936

38-nji bap

936

38-nji bap

"Jäbir ibn Abdulladan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Bir gezek biz Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bilen birlikde juma namazyny okap durkak, birden azyk önümlerini getirýän bir kerwen geldi. (Adamlaryň hemmesi diýen ýaly) oňa tarap öwrülip (namazy taşlap) gitdiler. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň ýanynda diňe on iki adam galdy. Ine, şondan soň şu aýat indi: “Olar bir söwdany ýa-da bir (biderek) güýmenjäni gören wagtlary, oňa tarap dagap gitdiler we seni dik üstünde goýup gitdiler” {Juma:11} "

حَدَّثَنَا مُعَاوِيَةُ بْنُ عَمْرٍو، قَالَ: حَدَّثَنَا زَائِدَةُ، عَنْ حُصَيْنٍ، عَنْ سَالِمِ بْنِ أَبِي الجَعْدِ، قَالَ: حَدَّثَنَا جَابِرُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ، قَالَ: بَيْنَمَا نَحْنُ نُصَلِّي مَعَ النَّبِيِّ ﷺ إِذْ أَقْبَلَتْ عِيرٌ تَحْمِلُ طَعَامًا، فَالْتَفَتُوا إِلَيْهَا حَتَّى مَا بَقِيَ مَعَ النَّبِيِّ ﷺ إِلَّا اثْنَا عَشَرَ رَجُلًا، فَنَزَلَتْ هَذِهِ الآيَةُ: ﴿وَإِذَا رَأَوْا تِجَارَةً أَوْ لَهْوًا انْفَضُّوا إِلَيْهَا وَتَرَكُوكَ قَائِمًا﴾ )الجمعة: 11(.

937

39-nji bap

937

39-nji bap

Abdulla ibn Omardan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem öýle namazyndan öň we soň iki rekagat namaz okardy. Agşam namazyndan soň hem öýünde iki rekagat namaz okardy. Ýassy namazyndan soň hem iki rekagat namaz okardy. Juma namazyndan soň tä, mesjitden çykyp öýüne barýança namaz okamazdy. (Öýüne baransoň) iki rekagat namaz okardy”.

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ، قَالَ: أَخْبَرَنَا مَالِكٌ، عَنْ نَافِعٍ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ: «أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ كَانَ يُصَلِّي قَبْلَ الظُّهْرِ رَكْعَتَيْنِ، وَبَعْدَهَا رَكْعَتَيْنِ، وَبَعْدَ المَغْرِبِ رَكْعَتَيْنِ فِي بَيْتِهِ، وَبَعْدَ العِشَاءِ رَكْعَتَيْنِ، وَكَانَ لاَ يُصَلِّي بَعْدَ الجُمُعَةِ حَتَّى يَنْصَرِفَ، فَيُصَلِّي رَكْعَتَيْنِ.»

Salgylanma:

• Bu namazlardan maksat sünnet namazlarydyr.

938

40-nji bap

938

40-nji bap

Sähl ibn Sa’dden )Allah ondan razy bolsun( rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Biziň içimizde bir aýal bardy. Ol bagyndaky suw aryklarynyň töweregine şugundyr ösdürip ýetişdirerdi. Her juma günleri şugundyryň köklerini alyp, gazana atarardy.Soňra bir gysym üwelen arpany onuň üstünden sepip nahar bişirerdi. Şugundyryň kökleri etiň ýerini tutardy. Biz Juma namazyny okap bolanymyzdan soň, onuň ýanyna baryp salam bererdik. Ol hem bize şol nahardan hödür ederdi. Biz şol nahardan çemçeläp iýerdik we onuň şol naharyndan (iýmek üçin) juma gününiň tiziräk gelmegini arzuw edip garaşardyk”.

حَدَّثَنَا سَعِيدُ بْنُ أَبِي مَرْيَمَ، قَالَ: حَدَّثَنَا أَبُو غَسَّانَ، قَالَ: حَدَّثَنِي أَبُو حَازِمٍ، عَنْ سَهْلِ بْنِ سَعْدٍ، قَالَ: «كَانَتْ فِينَا امْرَأَةٌ تَجْعَلُ عَلَى أَرْبِعَاءَ فِي مَزْرَعَةٍ لَهَا سِلْقًا، فَكَانَتْ إِذَا كَانَ يَوْمُ جُمُعَةٍ تَنْزِعُ أُصُولَ السِّلْقِ، فَتَجْعَلُهُ فِي قِدْرٍ، ثُمَّ تَجْعَلُ عَلَيْهِ قَبْضَةً مِنْ شَعِيرٍ تَطْحَنُهَا، فَتَكُونُ أُصُولُ السِّلْقِ عَرْقَهُ، وَكُنَّا نَنْصَرِفُ مِنْ صَلاَةِ الجُمُعَةِ، فَنُسَلِّمُ عَلَيْهَا، فَتُقَرِّبُ ذَلِكَ الطَّعَامَ إِلَيْنَا، فَنَلْعَقُهُ وَكُنَّا نَتَمَنَّى يَوْمَ الجُمُعَةِ لِطَعَامِهَا ذَلِكَ.»

939

40-nji bap

939

40-nji bap

Sähl ibn Sa’dden )Allah ondan razy bolsun( rowaýat edilmegine görä, ol ýokardaky geçen hadysyň dowamynda şeýle diýipdir: “Biz Juma namazyndan öň günortanlyk naharymyzy iýmezdik we gündizki ukymyzy (kaýlulany) hem almazdyk”.

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مَسْلَمَةَ، قَالَ: حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِي حَازِمٍ، عَنْ أَبِيهِ، عَنْ سَهْلٍ، بِهَذَا، وَقَالَ: «مَا كُنَّا نَقِيلُ وَلاَ نَتَغَدَّى إِلَّا بَعْدَ الجُمُعَةِ.»

940

41-nji bap

940

41-nji bap

Enesden )Allah ondan razy bolsun( rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Biz Juma namazyny ir okadyk we soňra günortanky dynç alyş ukymyzy (kaýlulany) alardyk”.

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عُقْبَةَ الشَّيْبَانِيُّ الكُوفِيُّ، قَالَ: حَدَّثَنَا أَبُو إِسْحَاقَ الفَزَارِيُّ، عَنْ حُمَيْدٍ، قَالَ: سَمِعْتُ أَنَسًا، يَقُولُ: «كُنَّا نُبَكِّرُ إِلَى الجُمُعَةِ ثُمَّ نَقِيلُ.»

941

41-nji bap

941

41-nji bap

Sähl ibn Sa’dden )Allah ondan razy bolsun( rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Biz Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bilen juma namazyny okardyk, kaýlula (ýagny günortanlyk dynç alyş) ondan soň bolardy”.

حَدَّثَنَا سَعِيدُ بْنُ أَبِي مَرْيَمَ، قَالَ: حَدَّثَنَا أَبُو غَسَّانَ، قَالَ: حَدَّثَنِي أَبُو حَازِمٍ، عَنْ سَهْلِ بْنِ سَعْدٍ، قَالَ: «كُنَّا نُصَلِّي مَعَ النَّبِيِّ ﷺ الجُمُعَةَ ثُمَّ تَكُونُ القَائِلَةُ.»

942

1-nji bap

942

1-nji bap

Abdulla ibn Omardan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Men Allahyň Resuly sallallahu aleýhi wesellem bilen bilelikde Nejd tarapa söweşe gidipdim. Duşman bilen gabatlaşanymyzda, olaryň öňünde hatara düzüldik. (Namazyň wagty girende) Allahyň Resuly sallallahu aleýhi wesellem bize namaz okap bermek üçin namaza durdy. Bir topar sahabalar hem onuň bilen bilelikde namaza durdy. Sahabalaryň beýleki topary bolsa, duşmana tarap öwrülip durdy. Allahyň Resuly sallallahu aleýhi wesellem öz ýanyndakylar bilen bilelikde rukuga bardy we iki gezek sejde etdi. Soňra onuň bilen birlikde namaz okanlar heniz okamadyk toparyň duran ýerine tarap bardylar. Soňra olar hem gelip, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň yzynda durdylar. Allahyň Resuly sallallahu aleýhi wesellem olar bilen rukuga baryp, iki gezek sejde etdi. Soňra (egnine) salam berdi. Soňra ol iki toparyň her biri ýerinden turup, özbaşdak bir gezek rukug we iki gezek sejde etdiler”.

حَدَّثَنَا أَبُو اليَمَانِ، قَالَ: أَخْبَرَنَا شُعَيْبٌ، عَنِ الزُّهْرِيِّ، قَالَ: سَأَلْتُهُ هَلْ صَلَّى النَّبِيُّ ﷺ؟ - يَعْنِي صَلاَةَ الخَوْفِ - قَالَ: أَخْبَرَنِي سَالِمٌ، أَنَّ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، قَالَ: غَزَوْتُ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ ﷺ قِبَلَ نَجْدٍ، فَوَازَيْنَا العَدُوَّ، فَصَافَفْنَا لَهُمْ، «فَقَامَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ يُصَلِّي لَنَا، فَقَامَتْ طَائِفَةٌ مَعَهُ تُصَلِّي وَأَقْبَلَتْ طَائِفَةٌ عَلَى العَدُوِّ، وَرَكَعَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ بِمَنْ مَعَهُ وَسَجَدَ سَجْدَتَيْنِ، ثُمَّ انْصَرَفُوا مَكَانَ الطَّائِفَةِ الَّتِي لَمْ تُصَلِّ، فَجَاءُوا، فَرَكَعَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ بِهِمْ رَكْعَةً وَسَجَدَ سَجْدَتَيْنِ، ثُمَّ سَلَّمَ، فَقَامَ كُلُّ وَاحِدٍ مِنْهُمْ، فَرَكَعَ لِنَفْسِهِ رَكْعَةً وَسَجَدَ سَجْدَتَيْن «.

943

2-nji bap

943

2-nji bap

Abdulla ibn Omardan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Egerde, duşmanlaryň sany musulmanlardan has köp bolsa, onda musulmanlar namazlaryny aýak üstünde-de, at üstünde-de okap bilerler”.

حَدَّثَنَا سَعِيدُ بْنُ يَحْيَى بْنِ سَعِيدٍ القُرَشِيُّ، قَالَ: حَدَّثَنِي أَبِي قَالَ: حَدَّثَنَا ابْنُ جُرَيْجٍ، عَنْ مُوسَى بْنِ عُقْبَةَ، عَنْ نَافِعٍ، عَنِ ابْنِ عُمَرَ نَحْوًا مِنْ قَوْلِ مُجَاهِدٍ: إِذَا اخْتَلَطُوا قِيَامًا، وَزَادَ ابْنُ عُمَرَ عَنِ النَّبِيِّ ﷺ: «وَإِنْ كَانُوا أَكْثَرَ مِنْ ذَلِكَ، فَلْيُصَلُّوا قِيَامًا وَرُكْبَانًا «.

Salgylanma:

• Islendik münülýän haýwanlaryň üstünde durup okap bilerler

944

3-nji bap

944

3-nji bap

Ibn Abbasdan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem namaz okamak üçin ýerinden turdy, adamlar hem onuň bilen bile turdylar. Ol tekbir aldy, olaram tekbir aldylar. Soň rukuga egildi, (sahabalaryň) bir topary, Onuň bilen rukuga egildiler. Soňra sejdä gitdi, olaram sejdä gitdiler. Soňra ikinji rekagata galdy, yzyndaky sejde eden sahabalar ýerlerinden turup, (beýleki rukuga gitmedik musulman) doganlaryny goramaga başladylar. Soňra (birinji rekagatda Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bilen rukug we sejde etmedik beýleki topar) gelip, Onuň bilen rukug we sejde etdiler. Bu aralykda jemagatyň hemmesi namazyň içindediler, ýöne biri-birlerini goraýardylar”.

حَدَّثَنَا حَيْوَةُ بْنُ شُرَيْحٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ حَرْبٍ، عَنِ الزُّبَيْدِيِّ، عَنِ الزُّهْرِيِّ، عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُتْبَةَ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، قَالَ: «قَامَ النَّبِيُّ ﷺ، وَقَامَ النَّاسُ مَعَهُ، فَكَبَّرَ وَكَبَّرُوا مَعَهُ وَرَكَعَ وَرَكَعَ نَاسٌ مِنْهُمْ مَعَهُ، ثُمَّ سَجَدَ وَسَجَدُوا مَعَهُ، ثُمَّ قَامَ لِلثَّانِيَةِ، فَقَامَ الَّذِينَ سَجَدُوا وَحَرَسُوا إِخْوَانَهُمْ وَأَتَتِ الطَّائِفَةُ الأُخْرَى، فَرَكَعُوا وَسَجَدُوا مَعَهُ، وَالنَّاسُ كُلُّهُمْ فِي صَلاَةٍ، وَلَكِنْ يَحْرُسُ بَعْضُهُمْ بَعْضًا «.

Salgylanma:

• Tekbir almak – “Allahu Akbär” diýmekdir.

945

4-nji bap

945

4-nji bap

Jäbir ibn Abdulladan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Handak” söweşiniň bolan güni Omar ibn Hattab (Allah ondan razy bolsun) Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň ýanyna gelip, Kuraýş kapyrlaryna sögünip başlady we: “Ýa Resulallah! Zordan (ikindi) namazymy okap ýetişdim, tas Gün batypdy!” diýdi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Wallahi, heniz menem okamadym!” diýdi. Soňra Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem “Buthan” jülgesine bardy we şol ýerde täret aldy. Gün batandan soň (ilki ikindi) namazyny, soňra onuň yzyndan bolsa, agşam namazyny okady”.

حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ جَعْفَرٍ البُخَارِيُّ، قَالَ: حَدَّثَنَا وَكِيعٌ، عَنْ عَلِيِّ بْنِ مُبَارَكٍ، عَنْ يَحْيَى بْنِ أَبِي كَثِيرٍ، عَنْ أَبِي سَلَمَةَ، عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ، قَالَ: جَاءَ عُمَرُ يَوْمَ الخَنْدَقِ، فَجَعَلَ يَسُبُّ كُفَّارَ قُرَيْشٍ، وَيَقُولُ: يَا رَسُولَ اللَّهِ، مَا صَلَّيْتُ العَصْرَ حَتَّى كَادَتِ الشَّمْسُ أَنْ تَغِيبَ، فَقَالَ النَّبِيُّ ﷺ: «وَأَنَا وَاللَّهِ مَا صَلَّيْتُهَا بَعْدُ» قَالَ: فَنَزَلَ إِلَى بُطْحَانَ، فَتَوَضَّأَ وَصَلَّى العَصْرَ بَعْدَ مَا غَابَتِ الشَّمْسُ، ثُمَّ صَلَّى المَغْرِبَ بَعْدَهَا.

Sahyh al Buhary yslam dininiň iň ygtybarly hadys ýygyndysydyr. Takmynan 7,275 hadysy öz içine alýan bu eser, Pygamberimiziň sünnetine esaslanyp, musulmanlaryň gündelik durmuşynda ýol görkezijidir.

Möhüm Baglanyşyklar

Sahih al bukhari programmasy

Bir basyş bilen uygulamany göçür we ruhy syýahata başla!