31

23-nji bap

31

23-nji bap

"Al-Ahnaf ibn Kaýsdan rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “(Bir gün) men şu adama kömek etmek üçin ýola düşdim. Ýolda Ebu Bekre duşdum, ol menden “Nirä barýarsyň?” diýip sorady. Men: –Bu adama kömek edesim gelýär, diýdim. Ol maňa şeýle diýdi: –Yzyňa gaýt, çünki men Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň şeýle diýenini eşitdim: “Iki musulman (biri-birlerini öldürmek niýeti bilen) gylyçlaşsalar, öldürenem, ölenem dowzahdadyr” diýdi. Men Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemden “Eý, Allahyň Resuly! Öldüreniň ýagdaýy belli, emma öleniň günäsi näme?” diýip soradym. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem “Sebäbi ol hem ýoldaşyny öldürmäge höweslidi” diýip jogap berdi”."

حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ المُبَارَكِ، حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ زَيْدٍ، حَدَّثَنَا أَيُّوبُ، وَيُونُسُ، عَنِ الحَسَنِ، عَنِ الأَحْنَفِ بْنِ قَيْسٍ، قَالَ: ذَهَبْتُ لِأَنْصُرَ هَذَا الرَّجُلَ، فَلَقِيَنِي أَبُو بَكْرَةَ فَقَالَ أَيْنَ تُرِيدُ؟ قُلْتُ: أَنْصُرُ هَذَا الرَّجُلَ، قَالَ: ارْجِعْ فَإِنِّي سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ يَقُولُ: «إِذَا التَقَى المُسْلِمَانِ بِسَيْفَيْهِمَا فَالقَاتِلُ وَالمَقْتُولُ فِي النَّارِ»، فَقُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ هَذَا القَاتِلُ فَمَا بَالُ المَقْتُولِ قَالَ: «إِنَّهُ كَانَ حَرِيصًا عَلَى قَتْلِ صَاحِبِهِ «.

32

24-nji bap

32

24-nji bap

Abdulla (ibn Mes’ud (Allah ondan razy bolsun)) şeýle diýipdir: “Haçan-da “Iman edip‚ öz imanlaryna hiç hili zulum (şäriklik) gatyşdyrmadyklar” {Angam: 82} diýen aýaty inende, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň sahabalry “Haýsy birimiz zulum edip görmedik?” diýdiler. Şonda Allah Azza we Jelle “Elbetde, şirk getirmek örän uly zulumdyr” {Lukman: 13} diýen aýatyny iberdi”.

حَدَّثَنَا أَبُو الوَلِيدِ، قَالَ: حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، ح قَالَ: وحَدَّثَنِي بِشْرُ بْنُ خَالِدٍ أَبُو مُحَمَّدٍ العَسْكَرِيُّ، قَالَ: حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ، عَنْ شُعْبَةَ، عَنْ سُلَيْمَانَ، عَنْ إِبْرَاهِيمَ، عَنْ عَلْقَمَةَ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ، قَالَ: لَمَّا نَزَلَتْ: ﴿الَّذِينَ آمَنُوا وَلَمْ يَلْبِسُوا﴾ [الأنعام: 82] إِيمَانَهُمْ بِظُلْمٍ قَالَ أَصْحَابُ رَسُولِ اللَّهِ ﷺ: أَيُّنَا لَمْ يَظْلِمْ؟ فَأَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ: ﴿إِنَّ الشِّرْكَ لَظُلْمٌ عَظِيمٌ﴾ )لقمان: 13(.

33

25-nji bap

33

25-nji bap

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Munafygyň (daşy musulman, içi kapyryň alamaty) nyşanasy üçdür: Sözlese ýalan sözlär; wada berse, wepa kylmaz; özüne tabşyrylan amanata hyýanat eder”.

حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ أَبُو الرَّبِيعِ، قَالَ: حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ جَعْفَرٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا نَافِعُ بْنُ مَالِكِ بْنِ أَبِي عَامِرٍ أَبُو سُهَيْلٍ، عَنْ أَبِيهِ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، عَنِ النَّبِيِّ ﷺ قَالَ: «آيَةُ المُنَافِقِ ثَلاَثٌ: إِذَا حَدَّثَ كَذَبَ، وَإِذَا وَعَدَ أَخْلَفَ، وَإِذَا اؤْتُمِنَ خَانَ «.

Salgylanma:

• Munafyk – ikiýüzli

34

26-nji bap

34

26-nji bap

"Abdulla ibn ‘Amrdan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Kimde şu dört häsiýet bar bolsa, ol adam halys (hakyky) munafykdyr: 1.(Saklap ber diýilip) berlen amanata hyýanat eder. 2.Sözlese, ýalan sözlär. 3.Söz berse, sözünde durmaz. 4.Dawa edende, (şerigatyň) çäginden çykar. Kimde şulardan biri bar bolsa, tä şol häsiýetini goýýança, onda munafyklygyň bir häsiýeti bar hasap ediler”."

حَدَّثَنَا قَبِيصَةُ بْنُ عُقْبَةَ، قَالَ: حَدَّثَنَا سُفْيَانُ، عَنِ الأَعْمَشِ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُرَّةَ، عَنْ مَسْرُوقٍ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو أَنَّ النَّبِيَّ ﷺ قَالَ: «أَرْبَعٌ مَنْ كُنَّ فِيهِ كَانَ مُنَافِقًا خَالِصًا، وَمَنْ كَانَتْ فِيهِ خَصْلَةٌ مِنْهُنَّ كَانَتْ فِيهِ خَصْلَةٌ مِنَ النِّفَاقِ حَتَّى يَدَعَهَا: إِذَا اؤْتُمِنَ خَانَ، وَإِذَا حَدَّثَ كَذَبَ، وَإِذَا عَاهَدَ غَدَرَ، وَإِذَا خَاصَمَ فَجَرَ» تَابَعَهُ شُعْبَةُ، عَنِ الأَعْمَشِ.

35

27-nji bap

35

27-nji bap

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Gadyr gijesini, iman edip (ynanyp), sogabyny Allahdan umyt eden halynda (ybadat bilen) geçiren adamyň, öňki günäleri bagyşlanar”.

حَدَّثَنَا أَبُو اليَمَانِ، قَالَ: أَخْبَرَنَا شُعَيْبٌ، قَالَ: حَدَّثَنَا أَبُو الزِّنَادِ، عَنِ الأَعْرَجِ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ: «مَنْ يَقُمْ لَيْلَةَ القَدْرِ، إِيمَانًا وَاحْتِسَابًا، غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ «.

36

28-nji bap

36

28-nji bap

"Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Allah (Öz) ýolunda (jihäde) çykan adam barada oňa kepil bolup şeýle diýipdir: “Ony öýünden çykaran zat diňe Maňa bolan imanyndan, pygamberlerimi tassyk etmekden (ybarat) bolsa, Men ony ýa ejir-sogaplar ýa-da (jihätden) düşen oljalar bilen gaýdyp getirerin ýa-da ony Jennete salaryn”. Eger-de Men ymmatyma kynçylyk döretdigim bolmasady, onda Allah ýolunda jihäde giden hiç bir goşunyň yzyndan galmazdym we hökman Allah ýolunda öldürilmegimi, soňra direlmegimi, soňra ýene öldürilmegimi, soňra ýene direlmegimi, soňra ýene-de öldürilmegimi arzuw ederdim”. "

حَدَّثَنَا حَرَمِيُّ بْنُ حَفْصٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا عَبْدُ الوَاحِدِ، قَالَ: حَدَّثَنَا عُمَارَةُ، قَالَ: حَدَّثَنَا أَبُو زُرْعَةَ بْنُ عَمْرِو بْنِ جَرِيرٍ، قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا هُرَيْرَةَ عَنِ النَّبِيِّ ﷺ قَالَ: «انْتَدَبَ اللَّهُ لِمَنْ خَرَجَ فِي سَبِيلِهِ، لاَ يُخْرِجُهُ إِلَّا إِيمَانٌ بِي وَتَصْدِيقٌ بِرُسُلِي، أَنْ أُرْجِعَهُ بِمَا نَالَ مِنْ أَجْرٍ أَوْ غَنِيمَةٍ، أَوْ أدْخِلَهُ الجَنَّةَ، وَلَوْلاَ أَنْ أَشُقَّ عَلَى أُمَّتِي مَا قَعَدْتُ خَلْفَ سَرِيَّةٍ، وَلَوَدِدْتُ أَنِّي أُقْتَلُ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ثُمَّ أُحْيَا، ثُمَّ أُقْتَلُ ثُمَّ أُحْيَا، ثُمَّ أُقْتَلُ «.

37

29-nji bap

37

29-nji bap

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Kim Remezan aýyny iman bilen (ynanyp), sogabyny Allahdan umyt eden halynda (gijelerini namaz okap, ybadat bilen geçirse), onuň öňki günäleri bagyşlanar”.

حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ، قَالَ: حَدَّثَنِي مَالِكٌ، عَنِ ابْنِ شِهَابٍ، عَنْ حُمَيْدِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ قَالَ: «مَنْ قَامَ رَمَضَانَ إِيمَانًا وَاحْتِسَابًا، غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ «

38

30-nji bap

38

30-nji bap

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun), rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Kim Remezan aýynda iman edip, sogabyny Allahdan umyt eden halynda agyz beklese, geçen ähli günäleri bagyşlanar”.

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ سَلاَمٍ، قَالَ: أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ فُضَيْلٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ سَعِيدٍ، عَنْ أَبِي سَلَمَةَ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ: «مَنْ صَامَ رَمَضَانَ، إِيمَانًا وَاحْتِسَابًا، غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ «

39

31-nji bap

39

31-nji bap

". Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Elbetde, (Yslam) dini ýeňil bir dindir, (ýöne tagat-ybadatlarym birkemsiz bolsun diýip), özüne zor salýan her bir adamdan welin, bu din üstün çykjakdyr. Şonuň üçin ortaça boluň. (Amallaryňyzy kämil görnüşde ýerine ýetirip bilmeseňiz hem oňa) golaýrak bir ybadat etjek boluň. (Eden amallaryňyz sebäpli beriljek sogaba) begeniň. Günüň başyndan (irden) we soňundan (agşam) hem-de gijäniň bir böleginden (ybadat etmek üçin bu wagtlardan) peýdalanjak boluň”. "

حَدَّثَنَا عَبْدُ السَّلاَمِ بْنُ مُطَهَّرٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا عُمَرُ بْنُ عَلِيٍّ، عَنْ مَعْنِ بْنِ مُحَمَّدٍ الغِفَارِيِّ، عَنْ سَعِيدِ بْنِ أَبِي سَعِيدٍ المَقْبُرِيِّ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، عَنِ النَّبِيِّ ﷺ قَالَ: «إِنَّ الدِّينَ يُسْرٌ، وَلَنْ يُشَادَّ الدِّينَ أَحَدٌ إِلَّا غَلَبَهُ، فَسَدِّدُوا وَقَارِبُوا، وَأَبْشِرُوا، وَاسْتَعِينُوا بِالْغَدْوَةِ وَالرَّوْحَةِ وَشَيْءٍ مِنَ الدُّلْجَةِ «.

40

32-nji bap

40

32-nji bap

"Al-Bara ibn Azybdan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem ilki Medinä gelen wagtynda, ensarylardan bolan atalaryna (ýa-da daýylaryna) baryp düşledi. On alty ýa-da on ýedi aýlap Beýtul-Makdise (Aksa mesjidine) tarap seredip namaz okady, ýöne ol namaz okanda, Käbä tarap seredip, namaz okamagy arzuw ederdi. Adamlar bilen bile Käbä tarap seredip okan ilkinji namazy, Ikindi namazydy. Onuň bilen bile namaz okanlaryň biri namazdan çykandan soň (başga bir) mesjitde namaz okap duran adamlaryň, rukugda wagtlary olaryň ýanyndan geçdi we olara “Allahy şaýat tutup (ant içýärin), men ýaňy Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bilen bilelikde Käbä tarap seredip namaz okadym” diýdi. (Muny eşidip), olar hem şol bada Käbä tarap öwrüldiler. Ýehudylar we ähli kitaplar (hristiýanlar) Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň Beýtul-Makdise (Aksa) tarap seredip namaz okanyny gowy görerdiler. Haçan-da ýüzüni Käbä tarap öwrende, olar muny halamadylar. Zuheýr şeýle diýdi: “Bize Ebu Ishak, Beradan habar berip aýdan şu hadysynda (ýene-de) şeýle diýdi: “Kybla – (Käbä tarap) üýtgedilmezinden ozal (ilkinji) kybla (Aksa mesjidine) tarap namaz okap ölen we öldürilen adamlar bardy. Olar hakda näme diýjegimizi bilmedik. Şol wagt Allah Tagala şu aýaty inderdi: “Allah siziň imanyňyzy puja çykarmaz” {Bakara:143}."

حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ خَالِدٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا زُهَيْرٌ، قَالَ: حَدَّثَنَا أَبُو إِسْحَاقَ، عَنِ البَرَاءِ بْنِ عَازِبٍ، أَنَّ النَّبِيَّ ﷺ كَانَ أَوَّلَ مَا قَدِمَ المَدِينَةَ نَزَلَ عَلَى أَجْدَادِهِ، أَوْ قَالَ أَخْوَالِهِ مِنَ الأَنْصَارِ، وَأَنَّهُ «صَلَّى قِبَلَ بَيْتِ المَقْدِسِ سِتَّةَ عَشَرَ شَهْرًا، أَوْ سَبْعَةَ عَشَرَ شَهْرًا، وَكَانَ يُعْجِبُهُ أَنْ تَكُونَ قِبْلَتُهُ قِبَلَ البَيْتِ، وَأَنَّهُ صَلَّى أَوَّلَ صَلاَةٍ صَلَّاهَا صَلاَةَ العَصْرِ، وَصَلَّى مَعَهُ قَوْمٌ» فَخَرَجَ رَجُلٌ مِمَّنْ صَلَّى مَعَهُ، فَمَرَّ عَلَى أَهْلِ مَسْجِدٍ وَهُمْ رَاكِعُونَ، فَقَالَ: أَشْهَدُ بِاللَّهِ لَقَدْ صَلَّيْتُ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ ﷺ قِبَلَ مَكَّةَ، فَدَارُوا كَمَا هُمْ قِبَلَ البَيْتِ، وَكَانَتِ اليَهُودُ قَدْ أَعْجَبَهُمْ إِذْ كَانَ يُصَلِّي قِبَلَ بَيْتِ المَقْدِسِ، وَأَهْلُ الكِتَابِ، فَلَمَّا وَلَّى وَجْهَهُ قِبَلَ البَيْتِ، أَنْكَرُوا ذَلِكَ. قَالَ زُهَيْرٌ: حَدَّثَنَا أَبُو إِسْحَاقَ، عَنِ البَرَاءِ فِي حَدِيثِهِ هَذَا: أَنَّهُ مَاتَ عَلَى القِبْلَةِ قَبْلَ أَنْ تُحَوَّلَ رِجَالٌ وَقُتِلُوا، فَلَمْ نَدْرِ مَا نَقُولُ فِيهِمْ، فَأَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالَى: ﴿وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيُضِيعَ إِيمَانَكُمْ﴾ )البقرة: 143(

Salgylanma:

• Ýehudy – ewreý diýmekdir.

Sahyh al Buhary yslam dininiň iň ygtybarly hadys ýygyndysydyr. Takmynan 7,275 hadysy öz içine alýan bu eser, Pygamberimiziň sünnetine esaslanyp, musulmanlaryň gündelik durmuşynda ýol görkezijidir.

Möhüm Baglanyşyklar

Sahih al bukhari programmasy

Bir basyş bilen uygulamany göçür we ruhy syýahata başla!