41

33-nji bap

41

33-nji bap

Ebu Sa’yd El-Hudryden rowaýat edilmegine görä, ol Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň şeýle diýenini eşitdim diýipdir: “Eger-de (Allahyň) bir guly Yslamy kabul etse we Yslamy gözel bolsa, Allah onuň öň eden ähli günälerini bagyşlar. Şondan soň onuň Kysasy, (ýagny oňa beriljek sogap we günä) şu şekilde bolar: Her bir eden ýagşy işiniň sogaby (azyndan) on esseden ýedi ýüz essä çenli artdyrylar we her bir eden günä işi üçin bolsa, eger Allah ony bagyşlamasa, diňe özi ýaly bir günä bolup, (ol artdyrylmaz)”.

قَالَ مَالِكٌ: أَخْبَرَنِي زَيْدُ بْنُ أَسْلَمَ، أَنَّ عَطَاءَ بْنَ يَسَارٍ، أَخْبَرَهُ أَنَّ أَبَا سَعِيدٍ الخُدْرِيَّ أَخْبَرَهُ أَنَّهُ سَمِعَ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ يَقُولُ: «إِذَا أَسْلَمَ العَبْدُ فَحَسُنَ إِسْلاَمُهُ، يُكَفِّرُ اللَّهُ عَنْهُ كُلَّ سَيِّئَةٍ كَانَ زَلَفَهَا، وَكَانَ بَعْدَ ذَلِكَ القِصَاصُ: الحَسَنَةُ بِعَشْرِ أَمْثَالِهَا إِلَى سَبْعِ مِائَةِ ضِعْفٍ، وَالسَّيِّئَةُ بِمِثْلِهَا إِلَّا أَنْ يَتَجَاوَزَ اللَّهُ عَنْهَا «.

42

33-nji bap

42

33-nji bap

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Eger-de siziň biriňiz Yslama gözel suratda (boýun bolsa), eden her bir ýagşylygy üçin (azyndan) on esseden ýedi ýüz essä çenli sogaby artdyrylyp ýazylar we her bir eden günä işi üçin bolsa, diňe bir günä ýazylar”.

حَدَّثَنَا إِسْحَاقُ بْنُ مَنْصُورٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ، قَالَ: أَخْبَرَنَا مَعْمَرٌ، عَنْ هَمَّامِ بْنِ مُنَبِّهٍ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ: «إِذَا أَحْسَنَ أَحَدُكُمْ إِسْلاَمَهُ: فَكُلُّ حَسَنَةٍ يَعْمَلُهَا تُكْتَبُ لَهُ بِعَشْرِ أَمْثَالِهَا إِلَى سَبْعِ مِائَةِ ضِعْفٍ، وَكُلُّ سَيِّئَةٍ يَعْمَلُهَا تُكْتَبُ لَهُ بِمِثْلِهَا «.

Salgylanma:

• Ýagny gözel ahlakly, çyn musulman bolsa.

43

34-nji bap

43

34-nji bap

"Aişadan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä: “Aişa bir aýal bilen bile otyrka, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem onuň ýanyna girdi: “Bu aýal kim?” diýip sorady. Aişa: “Bu pylan aýal” diýip, onuň namaz okaýşyny (öwüp) taryp edip başlady. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem oňa şeýle diýdi: “Indi, bes et! Güýjüňiziň ýetdiginden ediň. Allaha kasam bolsun, siz (ýadap) irýänçäňiz Allah irmez”. (Aişa (Allah ondan razy bolsun)) şeýle diýdi: “(Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň) iň gowy görýän dini (amaly bir adamyň) dowamly edýän amalydyr”."

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ المُثَنَّى، حَدَّثَنَا يَحْيَى، عَنْ هِشَامٍ، قَالَ: أَخْبَرَنِي أَبِي، عَنْ عَائِشَةَ، أَنَّ النَّبِيَّ ﷺ دَخَلَ عَلَيْهَا وَعِنْدَهَا امْرَأَةٌ، قَالَ: «مَنْ هَذِهِ؟» قَالَتْ: فُلاَنَةُ، تَذْكُرُ مِنْ صَلاَتِهَا، قَالَ: «مَهْ، عَلَيْكُمْ بِمَا تُطِيقُونَ، فَوَاللَّهِ لاَ يَمَلُّ اللَّهُ حَتَّى تَمَلُّوا» وَكَانَ أَحَبَّ الدِّينِ إِلَيْهِ مَادَامَ عَلَيْهِ صَاحِبُهُ.

44

35-nji bap

44

35-nji bap

"Enesden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Lä ilähä illallah” diýip, kalbynda bir arpa dänesiniň agramy ýaly haýyr, (ýagny imany) bolan adam dowzahdan çykar. “Lä ilähä illallah” diýip, kalbynda bir bugdaý dänesiniň agramy ýaly haýyr bolan adam dowzahdan çykar. “Lä ilähä illallah” diýip, kalbynda zerre agramy ýaly haýyr bolan adam hem dowzahdan çykar. Başga bir hadysda bolsa “haýyr” sözüniň ýerine “iman” sözi gelýär”."

حَدَّثَنَا مُسْلِمُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ، قَالَ: حَدَّثَنَا هِشَامٌ، قَالَ: حَدَّثَنَا قَتَادَةُ، عَنْ أَنَسٍ، عَنِ النَّبِيِّ ﷺ قَالَ: «يَخْرُجُ مِنَ النَّارِ مَنْ قَالَ لاَ إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ، وَفِي قَلْبِهِ وَزْنُ شَعِيرَةٍ مِنْ خَيْرٍ، وَيَخْرُجُ مِنَ النَّارِ مَنْ قَالَ لاَ إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ، وَفِي قَلْبِهِ وَزْنُ بُرَّةٍ مِنْ خَيْرٍ، وَيَخْرُجُ مِنَ النَّارِ مَنْ قَالَ لاَ إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ، وَفِي قَلْبِهِ وَزْنُ ذَرَّةٍ مِنْ خَيْرٍ» قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ: قَالَ أَبَانُ، حَدَّثَنَا قَتَادَةُ، حَدَّثَنَا أَنَسٌ، عَنِ النَّبِيِّ ﷺ: «مِنْ إِيمَانٍ» مَكَانَ «مِنْ خَيْرٍ «.

45

35-nji bap

45

35-nji bap

"Omar ibn Hattabdan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ýehudylardan bir adam oňa şeýle diýipdir: “Eý, mu’minleriň Emiri! Siziň Kitabyňyzda okaýan bir aýatyňyz bar. Eger ol (aýat) biz ýehudylara inen bolsady, onda biz ol güni baýaram edip bellärdik”. (Omar) “Haýsy aýat?” diýip sorady. Ol “Men bu gün siziň üçin diniňizi kämil etdim we size (dini kämil etmek bilen), Öz nygmatymy doly berdim hem-de siziň Yslam dininde bolmagyňyza razy boldum” {Mäide:3} aýaty aýdyp berdi”. Omar şonda şeýle diýdi: “Biz bu aýatyň Pygamberimiz sallallahu aleýhi weselleme inen gününi we ýerini bilýäris. Ol Juma güni Arafada durka inipdi”."

حَدَّثَنَا الحَسَنُ بْنُ الصَّبَّاحِ، سَمِعَ جَعْفَرَ بْنَ عَوْنٍ، حَدَّثَنَا أَبُو العُمَيْسِ، أَخْبَرَنَا قَيْسُ بْنُ مُسْلِمٍ، عَنْ طَارِقِ بْنِ شِهَابٍ، عَنْ عُمَرَ بْنِ الخَطَّابِ، أَنَّ رَجُلًا، مِنَ اليَهُودِ قَالَ لَهُ: يَا أَمِيرَ المُؤْمِنِينَ، آيَةٌ فِي كِتَابِكُمْ تَقْرَءُونَهَا، لَوْ عَلَيْنَا مَعْشَرَ اليَهُودِ نَزَلَتْ، لاَتَّخَذْنَا ذَلِكَ اليَوْمَ عِيدًا. قَالَ: أَيُّ آيَةٍ؟ قَالَ: ﴿اليَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الإِسْلاَمَ دِينًا﴾ [المائدة: 3] قَالَ عُمَرُ: «قَدْ عَرَفْنَا ذَلِكَ اليَوْمَ، وَالمَكَانَ الَّذِي نَزَلَتْ فِيهِ عَلَى النَّبِيِّ ﷺ، وَهُوَ قَائِمٌ بِعَرَفَةَ يَوْمَ جُمُعَةٍ «

46

36-nji bap

46

36-nji bap

"Talha ibn ‘Ubaýdulladan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä,ol şeýle diýipdir: “(Bir gün) Nejd şäherinden saçlary bulam-bujar bolup duran bir adam Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň ýanyna geldi. Onuň gaty sesi bize uzaklardan eşidilýärdi, ýöne ol adam Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň ýanyna gelýänçä, biz onuň näme diýýändigine düşünip bilmedik. Görüp otursak, ol adam Yslam dini hakynda soraýan eken. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem oňa şeýle diýdi: “(Yslam – bu) bir gije-gündiziň dowamynda bäş wagt namaz okamakdyr”. Ol “Şolardan başga okamaly (namaz) barmy?” diýip sorady. (Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem) “Ýok, ýöne nepil (meýletin) namazlaryny okap bilersiň” diýdi. Soňra Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “(Ýene-de) (Yslam) Remezan aýynda agyz bekemekdir” diýdi. Ol “Şondan başga tutmaly (oraza) barmy?” diýip sorady. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem “Ýok, ýöne nepil orazalaryny tutup bilersiň” diýdi. Soňra Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem oňa zekat bermelidigini hem aýtdy. Ol “Başga bermeli zadym barmy?” diýip sorady. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem “Ýok, ýöne goşmaça (nepil sadaka) berip bilersiň” diýdi. Şondan soň ol adam “Allaha kasam bolsun, men mundan hiç zat artdyrmaryn we hiç zady hem kemeltmerin” diýip, öwrülip çykyp gitdi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bolsa oňa “Eger bu adam sözünde durup bilse, halas bolar” diýdi."

حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ، قَالَ: حَدَّثَنِي مَالِكُ بْنُ أَنَسٍ، عَنْ عَمِّهِ أَبِي سُهَيْلِ بْنِ مَالِكٍ، عَنْ أَبِيهِ، أَنَّهُ سَمِعَ طَلْحَةَ بْنَ عُبَيْدِ اللَّهِ، يَقُولُ: جَاءَ رَجُلٌ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ ﷺ مِنْ أَهْلِ نَجْدٍ ثَائِرَ الرَّأْسِ، يُسْمَعُ دَوِيُّ صَوْتِهِ وَلاَ يُفْقَهُ مَا يَقُولُ، حَتَّى دَنَا، فَإِذَا هُوَ يَسْأَلُ عَنِ الإِسْلاَمِ، فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ: «خَمْسُ صَلَوَاتٍ فِي اليَوْمِ وَاللَّيْلَةِ». فَقَالَ: هَلْ عَلَيَّ غَيْرُهَا؟ قَالَ: «لاَ، إِلَّا أَنْ تَطَوَّعَ». قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ: «وَصِيَامُ رَمَضَانَ». قَالَ: هَلْ عَلَيَّ غَيْرُهُ؟ قَالَ: «لاَ، إِلَّا أَنْ تَطَوَّعَ». قَالَ: وَذَكَرَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ الزَّكَاةَ، قَالَ: هَلْ عَلَيَّ غَيْرُهَا؟ قَالَ: «لاَ، إِلَّا أَنْ تَطَوَّعَ». قَالَ: فَأَدْبَرَ الرَّجُلُ وَهُوَ يَقُولُ: وَاللَّهِ لاَ أَزِيدُ عَلَى هَذَا وَلاَ أَنْقُصُ، قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ: «أَفْلَحَ إِنْ صَدَقَ.»

47

37-nji bap

47

37-nji bap

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Kimde-kim iman edip (ynanyp), sogabyny hem Allahdan umyt eden halynda bir musulmanyň jynazasyna gatnaşsa we jynaza namazyny okap, jaýlanandan soň gaýdyp gelse, sogabynyň her biri Uhud dagy ýaly bolan iki kyrat sogap bilen gaýdyp geler. Kimde-kim jynaza namazyny okap, jaýlanmazdan öň gaýdyp gelse, bir kyrat sogap bilen geler”.

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَلِيٍّ المَنْجُوفِيُّ، قَالَ: حَدَّثَنَا رَوْحٌ، قَالَ: حَدَّثَنَا عَوْفٌ، عَنِ الحَسَنِ، وَمُحَمَّدٍ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ قَالَ: «مَنِ اتَّبَعَ جَنَازَةَ مُسْلِمٍ، إِيمَانًا وَاحْتِسَابًا، وَكَانَ مَعَهُ حَتَّى يُصَلَّى عَلَيْهَا وَيَفْرُغَ مِنْ دَفْنِهَا، فَإِنَّهُ يَرْجِعُ مِنَ الأَجْرِ بِقِيرَاطَيْنِ، كُلُّ قِيرَاطٍ مِثْلُ أُحُدٍ، وَمَنْ صَلَّى عَلَيْهَا ثُمَّ رَجَعَ قَبْلَ أَنْ تُدْفَنَ، فَإِنَّهُ يَرْجِعُ بِقِيرَاطٍ» تَابَعَهُ عُثْمَانُ المُؤَذِّنُ، قَالَ: حَدَّثَنَا عَوْفٌ، عَنْ مُحَمَّدٍ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، عَنِ النَّبِيِّ ﷺ نَحْوَهُ.

Salgylanma:

• Kyrat – şu ýerde dag ýaly ululykda diýmek.

48

38-nji bap

48

38-nji bap

Abdulla (ibn Mes’uddan) (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Musulmana sögmek pasyklyk we oňa garşy söweşmek (öldürmek) bolsa küpür (kapyrlykdyr)”.

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَرْعَرَةَ، قَالَ: حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، عَنْ زُبَيْدٍ، قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا وَائِلٍ عَنْ المُرْجِئَةِ، فَقَالَ: حَدَّثَنِي عَبْدُ اللَّهِ أَنَّ النَّبِيَّ ﷺ قَالَ: «سِبَابُ المُسْلِمِ فُسُوقٌ، وَقِتَالُهُ كُفْرٌ «.

49

38-nji bap

49

38-nji bap

Ubadata ibn us-Samit (Allah ondan razy bolsun) şeýle diýdi: “(Bir gün) Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem (adamlara) Gadyr gijesiniň (haýsy gündügini) habar bermek üçin (öýünden) çykdy. Şol wagt iki sany musulman adam dawa edip durdy. (Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem) olara şeýle diýdi: “Men size Gadyr gijesiniň (haýsy gijedigini) habar bermek üçin çykdym, ýöne pylany bilen pylany dawa etdiler we (şol sebäpli hem meniň ýadymdan) çykdy. Belki, bu siziň üçin has gowy bolandyr. Indi, siz ony (soňky on gijäniň) ýedisine, dokuzyna we bäşine gözläň!”.

أَخْبَرَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ، حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ جَعْفَرٍ، عَنْ حُمَيْدٍ، حَدَّثَنِي أَنَسُ بْنُ مَالِكٍ، قَالَ: أَخْبَرَنِي عُبَادَةُ بْنُ الصَّامِتِ، أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ خَرَجَ يُخْبِرُ بِلَيْلَةِ القَدْرِ، فَتَلاَحَى رَجُلاَنِ مِنَ المُسْلِمِينَ فَقَالَ: «إِنِّي خَرَجْتُ لِأُخْبِرَكُمْ بِلَيْلَةِ القَدْرِ، وَإِنَّهُ تَلاَحَى فُلاَنٌ وَفُلاَنٌ، فَرُفِعَتْ، وَعَسَى أَنْ يَكُونَ خَيْرًا لَكُمْ، التَمِسُوهَا فِي السَّبْعِ وَالتِّسْعِ وَالخَمْسِ. «

50

39-nji bap

50

39-nji bap

"Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Bir gün Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem adamlaryň arasyndady, onuň ýanyna Jebraýyl gelip: –Iman näme? diýip sorady. –Iman Allaha we Onuň perişdelerine we pygamberlerine, şeýle hem ölenden soň direljegiňe iman etmek, (ýagny ynanmakdyr), diýdi. –Yslam näme? –Yslam Allaha ybadat etmek we Oňa hiç zady şärik getirmezlik, namazy kämil berjaý etmek, parz edilen zekady bermek, Remezan aýynda agyz beklemekdir. Ol “Yhsan näme?” diýip sorag berdi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem “Yhsan Allahy görüp duran ýaly bolup ybadat etmekdir, çünki sen ony görmeseň hem Ol seni görýändir” diýip jogap berdi. –Kyýamat haçan (gopar)? –Bu hakda soralýan adam soraýandan köp bilýän däldir,( ýöne) saňa onuň alamatlary hakynda habar bereýin: Haçan-da, gyrnak aýal özüne hojaýyn boljak çagany (ýagny hojaýynyndan çaga) dogursa, şeýle hem, eger-de (hiç zatlary bolmadyk) gara düýe çopanlary beýik-beýik binalary gurmakda biri-birleri bilen ýaryşarlar, diýdi. (Kyýamatyň haçan gopjaklygy) Allahdan başga hiç kimiň bilmeýän bäş zatlaryndan biridir”. Soňra Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şu aýaty okady: “Elbetde, Kyýamatyň (haçan gopjakdygy hakdaky) maglumat diňe Allahyň ýanyndadyr” {Lukman:34}. Soňra ol (sorag beren adam) arkasyna öwrülip gitdi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem “Ony yzyna getiriň!” diýdi, ýöne (sahabalar) ony tapmadylar. Şonda Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem “Ol Jebraýyldy, adamlara dinlerini öwretmek üçin geldi” diýdi. Ebu Abdulla şeýle diýdi: “(Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem) (ýokardaky agzalanlaryň) hemmesini imandan hasaplady”."

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ، قَالَ: حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ، أَخْبَرَنَا أَبُو حَيَّانَ التَّيْمِيُّ، عَنْ أَبِي زُرْعَةَ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، قَالَ: كَانَ النَّبِيُّ ﷺ بَارِزًا يَوْمًا لِلنَّاسِ، فَأَتَاهُ جِبْرِيلُ فَقَالَ: مَا الإِيمَانُ؟ قَالَ: «الإِيمَانُ أَنْ تُؤْمِنَ بِاللَّهِ وَمَلاَئِكَتِهِ، وَبِلِقَائِهِ، وَرُسُلِهِ وَتُؤْمِنَ بِالْبَعْثِ». قَالَ: مَا الإِسْلاَمُ؟ قَالَ: «الإِسْلاَمُ: أَنْ تَعْبُدَ اللَّهَ، وَلاَ تُشْرِكَ بِهِ شَيْئًا، وَتُقِيمَ الصَّلاَةَ، وَتُؤَدِّيَ الزَّكَاةَ المَفْرُوضَةَ، وَتَصُومَ رَمَضَانَ». قَالَ: مَا الإِحْسَانُ؟ قَالَ: «أَنْ تَعْبُدَ اللَّهَ كَأَنَّكَ تَرَاهُ، فَإِنْ لَمْ تَكُنْ تَرَاهُ فَإِنَّهُ يَرَاكَ»، قَالَ: مَتَى السَّاعَةُ؟ قَالَ: «مَا المَسْئُولُ عَنْهَا بِأَعْلَمَ مِنَ السَّائِلِ، وَسَأُخْبِرُكَ عَنْ أَشْرَاطِهَا: إِذَا وَلَدَتِ الأَمَةُ رَبَّهَا، وَإِذَا تَطَاوَلَ رُعَاةُ الإِبِلِ البُهْمُ فِي البُنْيَانِ، فِي خَمْسٍ لاَ يَعْلَمُهُنَّ إِلَّا اللَّهُ» ثُمَّ تَلاَ النَّبِيُّ ﷺ: ﴿إِنَّ اللَّهَ عِنْدَهُ عِلْمُ السَّاعَةِ﴾ [لقمان: 34] الآيَةَ، ثُمَّ أَدْبَرَ فَقَالَ: «رُدُّوهُ» فَلَمْ يَرَوْا شَيْئًا، فَقَالَ: «هَذَا جِبْرِيلُ جَاءَ يُعَلِّمُ النَّاسَ دِينَهُمْ» قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ: جَعَلَ ذَلِكَ كُلَّهُ مِنَ الإِيمَانِ.

Sahyh al Buhary yslam dininiň iň ygtybarly hadys ýygyndysydyr. Takmynan 7,275 hadysy öz içine alýan bu eser, Pygamberimiziň sünnetine esaslanyp, musulmanlaryň gündelik durmuşynda ýol görkezijidir.

Möhüm Baglanyşyklar

Sahih al bukhari programmasy

Bir basyş bilen uygulamany göçür we ruhy syýahata başla!