896

12-nji bap

896

12-nji bap

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Biz Ähli-Kitap bilen deňeşdireniňde iň soňky gelenler bolup, Kyýamat gününde ilkinjilerden bolarys! Olara Kitap bizden öň berildi. Bize bolsa olardan soň berildi. Olaryň (bu barada) ylalaşman jedele ýüz uran günleri, şu Juma günüdir. Bize bolsa Allah bu babatda dogry ýoly görkezip, hidaýat etdi. Ýehudylaryň ybadat edýän günleri şu günüň ertesi günüdir. Hristiýanlaryňky bolsa birigünidir”. Soňra (Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem) biraz gürlemän durdy.

حَدَّثَنَا مُسْلِمُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ، قَالَ: حَدَّثَنَا وُهَيْبٌ، قَالَ: حَدَّثَنَا ابْنُ طَاوُسٍ، عَنْ أَبِيهِ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ: " نَحْنُ الآخِرُونَ السَّابِقُونَ يَوْمَ القِيَامَةِ، أُوتُوا الكِتَابَ مِنْ قَبْلِنَا وَأُوتِينَاهُ مِنْ بَعْدِهِمْ، فَهَذَا اليَوْمُ الَّذِي اخْتَلَفُوا فِيهِ، فَهَدَانَا اللَّهُ فَغَدًا لِلْيَهُودِ، وَبَعْدَ غَدٍ لِلنَّصَارَى فَسَكَتَ.

Salgylanma:

“• Ýagny bu ymmat Kyýamat gününde ähli işlerde birinji bolarlar. Mizanda, syratda, Jennete-de ilkinji bolup girerler. • Ýewreýler we hristiýanlar ”

897

12-nji bap

897

12-nji bap

Soňra (Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem) şeýle diýdi: “Her ýedi günde bir gün gusul almak, başyny we bütin bedenini ýuwmak, kämillik ýaşyna ýeten we Juma namazyna gidýän her bir musulmanyň borjudyr”.

ثُمَّ قَالَ: «حَقٌّ عَلَى كُلِّ مُسْلِمٍ، أَنْ يَغْتَسِلَ فِي كُلِّ سَبْعَةِ أَيَّامٍ يَوْمًا يَغْسِلُ فِيهِ رَأْسَهُ وَجَسَدَهُ«.

898

12-nji bap

898

12-nji bap

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Her ýedi günde bir gün gusul almak, Allah Tagalanyň öňünde her bir musulmanyň borjudyr”.

رَوَاهُ أَبَانُ بْنُ صَالِحٍ، عَنْ مُجَاهِدٍ، عَنْ طَاوُسٍ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، قَالَ: قَالَ النَّبِيُّ ﷺ: «لِلَّهِ تَعَالَى عَلَى كُلِّ مُسْلِمٍ حَقٌّ، أَنْ يَغْتَسِلَ فِي كُلِّ سَبْعَةِ أَيَّامٍ يَوْمًا «.

899

13-nji bap

899

13-nji bap

Ibn Omardan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Aýallara gijelerine mesjidlere gitmäge rugsat beriň!”.

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُحَمَّدٍ، حَدَّثَنَا شَبَابَةُ، حَدَّثَنَا وَرْقَاءُ، عَنْ عَمْرِو بْنِ دِينَارٍ، عَنْ مُجَاهِدٍ، عَنِ ابْنِ عُمَرَ، عَنِ النَّبِيِّ ﷺ قَالَ: «ائْذَنُوا لِلنِّسَاءِ بِاللَّيْلِ إِلَى المَسَاجِدِ «.

900

13-nji bap

900

13-nji bap

Ibn Omardan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Omaryň bir aýaly bardy. Ol ertir we ýassy namazlaryny her gün mesjitde jemagat bilen okardy. (Bir gün) ondan: “Omaryň muny halamaýandygyny we gabanýandygyny bilip durkaň, näme üçin mesjide çykýarsyň?” diýip soradylar. Ol aýal: “Maňa beýtmegi gadagan etmäge oňa näme päsgel berýär?” diýdi. Ol: “Resulullah sallallahu aleýhi wesellemiň: “Allahyň gyrnaklaryna (ýagny aýallara), Allahyň mesjidlerine gitmekden gadagan etmäň!” diýen sözidir” diýdiler”.

حَدَّثَنَا يُوسُفُ بْنُ مُوسَى، حَدَّثَنَا أَبُو أُسَامَةَ، حَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ عُمَرَ، عَنْ نَافِعٍ، عَنِ ابْنِ عُمَرَ، قَالَ: كَانَتِ امْرَأَةٌ لِعُمَرَ تَشْهَدُ صَلاَةَ الصُّبْحِ وَالعِشَاءِ فِي الجَمَاعَةِ فِي المَسْجِدِ، فَقِيلَ لَهَا: لِمَ تَخْرُجِينَ وَقَدْ تَعْلَمِينَ أَنَّ عُمَرَ يَكْرَهُ ذَلِكَ وَيَغَارُ؟ قَالَتْ: وَمَا يَمْنَعُهُ أَنْ يَنْهَانِي؟ قَالَ: يَمْنَعُهُ قَوْلُ رَسُولِ اللَّهِ ﷺ: «لاَ تَمْنَعُوا إِمَاءَ اللَّهِ مَسَاجِدَ اللَّهِ «.

901

14-nji bap

901

14-nji bap

Muhammed ibn Siriniň doganoglany, Abdulla ibn El-Harisden rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Abdulla ibn Abbas ýagyşly bir gün azançysyna ýüzlenip: “Äşhädu ännä Muhammädän Rasulullah” diýen wagtyň, soňundan: “Haýýa ‘alas-solät” diýme. Onuň ýerine: “Sollu fi buýutikum” (namazyňyzy öýleriňizde okaň!) diýip aýt, diýdi. Onuň bu aýdanlary adamlaryň göwnüne ýakman ýaly boldy. Abdulla ibn Abbas olara: “Muny menden has haýyrly bolan bir adam hem edipdi! Elbetde, bu namaz (Juma namazy) hökman okamaly namazlaryň biridir. Ýöne men size kynçylyk döredip, ýagyşyň aşagynda, palçykda ýöremäge mejbur etmek islemedim” diýdi”.

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ، قَالَ: حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ، قَالَ: أَخْبَرَنِي عَبْدُ الحَمِيدِ، صَاحِبُ الزِّيَادِيِّ، قَالَ: حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ الحَارِثِ ابْنُ عَمِّ مُحَمَّدِ بْنِ سِيرِينَ، قَالَ: ابْنُ عَبَّاسٍ لِمُؤَذِّنِهِ فِي يَوْمٍ مَطِيرٍ: إِذَا قُلْتَ أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللَّهِ، فَلاَ تَقُلْ حَيَّ عَلَى الصَّلاَةِ، قُلْ: «صَلُّوا فِي بُيُوتِكُمْ»، فَكَأَنَّ النَّاسَ اسْتَنْكَرُوا، قَالَ: فَعَلَهُ مَنْ هُوَ خَيْرٌ مِنِّي، إِنَّ الجُمْعَةَ عَزْمَةٌ وَإِنِّي كَرِهْتُ أَنْ أُحْرِجَكُمْ فَتَمْشُونَ فِي الطِّينِ وَالدَّحَضِ.

902

15-nji bap

902

15-nji bap

Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň aýaly Aişadan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Juma günleri adamlar (Juma namazyny okamak üçin Medinä ýakyn) menzillerinden hem, Awaliden hem gelerdiler. Olar ala tozanyň içinden ýöräp gelendikleri sebäpli, toz-toprak we derleri ornan bedenlerinden deriň ysy gelerdi. Bir gezek Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem meniň ýanymdaka, olardan biri Onuň ýanyna geldi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem oňa: “Käşgä şu günüňiz üçin bir ýuwunsadyňyz!” diýdi”.

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ صَالِحٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ وَهْبٍ، قَالَ: أَخْبَرَنِي عَمْرُو بْنُ الحَارِثِ، عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِي جَعْفَرٍ: أَنَّ مُحَمَّدَ بْنَ جَعْفَرِ بْنِ الزُّبَيْرِ، حَدَّثَهُ عَنْ عُرْوَةَ بْنِ الزُّبَيْرِ، عَنْ عَائِشَةَ، زَوْجِ النَّبِيِّ ﷺ، قَالَتْ: كَانَ النَّاسُ يَنْتَابُونَ يَوْمَ الجُمُعَةِ مِنْ مَنَازِلِهِمْ وَالعَوَالِيِّ، فَيَأْتُونَ فِي الغُبَارِ يُصِيبُهُمُ الغُبَارُ وَالعَرَقُ، فَيَخْرُجُ مِنْهُمُ العَرَقُ، فَأَتَى رَسُولَ اللَّهِ ﷺ إِنْسَانٌ مِنْهُمْ وَهُوَ عِنْدِي، فَقَالَ النَّبِيُّ ﷺ: «لَوْ أَنَّكُمْ تَطَهَّرْتُمْ لِيَوْمِكُمْ هَذَا «

Salgylanma:

• Awali – Medineden 4-6 mil daşynda ýerleşýän bir ýer.

903

16-nji bap

903

16-nji bap

Aişadan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “(Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň döwründe) adamlar öz işlerini özleri edip (gazanç edýän) adamlardy. Juma namazyna-da iş eşikleri bilen giderdiler. Şol sebäpli hem olara: “Käşgä ýuwunsadyňyz!” diýildi”.

حَدَّثَنَا عَبْدَانُ، قَالَ: أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ، قَالَ: أَخْبَرَنَا يَحْيَى بْنُ سَعِيدٍ: أَنَّهُ سَأَلَ عَمْرَةَ عَنِ الغُسْلِ يَوْمَ الجُمُعَةِ، فَقَالَتْ: قَالَتْ عَائِشَةُ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا: كَانَ النَّاسُ مَهَنَةَ أَنْفُسِهِمْ، وَكَانُوا إِذَا رَاحُوا إِلَى الجُمُعَةِ، رَاحُوا فِي هَيْئَتِهِمْ فَقِيلَ لَهُمْ: لَوِ اغْتَسَلْتُمْ.

904

16-nji bap

904

16-nji bap

Enes ibn Mälikden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Juma namazyny gün günbatara tarap meýl eden wagty okardy”.

حَدَّثَنَا سُرَيْجُ بْنُ النُّعْمَانِ، قَالَ: حَدَّثَنَا فُلَيْحُ بْنُ سُلَيْمَانَ، عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ عُثْمَانَ التَّيْمِيِّ، عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ: «أَنَّ النَّبِيَّ ﷺ كَانَ يُصَلِّي الجُمُعَةَ حِينَ تَمِيلُ الشَّمْسُ « .

905

16-nji bap

905

16-nji bap

Humeýdden rowaýat edilmegine görä, Enes ibn Mälik şeýle diýipdir: “Biz Juma namazyny ir okadyk we gündiz ukusyny (kaýlulany) bolsa, Juma namazyndan soňa goýardyk”.

حَدَّثَنَا عَبْدَانُ، قَالَ: أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ، قَالَ: أَخْبَرَنَا حُمَيْدٌ، عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ، قَالَ: «كُنَّا نُبَكِّرُ بِالْجُمُعَةِ وَنَقِيلُ بَعْدَ الجُمُعَةِ«.

Sahyh al Buhary yslam dininiň iň ygtybarly hadys ýygyndysydyr. Takmynan 7,275 hadysy öz içine alýan bu eser, Pygamberimiziň sünnetine esaslanyp, musulmanlaryň gündelik durmuşynda ýol görkezijidir.

Möhüm Baglanyşyklar

Sahih al bukhari programmasy

Bir basyş bilen uygulamany göçür we ruhy syýahata başla!