647

30-nji bap

647

30-nji bap

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Bir kişiniň jemagat bilen okan namazy, öýünde ýa-da bazarda okan namazyndan ýigrimi bäş esse artykdyr. Munuň şeýle bolmagynyň sebäbi şudur: Eger-de, ol diňe namaz okamak niýeti bilen gowy edip täret alandan soňra mesjide tarap çykyp gitse, her bir äden ädimi üçin bir dereje beýgeler we bir günäsi geçiler. Ol namazyny okap, namaz okan ýerinde durdugyça, perişdeler oňa: “Allahym! Ony bagyşla. Allahym! Oňa merhemet et” diýip, dowamly doga edip durarlar. Siziň biriňiz namaz okamak üçin näçe wagtlap garaşyp durdugyça, namazyň içinde ýaly hasap ediler”.

حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ، قَالَ: حَدَّثَنَا عَبْدُ الوَاحِدِ، قَالَ: حَدَّثَنَا الأَعْمَشُ، قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا صَالِحٍ، يَقُولُ: سَمِعْتُ أَبَا هُرَيْرَةَ، يَقُولُ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ: صَلاَةُ الرَّجُلِ فِي الجَمَاعَةِ تُضَعَّفُ عَلَى صَلاَتِهِ فِي بَيْتِهِ، وَفِي سُوقِهِ، خَمْسًا وَعِشْرِينَ ضِعْفًا، وَذَلِكَ أَنَّهُ: إِذَا تَوَضَّأَ، فَأَحْسَنَ الوُضُوءَ، ثُمَّ خَرَجَ إِلَى المَسْجِدِ، لاَ يُخْرِجُهُ إِلَّا الصَّلاَةُ، لَمْ يَخْطُ خَطْوَةً، إِلَّا رُفِعَتْ لَهُ بِهَا دَرَجَةٌ، وَحُطَّ عَنْهُ بِهَا خَطِيئَةٌ، فَإِذَا صَلَّى، لَمْ تَزَلِ المَلاَئِكَةُ تُصَلِّي عَلَيْهِ، مَا دَامَ فِي مُصَلَّاهُ: اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَيْهِ، اللَّهُمَّ ارْحَمْهُ، وَلاَ يَزَالُ أَحَدُكُمْ فِي صَلاَةٍ مَا انْتَظَرَ الصَّلاَةَ.

648

31-nji bap

648

31-nji bap

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol “Men Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemden şeýle eşitdim” diýipdir: “Jemgatly okalan namaz siziň biriňiziň ýeke özüniň okan namazyndan derejesi ýigrimi bäş esse artykdyr. Gijeki perişdeleri bilen gündizki perişdeler ertir namazynda duşuşarlar”. Soňra Ebu Hureýre “Eger isleseňiz, şu aýaty okap göräýiň” diýdi: “Çünki ir bilen okalan Kuran , şaýatlydyr” {Isra:78}.

حَدَّثَنَا أَبُو اليَمَانِ، قَالَ: أَخْبَرَنَا شُعَيْبٌ، عَنِ الزُّهْرِيِّ، قَالَ: أَخْبَرَنِي سَعِيدُ بْنُ المُسَيِّبِ، وَأَبُو سَلَمَةَ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ، أَنَّ أَبَا هُرَيْرَةَ، قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ يَقُولُ: «تَفْضُلُ صَلاَةُ الجَمِيعِ صَلاَةَ أَحَدِكُمْ وَحْدَهُ، بِخَمْسٍ وَعِشْرِينَ جُزْءًا، وَتَجْتَمِعُ مَلاَئِكَةُ اللَّيْلِ وَمَلاَئِكَةُ النَّهَارِ فِي صَلاَةِ الفَجْرِ» ثُمَّ يَقُولُ أَبُو هُرَيْرَةَ: فَاقْرَءُوا إِنْ شِئْتُمْ: ﴿إِنَّ قُرْآنَ الفَجْرِ كَانَ مَشْهُودًا﴾ )الإسراء: 78(

Salgylanma:

• Bu aýatdaky Kuranyň sözünden maksat ertir namazy diýdigidir.

649

31-nji bap

649

31-nji bap

Abdulla ibn Omardan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Onuň ýigrimi ýedi esse derejesi uludyr”.

قَالَ شُعَيْبٌ: وَحَدَّثَنِي نَافِعٌ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ، قَالَ: «تَفْضُلُهَا بِسَبْعٍ وَعِشْرِينَ دَرَجَةً «.

Salgylanma:

• jemgatly okalan namazyň

650

31-nji bap

650

31-nji bap

Ummud-Derdäden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “(Bir gezek) Ebud-Derdä gaharly halynda meniň ýanyma geldi. Men ondan: “Nämä gaharyňy getirdi?” diýip soradym. Ol: “Allahdan ant içýärin, Muhammed sallallahu aleýhi wesellemiň ymmatynyň (edýän zatlarynyň içinde) jemagatly okaýan namazlaryndan başga hiç bir zady tanap bilemok” diýdi.

حَدَّثَنَا عُمَرُ بْنُ حَفْصٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا أَبِي، قَالَ: حَدَّثَنَا الأَعْمَشُ، قَالَ: سَمِعْتُ سَالِمًا، قَالَ: سَمِعْتُ أُمَّ الدَّرْدَاءِ، تَقُولُ: دَخَلَ عَلَيَّ أَبُو الدَّرْدَاءِ وَهُوَ مُغْضَبٌ، فَقُلْتُ: مَا أَغْضَبَكَ؟ فَقَالَ: «وَاللَّهِ مَا أَعْرِفُ مِنْ أُمَّةِ مُحَمَّدٍ ﷺ شَيْئًا إِلَّا أَنَّهُمْ يُصَلُّونَ جَمِيعًا «.

Salgylanma:

• Jemagatly namazdan başga zatlary üýtgedendiklerini hem-de kemçilikli edýändiklerini aýtmak isläpdir

651

31-nji bap

651

31-nji bap

Ebu Musadan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Namazdan iň köp sogap gazanjak adam, mesjide uzak ýerlerden ýöräp baran adamdyr. Ymam bilen okamak üçin namaza garaşan adamyň sogaby, namaz okap, ýatan adamyň sogabyndan has uludyr”.

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ العَلاَءِ، قَالَ: حَدَّثَنَا أَبُو أُسَامَةَ، عَنْ بُرَيْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ، عَنْ أَبِي بُرْدَةَ، عَنْ أَبِي مُوسَى، قَالَ: قَالَ النَّبِيُّ ﷺ: «أَعْظَمُ النَّاسِ أَجْرًا فِي الصَّلاَةِ أَبْعَدُهُمْ، فَأَبْعَدُهُمْ مَمْشًى وَالَّذِي يَنْتَظِرُ الصَّلاَةَ حَتَّى يُصَلِّيَهَا مَعَ الإِمَامِ أَعْظَمُ أَجْرًا مِنَ الَّذِي يُصَلِّي، ثُمَّ يَنَامُ «.

652

32-nji bap

652

32-nji bap

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Bir gezek bir adam ýol bilen ýöräp barýarka, ýoluň üstünde ýatan bir tikenli şahanyň üstünden bardy. Ol şahany alyp, ýoluň gyrasyna taşlady. Allah Tagala onuň bu eden işinden hoşal bolup, onuň günälerini bagyşlady”.

حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ، عَنْ مَالِكٍ، عَنْ سُمَيٍّ، مَوْلَى أَبِي بَكْرِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ، عَنْ أَبِي صَالِحٍ السَّمَّانِ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ قَالَ: «بَيْنَمَا رَجُلٌ يَمْشِي بِطَرِيقٍ وَجَدَ غُصْنَ شَوْكٍ عَلَى الطَّرِيقِ فَأَخَّرَهُ، فَشَكَرَ اللَّهُ لَهُ فَغَفَرَ لَهُ «.

653

32-nji bap

653

32-nji bap

Soňra Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýdi: “Şehitler bäş hilidir: Tagun (mergiden) ölen, garyn-iç kesellerinden ölen, suwa gark bolan, (ýer titremede we ş.m-de) üstünden zat gaçyp ölen we Allah Tagalanyň ýolunda şehit bolan”. Soňra ýene-de şeýle diýdi: “Eger-de, adamlar azan aýtmakda we birinji hatarda durmakda nähili sogaplaryň bardygyny bilseler-di, olar bulary etmek üçin öz aralarynda bije çekmelem bolsalar, hökman çekerdiler”.

ثُمَّ قَالَ: الشُّهَدَاءُ خَمْسَةٌ: المَطْعُونُ، وَالمَبْطُونُ، وَالغَرِيقُ، وَصَاحِبُ الهَدْمِ، وَالشَّهِيدُ فِي سَبِيلِ اللَّهِ، وَقَالَ: لَوْ يَعْلَمُ النَّاسُ مَا فِي النِّدَاءِ وَالصَّفِّ الأَوَّلِ، ثُمَّ لَمْ يَجِدُوا إِلَّا أَنْ يَسْتَهِمُوا لاَسْتَهَمُوا عَلَيْهِ.

654

32-nji bap

654

32-nji bap

“Eger-de, adamlar öýle namazynyň (wagty giren badyna) okamaklygyň sogabyny bilseler-di, onda olar öň barjak bolup, biri-birleri bilen ýaryşardylar. Eger-de, adamlar ýassy we ertir namazyny (mesjitde jemagat bolup okamaklygyň) sogabyny bilseler-di, olar emedekläp, süýrenip gitmelem bolsalar giderdiler”.

وَلَوْ يَعْلَمُونَ مَا فِي التَّهْجِيرِ لاَسْتَبَقُوا إِلَيْهِ وَلَوْ يَعْلَمُونَ مَا فِي العَتَمَةِ وَالصُّبْحِ لَأَتَوْهُمَا وَلَوْ حَبْوًا.

655

33-nji bap

655

33-nji bap

"Enes ibn Mälikden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem (Benu Selime taýpasyna): “Eý, selime ogullary! Siz (mesjide barmak üçin) äden ädimleriňiziň sogabyny hasaba almaýarsyňyzmy?” diýdi. Allah Tagalnyň Ýasin süresiniň 12-nji aýatyndaky: “Biz olaryň öň eden (işlerini) hem-de (soňky galdyrjak) yzlaryny hem ýazarys” diýen aýatyndaky “yzlaryny” diýen sözüni, Mujähid “ädimlerini” diýip düşündiripdir.” "

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ حَوْشَبٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا عَبْدُ الوَهَّابِ، قَالَ: حَدَّثَنَا حُمَيْدٌ، عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ، قَالَ: قَالَ النَّبِيُّ ﷺ: «يَا بَنِي سَلِمَةَ أَلاَ تَحْتَسِبُونَ آثَارَكُمْ» وَقَالَ مُجَاهِدٌ: فِي قَوْلِهِ: ﴿وَنَكْتُبُ مَا قَدَّمُوا وَآثَارَهُمْ﴾ [يس: 12]، قَالَ: «خُطَاهُمْ «.

656

33-nji bap

656

33-nji bap

"Enesden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “(Bir wagtlar) Benu selime tiresi öýlerini terk edip, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň öýüne golaýrak bir ýere göçüp gelmekçi boldular. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Medinäniň çet taraplarynyň goragsyz, boş galmagyny islemän, olara: Siz, näme, (mesjide barmak üçin) äden ädimleriňiziň sogabyny hasaba almaýarsyňyzmy?” diýdi. Mujahid: “Olaryň äden ädimleri, Ýeriň ýüzünde ýörän wagtlary aýaklary bilen galdyran yzlarydyr” diýipdir. "

وَقَالَ ابْنُ أَبِي مَرْيَمَ: أَخْبَرَنَا يَحْيَى بْنُ أَيُّوبَ، حَدَّثَنِي حُمَيْدٌ، حَدَّثَنِي أَنَسٌ: أَنَّ بَنِي سَلِمَةَ أَرَادُوا أَنْ يَتَحَوَّلُوا عَنْ مَنَازِلِهِمْ فَيَنْزِلُوا قَرِيبًا مِنَ النَّبِيِّ ﷺ، قَالَ: فَكَرِهَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ أَنْ يُعْرُوا المَدِينَةَ، فَقَالَ: «أَلاَ تَحْتَسِبُونَ آثَارَكُمْ» قَالَ مُجَاهِدٌ: «خُطَاهُمْ آثَارُهُمْ، أَنْ يُمْشَى فِي الأَرْضِ بِأَرْجُلِهِمْ «.

Salgylanma:

• Başgaça aýdylanda, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Medinäniň daş-töwereginiň ilatsyz galmagyny islemedi.

Sahyh al Buhary yslam dininiň iň ygtybarly hadys ýygyndysydyr. Takmynan 7,275 hadysy öz içine alýan bu eser, Pygamberimiziň sünnetine esaslanyp, musulmanlaryň gündelik durmuşynda ýol görkezijidir.

Möhüm Baglanyşyklar

Sahih al bukhari programmasy

Bir basyş bilen uygulamany göçür we ruhy syýahata başla!