956

6-nji bap

956

6-nji bap

"Ebu Sa’yd El-Hudrydan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Remezan baýramy we Gurban baýramy günlerinde, elmydama namaz okalýan ýere baryp, ilki bilen namaz okamaga başlardy. Soňra namazdan çykyp, sap baglap oturan adamlaryň garşysyna geçip, dik duran ýerinden olara wagyz ederdi, nesihatlar bererdi we görkezmelerini, buýruklaryny bererdi. Egerde, bir ýere söweş üçin goşun ibermek islese, olary ýola salardy we bir zady buýurmagy islese, ony buýurardy, soňra bolsa çykyp giderdi”. Ebu Sa’yd El-Hudry sözüni dowam edip şeýle diýdi: “Adamlar sünnete laýyk şu ýagdaýda dowam edip ýörkäler (ýagny namazy hutbadan öň okap ýörkäler), ýa Gurban baýramynda ýa-da Remezan baýramynda, şol wagtlar Medinanyň hökümdary bolan Merwan bilen bilelikde (baýram) namazy okalýan ýere bardym. Namaz okalýan ýere baranymyzda, ol ýerde Kesir ibn Soltyň bina etdiren münberi bardy. Merwan birden namaz okamazdan öň onuň üstüne çykmak isledi. Men derrew onuň eşiginden tutup çekdim, ýöne ol hem eşigini çekip, münbere çykdy we namazdan öň hutba okady. Men oňa: “Allahdan ant içýärin, sen (sünneti) üýtgediň!” diýdim. Ol maňa: “Eý, Ebu Say’d, seniň şol bilýän zatlaryň indi geçmişde galdy!” diýdi. Menem oňa: “Allahdan ant içýärin, meniň öňki bilýänlerim bilmeýän zatlarymdan has haýyrlydyr!” diýdim. Merwan (özüni aklamak üçin): “Adamlar namazdan soň (hutbany) diňlemek üçin oturmazdylar, şonuň üçin hem men ony namazdan öňürti okadym” diýdi. "

حَدَّثَنَا سَعِيدُ بْنُ أَبِي مَرْيَمَ، قَالَ: حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ، قَالَ: أَخْبَرَنِي زَيْدُ بْنُ أَسْلَمَ، عَنْ عِيَاضِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِي سَرْحٍ، عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الخُدْرِيِّ، قَالَ: «كَانَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ يَخْرُجُ يَوْمَ الفِطْرِ وَالأَضْحَى إِلَى المُصَلَّى، فَأَوَّلُ شَيْءٍ يَبْدَأُ بِهِ الصَّلاَةُ، ثُمَّ يَنْصَرِفُ، فَيَقُومُ مُقَابِلَ النَّاسِ، وَالنَّاسُ جُلُوسٌ عَلَى صُفُوفِهِمْ فَيَعِظُهُمْ، وَيُوصِيهِمْ، وَيَأْمُرُهُمْ، فَإِنْ كَانَ يُرِيدُ أَنْ يَقْطَعَ بَعْثًا قَطَعَهُ، أَوْ يَأْمُرَ بِشَيْءٍ أَمَرَ بِهِ، ثُمَّ يَنْصَرِفُ» قَالَ أَبُو سَعِيدٍ: «فَلَمْ يَزَلِ النَّاسُ عَلَى ذَلِكَ حَتَّى خَرَجْتُ مَعَ مَرْوَانَ - وَهُوَ أَمِيرُ المَدِينَةِ - فِي أَضْحًى أَوْ فِطْرٍ، فَلَمَّا أَتَيْنَا المُصَلَّى إِذَا مِنْبَرٌ بَنَاهُ كَثِيرُ بْنُ الصَّلْتِ، فَإِذَا مَرْوَانُ يُرِيدُ أَنْ يَرْتَقِيَهُ قَبْلَ أَنْ يُصَلِّيَ، فَجَبَذْتُ بِثَوْبِهِ، فَجَبَذَنِي، فَارْتَفَعَ، فَخَطَبَ قَبْلَ الصَّلاَةِ»، فَقُلْتُ لَهُ: غَيَّرْتُمْ وَاللَّهِ، فَقَالَ أَبَا سَعِيدٍ: «قَدْ ذَهَبَ مَا تَعْلَمُ»، فَقُلْتُ: مَا أَعْلَمُ وَاللَّهِ خَيْرٌ مِمَّا لاَ أَعْلَمُ، فَقَالَ: «إِنَّ النَّاسَ لَمْ يَكُونُوا يَجْلِسُونَ لَنَا بَعْدَ الصَّلاَةِ، فَجَعَلْتُهَا قَبْلَ الصَّلاَةِ.»

957

7-nji bap

957

7-nji bap

Abdulla ibn Omardan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Gurban we Remezan baýramlarynda hemişe (ilki baýram) namazyny okardy, hutbany bolsa, namazdan soň okardy”.

حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ المُنْذِرِ، قَالَ: حَدَّثَنَا أَنَسُ بْنُ عِيَاضٍ، عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ، عَنْ نَافِعٍ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ: «أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ كَانَ يُصَلِّي فِي الأَضْحَى وَالفِطْرِ، ثُمَّ يَخْطُبُ بَعْدَ الصَّلاَةِ.»

958

7-nji bap

958

7-nji bap

‘Ata (ibn Ebu Rabahadan) habar berilmegine görä, ol Jäbir ibn Abdullanyň (Allah olardan razy bolsun) şeýle diýendigini eşidipdir: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Remezan baýramy gününde namaz okalýan ýere bardy we hutbadan öň namaza başlady”.

حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ مُوسَى، قَالَ: أَخْبَرَنَا هِشَامٌ، أَنَّ ابْنَ جُرَيْجٍ أَخْبَرَهُمْ، قَالَ: أَخْبَرَنِي عَطَاءٌ، عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ، قَالَ: سَمِعْتُهُ يَقُولُ: «إِنَّ النَّبِيَّ ﷺ خَرَجَ يَوْمَ الفِطْرِ، فَبَدَأَ بِالصَّلاَةِ قَبْلَ الخُطْبَةِ.»

959

7-nji bap

959

7-nji bap

Ibn Abbas, Ibn Ez-Zubeýre (Allah olardan razy bolsun) ilki beýgat edilen döwürlerde onuň ýanyna bir adam ugradyp: “Remezan baýramy gününde (baýram) namazy üçin azan aýdylmandygyny hem-de hutbany namazdan soň okalýandygyny habar berdi”.

قَالَ: وَأَخْبَرَنِي عَطَاءٌ، أَنَّ ابْنَ عَبَّاسٍ، أَرْسَلَ إِلَى ابْنِ الزُّبَيْرِ فِي أَوَّلِ مَا بُويِعَ لَهُ «إِنَّهُ لَمْ يَكُنْ يُؤَذَّنُ بِالصَّلاَةِ يَوْمَ الفِطْرِ، إِنَّمَا الخُطْبَةُ بَعْدَ الصَّلاَةِ.»

960

7-nji bap

960

7-nji bap

Ibn Abbasdan we Jäbir ibn Abdulladan (Allah olardan razy bolsun) habar berilmegine görä, olar şeýle diýipdirler: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň döwründe Remezan baýramy gününde-de, Gurban baýramy gününde-de baýram namazy üçin azan aýdylmazdy”.

وأَخْبَرَنِي عَطَاءٌ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ، وَعَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ، قَالاَ: «لَمْ يَكُنْ يُؤَذَّنُ يَوْمَ الفِطْرِ وَلاَ يَوْمَ الأَضْحَى.»

961

7-nji bap

961

7-nji bap

"Jäbir ibn Abdulladan (Allah ondan razy bolsun) habar berilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem ýerinden turup, namaz okamaga başlady. Ondansoňra adamlara hutba okady. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem hutba okap bolandan soň, (duran ýerinden) aşak düşdi we aýallaryň ýanyna geldi. Bilalyň eline daýanyp, zenanlara wagyz etmäge başlady. Bilal donuny açyp goýdy, zenanlar bolsa onuň içine sadakalaryny atyp başladylar”. (Bu hadysy rowaýat eden Ibn Jureýj bir gezek) ‘Ata ibn Ebu Rabaha ýüzlenip: “Şu günki günlerde-de, ymam (hutbany) okap bolandan soň, aýallaryň ýanyna baryp, olara wagyz etmekligini sen wajyp hasaplaýarsyňmy? diýip sorapdyr. ‘Ata oňa: “Bu olaryň borjudyr. Näme üçindir olar beýle etmeýärler? diýip jogap berdi”. "

وَعَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ، قَالَ: سَمِعْتُهُ يَقُولُ: «إِنَّ النَّبِيَّ ﷺ قَامَ فَبَدَأَ بِالصَّلاَةِ، ثُمَّ خَطَبَ النَّاسَ بَعْدُ، فَلَمَّا فَرَغَ نَبِيُّ اللَّهِ ﷺ نَزَلَ، فَأَتَى النِّسَاءَ، فَذَكَّرَهُنَّ وَهُوَ يَتَوَكَّأُ عَلَى يَدِ بِلاَلٍ، وَبِلاَلٌ بَاسِطٌ ثَوْبَهُ يُلْقِي فِيهِ النِّسَاءُ صَدَقَةً» قُلْتُ لِعَطَاءٍ: أَتَرَى حَقًّا عَلَى الإِمَامِ الآنَ: أَنْ يَأْتِيَ النِّسَاءَ فَيُذَكِّرَهُنَّ حِينَ يَفْرُغُ؟ قَالَ: «إِنَّ ذَلِكَ لَحَقٌّ عَلَيْهِمْ وَمَا لَهُمْ أَنْ لاَ يَفْعَلُوا.»

962

8-nji bap

962

8-nji bap

Ibn Abbasdan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Men Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bilen we Ebu Bekr, Omar, Osman dagylar bilen (Allah olardan razy bolsun) baýram namazyna gatnaşyp görüpdim. Olaryň hemmesi hem namazy hutbadan öňürti okardylar”.

حَدَّثَنَا أَبُو عَاصِمٍ، قَالَ: أَخْبَرَنَا ابْنُ جُرَيْجٍ، قَالَ: أَخْبَرَنِي الحَسَنُ بْنُ مُسْلِمٍ، عَنْ طَاوُسٍ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ، قَالَ: «شَهِدْتُ العِيدَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ ﷺ، وَأَبِي بَكْرٍ، وَعُمَرَ، وَعُثْمَانَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ، فَكُلُّهُمْ كَانُوا يُصَلُّونَ قَبْلَ الخُطْبَةِ«.

963

8-nji bap

963

8-nji bap

Ibn Omardan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Resulullah sallallahu aleýhi wesellem, Ebu Bekr we Omar (Allah olardan razy bolsun) baýram namazlaryny hutbadan öňürti okardylar”.

حَدَّثَنَا يَعْقُوبُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ، قَالَ: حَدَّثَنَا أَبُو أُسَامَةَ، قَالَ: حَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ، عَنْ نَافِعٍ، عَنِ ابْنِ عُمَرَ، قَالَ: «كَانَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ، وَأَبُو بَكْرٍ، وَعُمَرُ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، يُصَلُّونَ العِيدَيْنِ قَبْلَ الخُطْبَةِ«.

964

8-nji bap

964

8-nji bap

Ibn Abbasdan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Remezan baýramy gününde iki rekagat namaz okady. Onuň öňündenem, soňundanam hiç hili namaz okamady. Soňra Bilal bilen bilelikde aýallaryň ýanyna baryp, olara sadaka bermegi buýurdy. Aýallar hem özleriniň (dakynyp ýören) gulakhalkalaryny we monjuklaryny zyňyp başladylar”.

حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ بْنُ حَرْبٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، عَنْ عَدِيِّ بْنِ ثَابِتٍ، عَنْ سَعِيدِ بْنِ جُبَيْرٍ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ: «أَنَّ النَّبِيَّ ﷺ صَلَّى يَوْمَ الفِطْرِ رَكْعَتَيْنِ لَمْ يُصَلِّ قَبْلَهَا وَلاَ بَعْدَهَا، ثُمَّ أَتَى النِّسَاءَ وَمَعَهُ بِلاَلٌ، فَأَمَرَهُنَّ بِالصَّدَقَةِ، فَجَعَلْنَ يُلْقِينَ تُلْقِي المَرْأَةُ خُرْصَهَا وَسِخَابَهَا«.

965

8-nji bap

965

8-nji bap

"Bara ibn ‘Azybdan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Bu gün ilkinji etmeli işimiz namaz okamakdyr. Ondan soňra öýlerimize gaýdyp, gurban keseris. Kim şeýle etse, sünnetimize laýyk iş etdigi bolar. Kimde-kim namazdan öň gurbanlygyny kesse, bu diňe maşgalasyna et iýdirmek üçin kesen maly bolup, onuň gurbanlyk bilen asla baglanşygy ýokdur ”. Soňra Ensarylardan Ebu Burda ibn Niýar diýilen bir adam: “Ýa Resulallah! Men (gurbanlygymy namazdan öň) kesdim, ýöne meniň bir ýaşan geçiden hem has gowy bir çebişim bar.” diýdi. (Allahyň Resuly) oňa: “Onuň ýerine şony gurbanlyk edäý, ýöne bu senden soň hiç kime jaýyz däldir!” diýdi. "

حَدَّثَنَا آدَمُ، قَالَ: حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، قَالَ: حَدَّثَنَا زُبَيْدٌ، قَالَ: سَمِعْتُ الشَّعْبِيَّ، عَنِ البَرَاءِ بْنِ عَازِبٍ، قَالَ: قَالَ النَّبِيُّ ﷺ: «إِنَّ أَوَّلَ مَا نَبْدَأُ فِي يَوْمِنَا هَذَا أَنْ نُصَلِّيَ، ثُمَّ نَرْجِعَ فَنَنْحَرَ، فَمَنْ فَعَلَ ذَلِكَ فَقَدْ أَصَابَ سُنَّتَنَا، وَمَنْ نَحَرَ قَبْلَ الصَّلاَةِ فَإِنَّمَا هُوَ لَحْمٌ قَدَّمَهُ لِأَهْلِهِ، لَيْسَ مِنَ النُّسْكِ فِي شَيْءٍ» فَقَالَ رَجُلٌ مِنَ الأَنْصَارِ يُقَالُ لَهُ أَبُو بُرْدَةَ بْنُ نِيَارٍ: يَا رَسُولَ اللَّهِ، ذَبَحْتُ وَعِنْدِي جَذَعَةٌ خَيْرٌ مِنْ مُسِنَّةٍ، فَقَالَ: «اجْعَلْهُ مَكَانَهُ وَلَنْ تُوفِيَ أَوْ تَجْزِيَ عَنْ أَحَدٍ بَعْدَكَ«.

Salgylanma:

“• Ýagny baýram gününde • Baýram namazy • Ýagny gurbanlygyň sogabyny alyp bilmez. • Ýagny geçi bir ýaşamasa gurbanlyk edip bolmaz diýdigidir. ”

Sahyh al Buhary yslam dininiň iň ygtybarly hadys ýygyndysydyr. Takmynan 7,275 hadysy öz içine alýan bu eser, Pygamberimiziň sünnetine esaslanyp, musulmanlaryň gündelik durmuşynda ýol görkezijidir.

Möhüm Baglanyşyklar

Sahih al bukhari programmasy

Bir basyş bilen uygulamany göçür we ruhy syýahata başla!