657

34-nji bap

657

34-nji bap

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Munafyklar üçin ertir we ýassy namazlaryndan has agyr düşýän namaz ýokdur. Eger-de, bu iki namazy (mesjitde jemagat bilen okamagyň) nähili sogabynyň bardygyny bilseler-di, emedekläp, süýrene-süýrene gelmelem bolsalar gelerdiler. Kämahallar içimden: “Azança kamat aýtmagy emr edeýin-de, kimdir birine-de ymam bolmagy buýrup, özüm hem bir bölek ody elime alyp, (azan sesini eşidenlerinden soň hem) namaza gelmedik adamlaryň öýlerini üstlerine otlap gaýdaýyn” diýerdim”.

حَدَّثَنَا عُمَرُ بْنُ حَفْصٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا أَبِي، قَالَ: حَدَّثَنَا الأَعْمَشُ، قَالَ: حَدَّثَنِي أَبُو صَالِحٍ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، قَالَ: قَالَ النَّبِيُّ ﷺ: «لَيْسَ صَلاَةٌ أَثْقَلَ عَلَى المُنَافِقِينَ مِنَ الفَجْرِ وَالعِشَاءِ، وَلَوْ يَعْلَمُونَ مَا فِيهِمَا لَأَتَوْهُمَا وَلَوْ حَبْوًا، لَقَدْ هَمَمْتُ أَنْ آمُرَ المُؤَذِّنَ، فَيُقِيمَ، ثُمَّ آمُرَ رَجُلًا يَؤُمُّ النَّاسَ، ثُمَّ آخُذَ شُعَلًا مِنْ نَارٍ، فَأُحَرِّقَ عَلَى مَنْ لاَ يَخْرُجُ إِلَى الصَّلاَةِ بَعْدُ «.

658

35-nji bap

658

35-nji bap

Mälik ibn El-Huwaýrisden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Haçan-da, namazyň wagty gelende, azan aýdyň we kamat getiriň. Soňra ikiňizden , iň ulyňyz ymam bolsun” diýdi

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ، قَالَ: حَدَّثَنَا يَزِيدُ بْنُ زُرَيْعٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا خَالِدٌ الحَذَّاءُ، عَنْ أَبِي قِلاَبَةَ، عَنْ مَالِكِ بْنِ الحُوَيْرِثِ، عَنِ النَّبِيِّ ﷺ قَالَ: «إِذَا حَضَرَتِ الصَّلاَةُ، فَأَذِّنَا وَأَقِيمَا، ثُمَّ لِيَؤُمَّكُمَا أَكْبَرُكُمَا «.

659

36-nji bap

659

36-nji bap

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Sizden biri namazyny okap, namaz okan ýerinde näçe durdugyça, perişdeler oňa: “Allahym! Ony bagyşla. Allahym! Oňa merhemet et!” diýip, tä täretini bozýança, dowamly doga edip durarlar. Sizden biriňizi saklaýan zat namaz bolup, ony (öýüne) maşgalasynyň arasyna gaýdyp barmakdan saklaýan zat diňe namaz bolup boldugyça, ol adam namazyň içinde ýaly hasap ediler”.

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مَسْلَمَةَ، عَنْ مَالِكٍ، عَنْ أَبِي الزِّنَادِ، عَنِ الأَعْرَجِ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ قَالَ: المَلاَئِكَةُ تُصَلِّي عَلَى أَحَدِكُمْ مَا دَامَ فِي مُصَلَّاهُ، مَا لَمْ يُحْدِثْ: اللَّهُمَّ اغْفِرْ لَهُ، اللَّهُمَّ ارْحَمْهُ، لاَ يَزَالُ أَحَدُكُمْ فِي صَلاَةٍ مَا دَامَتِ الصَّلاَةُ تَحْبِسُهُ، لاَ يَمْنَعُهُ أَنْ يَنْقَلِبَ إِلَى أَهْلِهِ إِلَّا الصَّلاَةُ.

Salgylanma:

• Bu hadys iki adam sapara çykanda aýdylan hadysdan bir bölekdir.

660

36-nji bap

660

36-nji bap

"Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Allah Tagala ýedi (hili) adamy, Özüniň kölegesinden başga hiç hili kölege bolmajak Kyýamat gününde, olary Öz saýasynyň astyna alar. Olar: 1. Adalatly ymam (hökümdar). 2. Robbuna ybadat edip ýetişen ýigit. 3. Ýüregi mesjidler bilen ysnyşykda bolan adam. 4. Allahyň razylygy üçin biri-birini gowy gören, Onuň razylygy üçin duşuşan we aýrylyşýan iki adam. 5. Asylzada, owadan bir aýal, bile bolmak (ýagny zyna etmek) üçin çagyran wagty, “Men Allahdan gorkýaryn” diýip, saklanyp bilen erkek adam. 6. Sag eliniň berenini sol eliniň hem bilmejek derejesinde, gizlin sadaka beren adam. 7. Allahy ýekelikde ýatlap, göz ýaş döken adam”. "

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ بُنْدَارٌ، قَالَ: حَدَّثَنَا يَحْيَى، عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ، قَالَ: حَدَّثَنِي خُبَيْبُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ، عَنْ حَفْصِ بْنِ عَاصِمٍ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، عَنِ النَّبِيِّ ﷺ قَالَ: سَبْعَةٌ يُظِلُّهُمُ اللَّهُ فِي ظِلِّهِ، يَوْمَ لاَ ظِلَّ إِلَّا ظِلُّهُ: الإِمَامُ العَادِلُ، وَشَابٌّ نَشَأَ فِي عِبَادَةِ رَبِّهِ، وَرَجُلٌ قَلْبُهُ مُعَلَّقٌ فِي المَسَاجِدِ، وَرَجُلاَنِ تَحَابَّا فِي اللَّهِ اجْتَمَعَا عَلَيْهِ وَتَفَرَّقَا عَلَيْهِ، وَرَجُلٌ طَلَبَتْهُ امْرَأَةٌ ذَاتُ مَنْصِبٍ وَجَمَالٍ، فَقَالَ: إِنِّي أَخَافُ اللَّهَ، وَرَجُلٌ تَصَدَّقَ، أَخْفَى حَتَّى لاَ تَعْلَمَ شِمَالُهُ مَا تُنْفِقُ يَمِينُهُ، وَرَجُلٌ ذَكَرَ اللَّهَ خَالِيًا فَفَاضَتْ عَيْنَاهُ.

661

36-nji bap

661

36-nji bap

"Humeýdden rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “(Bir gezek) Enes ibn Mälikden (Allah ondan razy bolsun): “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem ýüzük edindimi?” diýip soradylar. Enes “Hawa” diýip, (sözüni şeýle dowam etdi): “(Bir gezek) Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem ýassy namazyny gijäniň ýarymyna çenli gijikdiripdi. Soňra namazyny okap bolandan soň, ýüzüni bize tarap öwrüp: “(Adamlar eýýäm namazlaryny okap ýatyp galdylar. Emma siz namaza garaşyp duralyňyz bäri, namazda ýaly (hasap edilersiňiz)”. (Enes) ýene-de “Şol gije Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň ýüzüginiň ýalpyldysy häzirem gözümiň öňünde dur” diýdi. "

حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ، قَالَ: حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ جَعْفَرٍ، عَنْ حُمَيْدٍ، قَالَ: سُئِلَ أَنَسُ بْنُ مَالِكٍ هَلِ اتَّخَذَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ خَاتَمًا؟ فَقَالَ: نَعَمْ أَخَّرَ لَيْلَةً صَلاَةَ العِشَاءِ إِلَى شَطْرِ اللَّيْلِ، ثُمَّ أَقْبَلَ عَلَيْنَا بِوَجْهِهِ بَعْدَ مَا صَلَّى، فَقَالَ: «صَلَّى النَّاسُ وَرَقَدُوا وَلَمْ تَزَالُوا فِي صَلاَةٍ مُنْذُ انْتَظَرْتُمُوهَا» قَالَ: فَكَأَنِّي أَنْظُرُ إِلَى وَبِيصِ خَاتَمِهِ.

662

37-nji bap

662

37-nji bap

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Kimde-kim irden we günüň ahyrynda mesjide gidip gelse, Allah Tagala her gidip-gelende onuň üçin Jennetde näz-nygmatlar taýýarlap goýar”.

حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ، قَالَ: حَدَّثَنَا يَزِيدُ بْنُ هَارُونَ، قَالَ: أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ مُطَرِّفٍ، عَنْ زَيْدِ بْنِ أَسْلَمَ، عَنْ عَطَاءِ بْنِ يَسَارٍ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، عَنِ النَّبِيِّ ﷺ قَالَ: «مَنْ غَدَا إِلَى المَسْجِدِ وَرَاحَ، أَعَدَّ اللَّهُ لَهُ نُزُلَهُ مِنَ الجَنَّةِ كُلَّمَا غَدَا أَوْ رَاحَ «.

Salgylanma:

• Ýagny myhman üçin taýýarlanýan dürli näz-nygmatlar, ýer onuň üçin Jennete taýýarlanyp goýular.

663

38-nji bap

663

38-nji bap

"Abdulla ibn Mälik ibn Buhaýnadan habar berilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “(Bir gezek) Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bir adamyň ýanyndan geçip gitdi …” Ezd tiresinden bolan Mälik ibn Buhaýnadan (Allah ondan razy bolsun) habar berilmegine görä, ol şeýle diýdi: “Bir gün Allahyň Resuly sallallahu aleýhi wesellem namaza kamat aýdylandan soň, bir adamyň iki rekagat (sünnet) namazyny okandygyny gördi. Resulullah sallallahu aleýhi wesellem namaz okap bolandan soň, adamlar onuň daşyna üýşdiler. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem ol adama (igenip) iki gezek: “Ertir namazy dört rekagatmy? Ertir namazy dört rekagatmy?” diýip aýtdy”. "

"حَدَّثَنَا عَبْدُ العَزِيزِ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ، قَالَ: حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ سَعْدٍ، عَنْ أَبِيهِ، عَنْ حَفْصِ بْنِ عَاصِمٍ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مَالِكٍ ابْنِ بُحَيْنَةَ، قَالَ: مَرَّ النَّبِيُّ ﷺ بِرَجُلٍ ... قَالَ: ح وَحَدَّثَنِي عَبْدُ الرَّحْمَنِ يَعْنِي ابْنَ بِشْرٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا بَهْزُ بْنُ أَسَدٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، قَالَ: أَخْبَرَنِي سَعْدُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ، قَالَ: سَمِعْتُ حَفْصَ بْنَ عَاصِمٍ، قَالَ: سَمِعْتُ رَجُلًا مِنَ الأَزْدِ يُقَالُ لَهُ: مَالِكُ ابْنُ بُحَيْنَةَ: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ رَأَى رَجُلًا وَقَدْ أُقِيمَتِ الصَّلاَةُ يُصَلِّي رَكْعَتَيْنِ، فَلَمَّا انْصَرَفَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ لاَثَ بِهِ النَّاسُ، وَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ: «الصُّبْحَ أَرْبَعًا، الصُّبْحَ أَرْبَعًا» تَابَعَهُ غُنْدَرٌ، وَمُعَاذٌ، عَنْ شُعْبَةَ فِي مَالِكٍ، وَقَالَ ابْنُ إِسْحَاقَ: عَنْ سَعْدٍ، عَنْ حَفْصٍ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ ابْنِ بُحَيْنَةَ، وَقَالَ حَمَّادٌ: أَخْبَرَنَا سَعْدٌ، عَنْ حَفْصٍ، عَنْ مَالِكٍ. "

664

39-nji bap

664

39-nji bap

"El-Eswed (ibn Zeýdden) habar berilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “(Bir gezek) biz Aişanyň (Allah ondan razy bolsun) ýanynda wagtymyz, namaza dowamly gelmegiň we onuň möhümdiginiň ähmiýeti barada gürrüň etdik. Ol şonda şeýle diýdi: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem aradan çykmagyna sebäp bolan keseli bilen kesellän döwründe, bir gezek namazyň wagty girip, azan aýdyldy. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Ebu Bekre aýdyň, adamlara namaz okap bersin ” diýdi. Oňa: “Ebu Bekr örän ýüregi ýuka adam, ol Seniň ornuňda durup, adamlara (ymam bolup) namaz okap berip bilmez” diýdiler. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem ýene-de şol sözüni gaýtalady. Ýene oňa ýaňky sözleri aýtdylar. Ol ýene-de üçünji gezegem (buýrugyny) gaýtalap, soňra olara şeýle diýdi: “Hakykatdanam, siz Ýusup pygamberiň döwründäki aýallar ýalysyňyz. Ebu Bekre aýdyň, adamlara namazy şol okap bersin!” diýdi. Soňra Ebu Bekr çykyp, namaz okap başlady. Şol wagt Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem birneme özüni ýeňil duýup, iki adama daýanyp, öýünden çykdy. Hassalygyndan ýaňa haly gaçyp, ýöräp barýarka aýaklaryny zordan ýerden süýreýşi häzirem gözümiň öňünden gidenok. (Ony görüp) Ebu Bekr yza çekilmek isledi, ýöne Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Ýeriňde dur” diýip, oňa yşarat etdi. Soňra Ony Ebu Bekriň gapdalyna getirip oturtdylar”. (Adamlar) A’maşdan: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem namaz okamaga başlanda, Ebu Bekr Onuň namazyna, jemagat hem Ebu Bekriň namazyna uýdularmy?” diýip soradylar. A’maş başyny ýaýkap: “Hawa” diýdi. Mundan başga-da, bu hadysyň bir bölegini, Ebu Dawud Şu’badan ol hem A’maşdan rowaýat edip getiripdir. Ebu Mua’wiýe A’maşdan eden rowaýatynda: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Ebu Bekriň çep tarapynda oturdy. Ebu Bekr bolsa dik durup, namaz okady” diýen sözlerini hem goşup getiripdir. "

حَدَّثَنَا عُمَرُ بْنُ حَفْصِ بْنِ غِيَاثٍ، قَالَ: حَدَّثَنِي أَبِي، قَالَ: حَدَّثَنَا الأَعْمَشُ، عَنْ إِبْرَاهِيمَ، عَنِ الأَسْوَدِ، قَالَ: كُنَّا عِنْدَ عَائِشَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا، فَذَكَرْنَا المُوَاظَبَةَ عَلَى الصَّلاَةِ وَالتَّعْظِيمَ لَهَا، قَالَتْ: لَمَّا مَرِضَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ مَرَضَهُ الَّذِي مَاتَ فِيهِ، فَحَضَرَتِ الصَّلاَةُ، فَأُذِّنَ فَقَالَ: «مُرُوا أَبَا بَكْرٍ فَلْيُصَلِّ بِالنَّاسِ» فَقِيلَ لَهُ: إِنَّ أَبَا بَكْرٍ رَجُلٌ أَسِيفٌ إِذَا قَامَ فِي مَقَامِكَ لَمْ يَسْتَطِعْ أَنْ يُصَلِّيَ بِالنَّاسِ، وَأَعَادَ فَأَعَادُوا لَهُ، فَأَعَادَ الثَّالِثَةَ، فَقَالَ: «إِنَّكُنَّ صَوَاحِبُ يُوسُفَ مُرُوا أَبَا بَكْرٍ فَلْيُصَلِّ بِالنَّاسِ»، فَخَرَجَ أَبُو بَكْرٍ فَصَلَّى فَوَجَدَ النَّبِيُّ ﷺ مِنْ نَفْسِهِ خِفَّةً، فَخَرَجَ يُهَادَى بَيْنَ رَجُلَيْنِ، كَأَنِّي أَنْظُرُ رِجْلَيْهِ تَخُطَّانِ مِنَ الوَجَعِ، فَأَرَادَ أَبُو بَكْرٍ أَنْ يَتَأَخَّرَ، فَأَوْمَأَ إِلَيْهِ النَّبِيُّ ﷺ أَنْ مَكَانَكَ، ثُمَّ أُتِيَ بِهِ حَتَّى جَلَسَ إِلَى جَنْبِهِ، قِيلَ لِلْأَعْمَشِ: وَكَانَ النَّبِيُّ ﷺ يُصَلِّي وَأَبُوبَكْرٍ يُصَلِّي بِصَلاَتِهِ، وَالنَّاسُ يُصَلُّونَ بِصَلاَةِ أَبِي بَكْرٍ، فَقَالَ: بِرَأْسِهِ نَعَمْ رَوَاهُ أَبُو دَاوُدَ، عَنْ شُعْبَةَ، عَنِ الأَعْمَشِ بَعْضَهُ، وَزَادَ أَبُو مُعَاوِيَةَ جَلَسَ عَنْ يَسَارِ أَبِي بَكْرٍ، فَكَانَ أَبُو بَكْرٍ يُصَلِّي قَائِمًا.

Salgylanma:

“• Ymam bolup bersin diýdi. • Bu sözleri aýdan Aişady. Kakasy Ebu Bekriň ýüreginiň ýukalygyny we Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň ýerinde dursa, özüne erk edip bilmän, aglap, namaz okadyp bilmejegini bilýärdi. ”

665

39-nji bap

665

39-nji bap

"Aişa (Allah ondan razy bolsun) şeýle diýipdir: “Haçan-da, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň keseli agyrlaşyp, agyrylary güýjän döwründe, Ol meniň öýümde özüne seredilmegi üçin aýallaryndan rugsat sorady. Olar hem rugsat berdiler. (Bir gün) iki adama ýapyşyp, ýagny, Abbas bile ýene bir adamyň arasynda aýaklaryny zordan ýere basyp (öýden) çykdy”. ‘Ubeýdulla şeýle diýdi: “Men Ibn Abbasa Aişanyň maňa gürrüň beren zatlaryny aýdyp berdim. Ol şonda maňa: “Aişanyň adyny tutmadyk adamsynyň kimdigini bilýärsiňmi?” diýip sorady. Men “Ýok” diýdim. (Ibn Abbas): “Ol Aly ibn Ebu Talybdy” diýdi.” "

حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ مُوسَى، قَالَ: أَخْبَرَنَا هِشَامُ بْنُ يُوسُفَ، عَنْ مَعْمَرٍ، عَنِ الزُّهْرِيِّ، قَالَ: أَخْبَرَنِي عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ، قَالَ: قَالَتْ عَائِشَةُ: «لَمَّا ثَقُلَ النَّبِيُّ ﷺ، وَاشْتَدَّ وَجَعُهُ اسْتَأْذَنَ أَزْوَاجَهُ أَنْ يُمَرَّضَ فِي بَيْتِي، فَأَذِنَّ لَهُ، فَخَرَجَ بَيْنَ رَجُلَيْنِ تَخُطُّ رِجْلاَهُ الأَرْضَ، وَكَانَ بَيْنَ العَبَّاسِ وَرَجُلٍ آخَرَ» قَالَ عُبَيْدُ اللَّهِ: فَذَكَرْتُ ذَلِكَ لِابْنِ عَبَّاسٍ مَا قَالَتْ عَائِشَةُ، فَقَالَ لِي: وَهَلْ تَدْرِي مَنِ الرَّجُلُ الَّذِي لَمْ تُسَمِّ عَائِشَةُ؟ قُلْتُ: لاَ، قَالَ: هُوَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ.

666

40-nji bap

666

40-nji bap

Nafi’dan rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Ibn Omar (Allah ondan razy bolsun), sowuk we şemally bir gije, namaza çagyrmak üçin azan aýtdy. Soňra yzyndan: “Dykgat ediň, namazy öýleriňizde okaň!” diýip gygyrdy. Soňra ol: “Sowuk we ýagyşly gijelerde Resulullah sallallahu aleýhi wesellem azança: “Dykgat ediň, namazy öýleriňizde okaň!” diýip gygyrmagy emr ederdi” diýdi.

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ، قَالَ: أَخْبَرَنَا مَالِكٌ، عَنْ نَافِعٍ، أَنَّ ابْنَ عُمَرَ، أَذَّنَ بِالصَّلاَةِ فِي لَيْلَةٍ ذَاتِ بَرْدٍ وَرِيحٍ، ثُمَّ قَالَ: أَلاَ صَلُّوا فِي الرِّحَالِ، ثُمَّ قَالَ: إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ كَانَ يَأْمُرُ المُؤَذِّنَ إِذَا كَانَتْ لَيْلَةٌ ذَاتُ بَرْدٍ وَمَطَرٍ، يَقُولُ: «أَلاَ صَلُّوا فِي الرِّحَالِ «.

Sahyh al Buhary yslam dininiň iň ygtybarly hadys ýygyndysydyr. Takmynan 7,275 hadysy öz içine alýan bu eser, Pygamberimiziň sünnetine esaslanyp, musulmanlaryň gündelik durmuşynda ýol görkezijidir.

Möhüm Baglanyşyklar

Sahih al bukhari programmasy

Bir basyş bilen uygulamany göçür we ruhy syýahata başla!