737

84-nji bap

737

84-nji bap

"Ebu Kyläbeden rowaýat edilmegine görä, ol Mälik ibn Huweýrisiň şeýle namaz okap durandygyny görüpdir. “Ol namaza duranda, tekbir aldy we ellerini ýokaryk galdyrdy. Rukuga gitmekçi bolanda ellerini ýokaryk galdyrdy. Başyny rukugdan galdyran wagty ýene-de ellerini ýokaryk galdyrdy. Ol Resulullah sallallahu aleýhi wesellemiň hem şeýle edendigini habar berdi”. "

حَدَّثَنَا إِسْحَاقُ الوَاسِطِيُّ، قَالَ: حَدَّثَنَا خَالِدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ، عَنْ خَالِدٍ، عَنْ أَبِي قِلاَبَةَ، أَنَّهُ رَأَى مَالِكَ بْنَ الحُوَيْرِثِ «إِذَا صَلَّى كَبَّرَ وَرَفَعَ يَدَيْهِ، وَإِذَا أَرَادَ أَنْ يَرْكَعَ رَفَعَ يَدَيْهِ، وَإِذَا رَفَعَ رَأْسَهُ مِنَ الرُّكُوعِ رَفَعَ يَدَيْهِ»، وَحَدَّثَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ صَنَعَ هَكَذَا.

738

85-nji bap

738

85-nji bap

Abdulla ibn Omardan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Men Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň iftitah tekbirini alanyny gördüm. Ol bu tekbiri alan wagty, iki elini eginleriniň barabaryna çenli galdyrdy. Rukuga gitmek üçin tekbir alanda-da şeýle etdi. “Sämi’allahu limän hämidäh” diýnde-de ýene şeýle etdi. Soňra “Robbänä, wä läkäl-hämd” diýdi. Ol sejdä gidende-de we sejdeden başyny galdyranda-da, ellerini galdyrmady”.

حَدَّثَنَا أَبُو اليَمَانِ، قَالَ: أَخْبَرَنَا شُعَيْبٌ، عَنِ الزُّهْرِيِّ، قَالَ: أَخْبَرَنَا سَالِمُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ، أَنَّ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، قَالَ: رَأَيْتُ النَّبِيَّ ﷺ افْتَتَحَ التَّكْبِيرَ فِي الصَّلاَةِ، فَرَفَعَ يَدَيْهِ حِينَ يُكَبِّرُ حَتَّى يَجْعَلَهُمَا حَذْوَ مَنْكِبَيْهِ، وَإِذَا كَبَّرَ لِلرُّكُوعِ فَعَلَ مِثْلَهُ، وَإِذَا قَالَ: سَمِعَ اللَّهُ لِمَنْ حَمِدَهُ، فَعَلَ مِثْلَهُ، وَقَالَ: رَبَّنَا وَلَكَ الحَمْدُ، وَلاَ يَفْعَلُ ذَلِكَ حِينَ يَسْجُدُ، وَلاَ حِينَ يَرْفَعُ رَأْسَهُ مِنَ السُّجُودِ.

Salgylanma:

• Iftitah tekbiri muňa “Tekbiri tahrime-de” diýilýär, namaza başlan wagtyň elleriňi galdyryp “Allahu Akbär” diýmeklige aýdylýar.

739

86-nji bap

739

86-nji bap

Nafigdan rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Ibn Omar (Allah ondan razy bolsun) namaz okamaga başlanda, “Allahu Akbär” diýip, ellerini ýokary galdyrardy. Rukuga gidende-de, ellerini galdyrardy. Haçan-da, “Sämi’allahu limän hämidäh” diýen wagty hem ellerini ýokary galdyrardy. Ikinji rekagatdan soň aýaga galanda hem ýene ellerini ýokary galdyrardy. Ibn Omar bu eden hereketlerini Pygamberimiz sallallahu aleýhi weselleme ýöňkärdi (ýagny, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemden görüp, şeýle edendigini aýdardy) ”.

"حَدَّثَنَا عَيَّاشٌ، قَالَ: حَدَّثَنَا عَبْدُ الأَعْلَى، قَالَ: حَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ، عَنْ نَافِعٍ، أَنَّ ابْنَ عُمَرَ كَانَ إِذَا دَخَلَ فِي الصَّلاَةِ كَبَّرَ وَرَفَعَ يَدَيْهِ، وَإِذَا رَكَعَ رَفَعَ يَدَيْهِ، وَإِذَا قَالَ: سَمِعَ اللَّهُ لِمَنْ حَمِدَهُ، رَفَعَ يَدَيْهِ، وَإِذَا قَامَ مِنَ الرَّكْعَتَيْنِ رَفَعَ يَدَيْهِ، وَرَفَعَ ذَلِكَ ابْنُ عُمَرَ إِلَى نَبِيِّ اللَّهِ ﷺ. رَوَاهُ حَمَّادُ بْنُ سَلَمَةَ، عَنْ أَيُّوبَ، عَنْ نَافِعٍ، عَنْ ابْنِ عُمَرَ، عَنِ النَّبِيِّ ﷺ، وَرَوَاهُ ابْنُ طَهْمَانَ، عَنْ أَيُّوبَ، وَمُوسَى بْنِ عُقْبَةَ مُخْتَصَرًا. "

740

87-nji bap

740

87-nji bap

Sähl ibn Sa’ddan rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Adamlar namaz okanlarynda, sag ellerini çep bilekleriniň üstüne goýmak emr edilerdi”.

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مَسْلَمَةَ، عَنْ مَالِكٍ، عَنْ أَبِي حَازِمٍ، عَنْ سَهْلِ بْنِ سَعْدٍ، قَالَ: «كَانَ النَّاسُ يُؤْمَرُونَ أَنْ يَضَعَ الرَّجُلُ اليَدَ اليُمْنَى عَلَى ذِرَاعِهِ اليُسْرَى فِي الصَّلاَةِ». قَالَ أَبُو حَازِمٍ لاَ أَعْلَمُهُ إِلَّا يَنْمِي ذَلِكَ إِلَى النَّبِيِّ ﷺ. قَالَ إِسْمَاعِيلُ: يُنْمَى ذَلِكَ وَلَمْ يَقُلْ يَنْمِي.

741

88-nji bap

741

88-nji bap

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Siz meniň kyblam (diňe) şu ýer diýip pikir edýärsiňizmi? Allahdan ant içýärin, siziň ne rukugyňyz, ne-de huşugyňyz menden gizlin galyp bilýän däldir, çünki men sizi arkamdan hem görýändirin”.

حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ، قَالَ: حَدَّثَنِي مَالِكٌ، عَنْ أَبِي الزِّنَادِ، عَنِ الأَعْرَجِ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ قَالَ: «هَلْ تَرَوْنَ قِبْلَتِي هَا هُنَا، وَاللَّهِ مَا يَخْفَى عَلَيَّ رُكُوعُكُمْ وَلاَ خُشُوعُكُمْ، وَإِنِّي لأَرَاكُمْ وَرَاءَ ظَهْرِي«.

742

88-nji bap

742

88-nji bap

Enes ibn Mälikden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Rukuglaryňyzy we sejdeleriňizi dogry we doly berjaý ediň. Allahdan ant içýärin, Men sizi yzymdan hem görüp bilýändirin”. Belki-de, Onuň şeýle diýen bolmagy mümkin: “Rukug we sejde edeniňizde-de, men sizi arkamdan-da görýändirin”.

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا غُنْدَرٌ، قَالَ: حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، قَالَ: سَمِعْتُ قَتَادَةَ، عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ، عَنِ النَّبِيِّ ﷺ قَالَ: أَقِيمُوا الرُّكُوعَ وَالسُّجُودَ فَوَ اللَّهِ إِنِّي لَأَرَاكُمْ مِنْ بَعْدِي - وَرُبَّمَا قَالَ: مِنْ بَعْدِ ظَهْرِي - إِذَا رَكَعْتُمْ وَسَجَدْتُمْ.

743

89-nji bap

743

89-nji bap

Enes ibn Mälikden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem, Ebu Bekr we Omar dagy (Allah olardan razy bolsun) namaza mydama: “Älhämdu lillähi robbil ‘Alämin” bilen başlardylar” .

حَدَّثَنَا حَفْصُ بْنُ عُمَرَ، قَالَ: حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، عَنْ قَتَادَةَ، عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ أَنَّ النَّبِيَّ ﷺ وَأَبَا بَكْرٍ، وَعُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا كَانُوا يَفْتَتِحُونَ الصَّلاَةَ بِ ﴿الحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ العَالَمِينَ﴾ )الفاتحة: 2(.

Salgylanma:

• Fatihä süresini okap başlardylar.

744

89-nji bap

744

89-nji bap

"Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Allahyň Resuly sallallahu aleýhi wesellem iftitah (başlangyç) tekbiri bilen kyratyň aralygynda biraz wagtlap dymyp durardy. Men bir gezek ondan: “Ejem-kakam saňa gurban bolsun, ýa Resulallah! Tekbir bilen kyratyň (Elhemiň) aralygynda dymyp duran wagtyň näme diýýärsiň?” diýip soradym. Ol şeýle diýýärin diýdi: “Allahummä! Ba’yd bäýni wä bäýnä hotoýäýä, kämä bä’adtä bäýnäl-mäşryky wäl-mägribi. Allahummä! Näkkini minäl-hotoýä kämä ýunäkkäs-säwbul äbýädu minäd-dänäsi. Allahummä-gsil hotoýäýä bil-mäi wäs-sälji wäl-bärodi”. (Allahym, gündogar bilen günbataryň arasyny açyşyň ýaly, meni günälerimden daş et! Allahym, ak mata kir-kimirden nähili arassalanýan bolsa, meni şonuň ýaly edip günälerimden arassala! Allahym, Meniň günälerimi suw, gar bilen we doly bilen ýuwup (arassala). "

حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ، قَالَ: حَدَّثَنَا عَبْدُ الوَاحِدِ بْنُ زِيَادٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا عُمَارَةُ بْنُ القَعْقَاعِ، قَالَ: حَدَّثَنَا أَبُو زُرْعَةَ، قَالَ: حَدَّثَنَا أَبُو هُرَيْرَةَ، قَالَ: كَانَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ يَسْكُتُ بَيْنَ التَّكْبِيرِ وَبَيْنَ القِرَاءَةِ إِسْكَاتَةً - قَالَ أَحْسِبُهُ قَالَ: هُنَيَّةً - فَقُلْتُ: بِأَبِي وَأُمِّي يَا رَسُولَ اللَّهِ، إِسْكَاتُكَ بَيْنَ التَّكْبِيرِ وَالقِرَاءَةِ مَا تَقُولُ؟ قَالَ: أَقُولُ: اللَّهُمَّ بَاعِدْ بَيْنِي وَبَيْنَ خَطَايَايَ، كَمَا بَاعَدْتَ بَيْنَ المَشْرِقِ وَالمَغْرِبِ، اللَّهُمَّ نَقِّنِي مِنَ الخَطَايَا كَمَا يُنَقَّى الثَّوْبُ الأَبْيَضُ مِنَ الدَّنَسِ، اللَّهُمَّ اغْسِلْ خَطَايَايَ بِالْمَاءِ وَالثَّلْجِ وَالبَرَدِ.

745

90-nji bap

745

90-nji bap

"Ebu Bekriň gyzy Esmadan (Allah olardan razy bolsun) habar berilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “(Bir gezek) Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Kusuf namazyny okady. Ol kyýamda uzak wagtlap dik durdy, soň rukuga gidip, rukugyny esli uzaltdy. Soňra başyny galdyryp, uzak wagtlap kyýamda durdy. Soňra ýene rukuga gidip, uzak wagtlap rukugda durdy. Soňra başyny galdyrdy. Soňra sejdä gidip, sejdäni köp uzaltdy. Soňra başyny galdyrdy. Soňra ýene sejdä gidip, sejdäni köp uzaltdy. Soňra dik turyp, uzak wagtlap kyýamda durdy. Soňra rukuga gidip, rukugda uzak wagtlap durdy. Soňra başyny galdyryp, esli wagtlap kyýamda durdy. Soňra ýene rukuga gidip, rukugda uzak wagtlap durdy. Soňra (rukugdan) başyny galdyrdy. Soňra sejdä gidip, ony köp uzaltdy. Soňra başyny galdyrdy. Soň ýene sejdä gidip, sejdäni köp uzaltdy. Soňra namazdan çykyp, şeýle diýdi: “Jennet maňa şeýle bir ýakynlaşdy welin, eger men het eden bolsam, Jennet salkymlarynyň birini alyp size getirip bilerdim. Jähennem hem maňa şeýle bir ýakynlaşdy welin: “Eý, Robbum! (indi) Menem olar bilen bile bolmalymy?” diýiberdim. Şol ýerde bir aýaly gördüm. Ony bir pişik dyrnaçaklap durdy. Men: “Munuň näme günäsi bar?” diýip soradym. Olar: “ Bu aýal bu pişigi ölýänçä gulp astynda saklap, ne iýjegini berdi, ne-de özi iýer ýaly boşadyp goýberipdir” diýdiler. Bu hadysy rowaýat eden Nafig: “(Hatda pişigi) ýer ýüzündäki mör-möjeklerden iýer ýaly hem goýbermändir)” diýdi. "

حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِي مَرْيَمَ، قَالَ: أَخْبَرَنَا نَافِعُ بْنُ عُمَرَ، قَالَ: حَدَّثَنِي ابْنُ أَبِي مُلَيْكَةَ، عَنْ أَسْمَاءَ بِنْتِ أَبِي بَكْرٍ الصِّدِّيقِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا: أَنَّ النَّبِيَّ ﷺ صَلَّى صَلاَةَ الكُسُوفِ، فَقَامَ فَأَطَالَ القِيَامَ، ثُمَّ رَكَعَ فَأَطَالَ الرُّكُوعَ، ثُمَّ قَامَ فَأَطَالَ القِيَامَ، ثُمَّ رَكَعَ فَأَطَالَ الرُّكُوعَ، ثُمَّ رَفَعَ، ثُمَّ سَجَدَ، فَأَطَالَ السُّجُودَ، ثُمَّ رَفَعَ، ثُمَّ سَجَدَ، فَأَطَالَ السُّجُودَ، ثُمَّ قَامَ، فَأَطَالَ القِيَامَ، ثُمَّ رَكَعَ فَأَطَالَ الرُّكُوعَ، ثُمَّ رَفَعَ فَأَطَالَ القِيَامَ ثُمَّ رَكَعَ، فَأَطَالَ الرُّكُوعَ، ثُمَّ رَفَعَ، فَسَجَدَ، فَأَطَالَ السُّجُودَ، ثُمَّ رَفَعَ، ثُمَّ سَجَدَ، فَأَطَالَ السُّجُودَ، ثُمَّ انْصَرَفَ، فَقَالَ: قَدْ دَنَتْ مِنِّي الجَنَّةُ، حَتَّى لَوِ اجْتَرَأْتُ عَلَيْهَا، لَجِئْتُكُمْ بِقِطَافٍ مِنْ قِطَافِهَا، وَدَنَتْ مِنِّي النَّارُ حَتَّى قُلْتُ: أَيْ رَبِّ، وَأَنَا مَعَهُمْ؟ فَإِذَا امْرَأَةٌ - حَسِبْتُ أَنَّهُ قَالَ - تَخْدِشُهَا هِرَّةٌ، قُلْتُ: مَا شَأْنُ هَذِهِ؟ قَالُوا: حَبَسَتْهَا حَتَّى مَاتَتْ جُوعًا، لاَ أَطْعَمَتْهَا، وَلاَ أَرْسَلَتْهَا تَأْكُلُ - قَالَ نَافِعٌ: حَسِبْتُ أَنَّهُ قَالَ: مِنْ خَشِيشِ - أَوْ خَشَاشِ الأَرْضِ.

Salgylanma:

“• Gün ýa-da Aý tutulan wagty okalýan namaza Kusuf namazy diýilýär. • Kyýam – namazda dik durulýan wagt. • Kusuf namazynyň aýratynlygy ol iki rekagat sünnet namazy bolup, onda iki rukug, iki kyýam (kyratlary bilen) we iki sejde bardyr. Kyýamda dik duran wagtyň, Kurany uzgrak okamalydyr. Ony Gün ýa-da Aý tutulandan soň, tä açylýança okamalydyr. • Mesjitde jemagat bilen okalsa, has gowudyr. ”

746

91-nji bap

746

91-nji bap

Ebu Ma’mardan habar berilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “(Bir gezek) biz Habbab ibn Aratdan (Allah ondan razy bolsun): “Allahyň Resuly sallallahu aleýhi wesellem öýle we ikindi namazlarynda Kuran okaýardymy?” diýip soradyk. Ol “Hawa” diýip jogap berdi. Biz ondan: “Siz ony nädip bilýärdiňiz?” diýip soradyk. Ol: “Sakgalynyň gymyldap durşundan” diýip jogap berdi”.

حَدَّثَنَا مُوسَى، قَالَ: حَدَّثَنَا عَبْدُ الوَاحِدِ، قَالَ: حَدَّثَنَا الأَعْمَشُ، عَنْ عُمَارَةَ بْنِ عُمَيْرٍ، عَنْ أَبِي مَعْمَرٍ، قَالَ: قُلْنَا لِخَبَّابٍ أَكَانَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ يَقْرَأُ فِي الظُّهْرِ وَالعَصْرِ؟، قَالَ: نَعَمْ، قُلْنَا: بِمَ كُنْتُمْ تَعْرِفُونَ ذَاكَ؟ قَالَ: «بِاضْطِرَابِ لِحْيَتِهِ «.

Sahyh al Buhary yslam dininiň iň ygtybarly hadys ýygyndysydyr. Takmynan 7,275 hadysy öz içine alýan bu eser, Pygamberimiziň sünnetine esaslanyp, musulmanlaryň gündelik durmuşynda ýol görkezijidir.

Möhüm Baglanyşyklar

Sahih al bukhari programmasy

Bir basyş bilen uygulamany göçür we ruhy syýahata başla!