، قَالَ: حَدَّثَنِي إِسْحَاقُ بْنُ سَعِيدِ بْنِ عَمْرِو بْنِ سَعِيدِ بْنِ العَاصِ، عَنْ أَبِيهِ، قَالَ: دَخَلَ الحَجَّاجُ عَلَى ابْنِ عُمَرَ وَأَنَا عِنْدَهُ، فَقَالَ: كَيْفَ هُوَ؟ فَقَالَ: صَالِحٌ، فَقَالَ: مَنْ أَصَابَكَ؟ قَالَ: «أَصَابَنِي مَنْ أَمَرَ بِحَمْلِ السِّلاَحِ فِي يَوْمٍ لاَ يَحِلُّ فِيهِ حَمْلُهُ» يَعْنِي الحَجَّاجَ.

968

10-nji bap

968

10-nji bap

"El-Baradan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Gurban baýramy güni bize hutba okap şeýle diýdi: “Bu gün ilkinji etmeli işimiz namaz okamakdyr. Ondan soňra öýlerimize gaýdyp, gurban keseris. Kim şeýle etse, sünnetimize laýyk iş etdigi bolar. Kimde-kim namaz okamazdan öň gurbanlygyny kesse, bu diňe howlugyp maşgalasyna berdigi bir etden ybarat bolup, onuň gurbanlyk bilen hiç hili baglanşygy ýokdur ”. Şol wagt daýym Ebu Burda ibn Niýar ýerinden turup: “Ýa Resulallah! Men gurbanlygymy namaz okamazdan öň kesdim, ýöne meniň bir çebişim bar, ol hatda bir ýaşamadyk geçiden hem gowy!” diýdi. (Allahyň Resuly) oňa: “Onuň ýerine şony gurbanlyk edäý, ýöne bu senden soň hiç kime jaýyz däldir!” diýdi. "

حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ بْنُ حَرْبٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، عَنْ زُبَيْدٍ، عَنِ الشَّعْبِيِّ، عَنِ البَرَاءِ، قَالَ: خَطَبَنَا النَّبِيُّ ﷺ يَوْمَ النَّحْرِ، قَالَ: «إِنَّ أَوَّلَ مَا نَبْدَأُ بِهِ فِي يَوْمِنَا هَذَا أَنْ نُصَلِّيَ، ثُمَّ نَرْجِعَ، فَنَنْحَرَ فَمَنْ فَعَلَ ذَلِكَ فَقَدْ أَصَابَ سُنَّتَنَا، وَمَنْ ذَبَحَ قَبْلَ أَنْ يُصَلِّيَ، فَإِنَّمَا هُوَ لَحْمٌ عَجَّلَهُ لِأَهْلِهِ لَيْسَ مِنَ النُّسُكِ فِي شَيْءٍ»، فَقَامَ خَالِي أَبُو بُرْدَةَ بْنُ نِيَارٍ، فَقَالَ: يَا رَسُولَ اللَّهِ، أَنَا ذَبَحْتُ قَبْلَ أَنْ أُصَلِّيَ وَعِنْدِي جَذَعَةٌ خَيْرٌ مِنْ مُسِنَّةٍ قَالَ: اجْعَلْهَا مَكَانَهَا - أَوْ قَالَ: اذْبَحْهَا - وَلَنْ تَجْزِيَ جَذَعَةٌ عَنْ أَحَدٍ بَعْدَكَ.

Salgylanma:

“• Ýagny baýram gününde • Ýagny gurbanlygyň sogabyny alyp bilmez. • Ýagny baýram namazyna • Ýagny geçi bir ýaşamasa gurbanlyk edip bolmaz diýdigidir. ”

969

11-nji bap

969

11-nji bap

Ibn Abbasdan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bir gezek şeýle diýipdir: “Başga günleriň hiç birinde şu on günüň içindäki amallardan has gowy hiç bir amal ýokdur”. Adamlar: “Jihäd hem şonça ýokmy?” diýip soradylar. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Jihäd hem şonça ýokdur. Diňe Allah ýolunda janyny we baýlygyny howp astynda goýup, yzyna hiç bir zady getirmedik adamyň jihädi şol amallardan üstündir” diýip jogap berdi.

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَرْعَرَةَ، قَالَ: حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، عَنْ سُلَيْمَانَ، عَنْ مُسْلِمٍ البَطِينِ، عَنْ سَعِيدِ بْنِ جُبَيْرٍ، عَنْ ابْنِ عَبَّاسٍ، عَنِ النَّبِيِّ ﷺ أَنَّهُ قَالَ: «مَا العَمَلُ فِي أَيَّامٍ أَفْضَلَ مِنْهَا فِي هَذِهِ؟» قَالُوا: وَلاَ الجِهَادُ؟ قَالَ: «وَلاَ الجِهَادُ، إِلَّا رَجُلٌ خَرَجَ يُخَاطِرُ بِنَفْسِهِ وَمَالِهِ، فَلَمْ يَرْجِعْ بِشَيْءٍ«.

970

12-nji bap

970

12-nji bap

Muhammed ibn Ebu Bekr As-Sakafiden rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Biz Minadan Arafata gidip barýarkak, Enes ibn Mälikden (Allah ondan razy bolsun): “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bilen birlikde bolan döwrüňizde nähili ederdiňiz?” diýip, telbiýe hakynda soranymda, ol şeýle diýdi: “Lebbeýk ” diýmek islän kişi “Lebbeýk!” diýerdi, hiç kim hem beýle diýeni üçin zat diýmezdi. “Allahu Akbär” diýip tekbir almak islän kişi-de tekbir alardy. Oňa-da beýle edeni üçin zat diýen bolmazdy”.

حَدَّثَنَا أَبُو نُعَيْمٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا مَالِكُ بْنُ أَنَسٍ، قَالَ: حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ أَبِي بَكْرٍ الثَّقَفِيُّ، قَالَ: سَأَلْتُ أَنَسَ بْنَ مَالِكٍ وَنَحْنُ غَادِيَانِ مِنْ مِنًى إِلَى عَرَفَاتٍ عَنِ التَّلْبِيَةِ، كَيْفَ كُنْتُمْ تَصْنَعُونَ مَعَ النَّبِيِّ ﷺ؟ قَالَ: «كَانَ يُلَبِّي المُلَبِّي، لاَ يُنْكَرُ عَلَيْهِ، وَيُكَبِّرُ المُكَبِّرُ، فَلاَ يُنْكَرُ عَلَيْهِ«.

Salgylanma:

• Telbiýe – yhrama giren hajylaryň gaýtalaýan şu sözleridir: “Lebbeýkä, Allahumme, lebbeýk! Lebbeýkä lä şerikä läkä lebbeýk. Innäl hämdä wän-nigmätä läkä wäl-mulk. Lä şärike läk!”

971

12-nji bap

971

12-nji bap

Ummu ‘Atyýýadan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Biz aýallara baýram günleri namaz okalýan ýerlere çykmak emr edilerdi. Perdeleriň aňrysynda oturan uly gyzlara çenli, hatda, aýbaşysy gelýän aýal-gyzlara çenli (baýram namazyna gatnaşmak üçin olary öýlerinden) çykarmaklyga emr edilerdik. Olar erkekleriň arka tarapynda durardylar. Olaryň tekbirlerine uýup tekbir alardylar, şol günüň bereketini we (günälerden) päklenmegi umyt edip, olaryň edýän dogalaryna goşulardylar”.

حَدَّثَنَا عُمَرُ بْنُ حَفْصٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا أَبِي، عَنْ عَاصِمٍ، عَنْ حَفْصَةَ، عَنْ أُمِّ عَطِيَّةَ، قَالَتْ: «كُنَّا نُؤْمَرُ أَنْ نَخْرُجَ يَوْمَ العِيدِ حَتَّى نُخْرِجَ البِكْرَ مِنْ خِدْرِهَا، حَتَّى نُخْرِجَ الحُيَّضَ، فَيَكُنَّ خَلْفَ النَّاسِ، فَيُكَبِّرْنَ بِتَكْبِيرِهِمْ، وَيَدْعُونَ بِدُعَائِهِمْ يَرْجُونَ بَرَكَةَ ذَلِكَ اليَوْمِ وَطُهْرَتَهُ«.

972

13-nji bap

972

13-nji bap

Ibn Omardan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä ol şeýle diýipdir: “Remezan we Gurban baýramy günlerinde, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem öňünde (sütre hökmünde) hirbe dikilerdi, ondan soňra baýram namazyny okardy”.

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا عَبْدُ الوَهَّابِ، قَالَ: حَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ، عَنْ نَافِعٍ، عَنِ ابْنِ عُمَرَ «أَنَّ النَّبِيَّ ﷺ كَانَ تُرْكَزُ الحَرْبَةُ قُدَّامَهُ يَوْمَ الفِطْرِ وَالنَّحْرِ، ثُمَّ يُصَلِّي«.

Salgylanma:

• Kiçiräk naýza.

973

14-nji bap

973

14-nji bap

Ibn Omardan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem baýram güni namaz okalýan ýere gidende, onuň öňünden naýza alnyp gidilerdi we ony namaz okaýan ýerinde, öň tarapynda dikilip goýulardy. Ol hem naýza tarap öwrülip namaz okardy”.

حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ المُنْذِرِ الحِزَامِيُّ، قَالَ: حَدَّثَنَا الوَلِيدُ، قَالَ: حَدَّثَنَا أَبُو عَمْرٍو الأَوْزَاعِيُّ، قَالَ: أَخْبَرَنِي نَافِعٌ، عَنِ ابْنِ عُمَرَ، قَالَ: «كَانَ النَّبِيُّ ﷺ يَغْدُو إِلَى المُصَلَّى وَالعَنَزَةُ بَيْنَ يَدَيْهِ تُحْمَلُ، وَتُنْصَبُ بِالْمُصَلَّى بَيْنَ يَدَيْهِ، فَيُصَلِّي إِلَيْهَا«.

974

15-nji bap

974

15-nji bap

"Ummu ‘Atyýýadan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bize ýaş gyzlary we perdeleriň aňrysynda oturan uly gyzlary (baýram gününde musulmanlaryň jemagatyna we olaryň edýän doga-dileglerine gatnaşmaklary üçin öýlerinden) çykarmagymyzy emr etdi”. Eýýub Hafsadan şuňa meňzeş bir hadysy rowaýat edipdir, ýöne Hafsa hadysynda şuny goşup getiripdir: “...Uly gyzlary we perdeleriň aňrysynda oturan kämillik ýaşyna ýeten gyzlary (baýram namazy okalýan ýere çykarmaga emr edildik), ýöne welin haýyzly aýallar namaz okalýan ýerden uzagrakda durardylar”. "

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عَبْدِ الوَهَّابِ، قَالَ: حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ زَيْدٍ، عَنْ أَيُّوبَ، عَنْ مُحَمَّدٍ، عَنْ أُمِّ عَطِيَّةَ، قَالَتْ: «أَمَرَنَا نَبِيُّنَا ﷺ بِأَنْ نُخْرِجَ العَوَاتِقَ وَذَوَاتِ الخُدُورِ» وَعَنْ أَيُّوبَ، عَنْ حَفْصَةَ بِنَحْوِهِ - وَزَادَ فِي حَدِيثِ - حَفْصَةَ، قَالَ: أَوْ قَالَتْ: «العَوَاتِقَ وَذَوَاتِ الخُدُورِ، وَيَعْتَزِلْنَ الحُيَّضُ المُصَلَّى«.

Salgylanma:

• Haýyzly – aýbaşysy gelýän

975

16-nji bap

975

16-nji bap

Ibn Abbasdan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Men Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bilen Remezan baýramy ýa-da Gurban baýramy gününde (namaz okalýan ýere) bardym. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem namaz okady ondan soňra hutba okady. Soňra aýallaryň ýanyna baryp, olara wagyz etdi, (köp zatlary) ýatlatdy we olara sadaka bermeklerini emr etdi”.

حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ عَبَّاسٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ، حَدَّثَنَا سُفْيَانُ، عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ عَابِسٍ، قَالَ: سَمِعْتُ ابْنَ عَبَّاسٍ، قَالَ: «خَرَجْتُ مَعَ النَّبِيِّ ﷺ يَوْمَ فِطْرٍ أَوْ أَضْحَى فَصَلَّى، ثُمَّ خَطَبَ، ثُمَّ أَتَى النِّسَاءَ، فَوَعَظَهُنَّ، وَذَكَّرَهُنَّ، وَأَمَرَهُنَّ بِالصَّدَقَةِ«.

Sahyh al Buhary yslam dininiň iň ygtybarly hadys ýygyndysydyr. Takmynan 7,275 hadysy öz içine alýan bu eser, Pygamberimiziň sünnetine esaslanyp, musulmanlaryň gündelik durmuşynda ýol görkezijidir.

Möhüm Baglanyşyklar

Sahih al bukhari programmasy

Bir basyş bilen uygulamany göçür we ruhy syýahata başla!