1861

26-nji bap

1861

26-nji bap

"Mu’minleriň enesi Aişadan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şele diýdi: “(Bir gün) men: “Ýa Resulallah! Biz (zenanlar) hem seniň bilen uruşlara, jihäde gatnaşsak bolmaýarmy?” diýdim. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “(Ýok), ýöne (siziň üçin) jihädiň iň gowusy we owadany haj etmekdir, bir kemsiz ýerine ýetirilen, hajj-mebrurdyr” diýdi”. Aişa: “Men muny Resulullah sallallahu aleýhi wesellemden eşidenimden bäri hajy sypdyrmadym” diýdi."

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ، حَدَّثَنَا عَبْدُ الوَاحِدِ، حَدَّثَنَا حَبِيبُ بْنُ أَبِي عَمْرَةَ، قَالَ: حَدَّثَتْنَا عَائِشَةُ بِنْتُ طَلْحَةَ، عَنْ عَائِشَةَ أُمِّ المُؤْمِنِينَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا، قَالَتْ: قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ، أَلاَ نَغْزُو وَنُجَاهِدُ مَعَكُمْ؟ فَقَالَ: «لَكِنَّ أَحْسَنَ الجِهَادِ وَأَجْمَلَهُ الحَجُّ، حَجٌّ مَبْرُورٌ»، فَقَالَتْ عَائِشَةُ «فَلاَ أَدَعُ الحَجَّ بَعْدَ إِذْ سَمِعْتُ هَذَا مِنْ رَسُولِ اللَّهِ ﷺ«.

1862

26-nji bap

1862

26-nji bap

"Ibn Abbasdan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Ýanynda mähremi bolmadyk hiç bir aýal sapara çykmasyn! Mähremi bolmadyk aýalyň ýanyna hiç bir erkek kişä girmek bolýan däldir” diýdi. Muny eşiden sahabalardan biri: “Ýa Resulallah! Men pylan söweşe gatnaşmakçy bolýaryn, aýalym bolsa haj etmek isleýär?” diýdi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem ol adama: “Aýalyň bilen bile git!” diýdi”. "

حَدَّثَنَا أَبُو النُّعْمَانِ، حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ زَيْدٍ، عَنْ عَمْرٍو، عَنْ أَبِي مَعْبَدٍ، مَوْلَى ابْنِ عَبَّاسٍ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، قَالَ: قَالَ النَّبِيُّ ﷺ: «لاَ تُسَافِرِ المَرْأَةُ إِلَّا مَعَ ذِي مَحْرَمٍ، وَلاَ يَدْخُلُ عَلَيْهَا رَجُلٌ إِلَّا وَمَعَهَا مَحْرَمٌ»، فَقَالَ رَجُلٌ: يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنِّي أُرِيدُ أَنْ أَخْرُجَ فِي جَيْشِ كَذَا وَكَذَا، وَامْرَأَتِي تُرِيدُ الحَجَّ، فَقَالَ: «اخْرُجْ مَعَهَا«.

Salgylanma:

•Mährem – nika düşmeýän ýakyn garyndaş.

1863

26-nji bap

1863

26-nji bap

Ibn Abbasdan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýdi: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem hajdan gaýdyp gelenden soň, Ummu Sinan Ensaryýýa (diýilýän bir aýaldan): “Saňa biziň bilen haja gitmäge näme päsgel berdi?” diýip sorady. Ol aýal: “Pylany, diýip öz adamsyny göz öňüne tutup; Onuň diňe iki sany düýesi bardy. Birini haja münüp gitdi, beýlekisi bolsa, biziň ýerimizi suwarýar” diýdi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem oňa: (“Remezan aýynda umra et!) Çünki, Remezanda edilen umra, meniň bilen bile edilen hajyň sogabyna barabardyr” diýdi.

حَدَّثَنَا عَبْدَانُ، أَخْبَرَنَا يَزِيدُ بْنُ زُرَيْعٍ، أَخْبَرَنَا حَبِيبٌ المُعَلِّمُ، عَنْ عَطَاءٍ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، قَالَ: لَمَّا رَجَعَ النَّبِيُّ ﷺ مِنْ حَجَّتِهِ قَالَ لِأُمِّ سِنَانٍ الأَنْصَارِيَّةِ: «مَا مَنَعَكِ مِنَ الحَجِّ؟»، قَالَتْ: أَبُو فُلاَنٍ، تَعْنِي زَوْجَهَا، كَانَ لَهُ نَاضِحَانِ حَجَّ عَلَى أَحَدِهِمَا، وَالآخَرُ يَسْقِي أَرْضًا لَنَا، قَالَ: «فَإِنَّ عُمْرَةً فِي رَمَضَانَ تَقْضِي حَجَّةً أَوْ حَجَّةً مَعِي» رَوَاهُ ابْنُ جُرَيْجٍ، عَنْ عَطَاءٍ، سَمِعْتُ ابْنَ عَبَّاسٍ، عَنِ النَّبِيِّ ﷺ، وَقَالَ عُبَيْدُ اللَّهِ، عَنْ عَبْدِ الكَرِيمِ، عَنْ عَطَاءٍ، عَنْ جَابِرٍ، عَنِ النَّبِيِّ ﷺ.

1864

26-nji bap

1864

26-nji bap

"Habar berilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bilen on iki sany söweşe gatnaşan, Ebu Sa’yd El-Hudry (Allah ondan razy bolsun) şeýle diýipdir: “Men Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemden dört zat eşitdim (ýa-da Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň aýdan (şu dört zady) dykgatymy çekip, meni haýrana galdyrdy we men olary örän haladym” diýdi. (Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň aýdan şol dört zady): “Ýanynda adamsy ýa-da nika düşmeýän ýakyn garyndaşy bolmadyk hiç bir zenan maşgala iki günlik ýola sapara çykmasyn; Remezan we Gurban baýram günlerinde agyz beklemek bolýan däldir. Iki namazdan soň namaz okamak bolýan däldir; Ikindi namazyndan soň tä gün ýaşýança we ertir namazyndan soň hem tä gün dogýança. (Ýörite ybadat etmek, namaz okamak üçin) üç mesjitden başga hiç bir ýere sapar edilmez; Mesjidul-Haram, meniň mesjidim we Aksa mesjidi”."

حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ بْنُ حَرْبٍ، حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، عَنْ عَبْدِ المَلِكِ بْنِ عُمَيْرٍ، عَنْ قَزَعَةَ، مَوْلَى زِيَادٍ، قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا سَعِيدٍ، وَقَدْ غَزَا مَعَ النَّبِيِّ ﷺ ثِنْتَيْ عَشْرَةَ غَزْوَةً، قَالَ: أَرْبَعٌ سَمِعْتُهُنَّ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ ﷺ، أَوْ قَالَ: - يُحَدِّثُهُنَّ عَنِ النَّبِيِّ ﷺ -، فَأَعْجَبْنَنِي وَآنَقْنَنِي: أَنْ لاَ تُسَافِرَ امْرَأَةٌ مَسِيرَةَ يَوْمَيْنِ لَيْسَ مَعَهَا زَوْجُهَا، أَوْ ذُو مَحْرَمٍ، وَلاَ صَوْمَ يَوْمَيْنِ الفِطْرِ وَالأَضْحَى، وَلاَ صَلاَةَ بَعْدَ صَلاَتَيْنِ بَعْدَ العَصْرِ حَتَّى تَغْرُبَ الشَّمْسُ، وَبَعْدَ الصُّبْحِ حَتَّى تَطْلُعَ الشَّمْسُ، وَلاَ تُشَدُّ الرِّحَالُ إِلَّا إِلَى ثَلاَثَةِ مَسَاجِدَ: مَسْجِدِ الحَرَامِ، وَمَسْجِدِي، وَمَسْجِدِ الأَقْصَى.

Salgylanma:

” • Käbe • Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň Medinedäki mesjidi”

1865

27-nji bap

1865

27-nji bap

Enesden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem iki oglunyň arasynda, olara ýapyşyp ýöräp barýan bir garry adamy gördi we “Muňa näme bolýar?” diýdi. (Ogullary): “Ol ýöremäge nezr etdi” diýdiler. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Allah Tagala bu adamyň özüni gynamagyna mätäç däldir” diýdi we oňa ulagyna münmegi emr etdi.

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ سَلاَمٍ، أَخْبَرَنَا الفَزَارِيُّ، عَنْ حُمَيْدٍ الطَّوِيلِ، قَالَ: حَدَّثَنِي ثَابِتٌ، عَنْ أَنَسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، أَنَّ النَّبِيَّ ﷺ رَأَى شَيْخًا يُهَادَى بَيْنَ ابْنَيْهِ، قَالَ: «مَا بَالُ هَذَا؟»، قَالُوا: نَذَرَ أَنْ يَمْشِيَ، قَالَ: «إِنَّ اللَّهَ عَنْ تَعْذِيبِ هَذَا نَفْسَهُ لَغَنِيٌّ»، وَأَمَرَهُ أَنْ يَرْكَبَ.

Salgylanma:

•Ýagny Mekgä pyýada gitmekligi nezr edipdir.

1866

27-nji bap

1866

27-nji bap

‘Ukba ibn ‘Amyrdan rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “(Bir wagtlar) aýal doganym pyýada Allahyň Öýüne (Käbä) gitmäge nezr etdi we meden bu hakda Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemden sorap bermegimi isledi. Men hem ondan (bu hakda) soradym, ol: “Goý, ýörsin, (ýadasa ulagyna-da) münsin!” diýdi.

حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ مُوسَى، أَخْبَرَنَا هِشَامُ بْنُ يُوسُفَ، أَنَّ ابْنَ جُرَيْجٍ، أَخْبَرَهُمْ قَالَ: أَخْبَرَنِي سَعِيدُ بْنُ أَبِي أَيُّوبَ، أَنَّ يَزِيدَ بْنَ أَبِي حَبِيبٍ، أَخْبَرَهُ أَنَّ أَبَا الخَيْرِ، حَدَّثَهُ عَنْ عُقْبَةَ بْنِ عَامِرٍ، قَالَ: نَذَرَتْ أُخْتِي أَنْ تَمْشِيَ، إِلَى بَيْتِ اللَّهِ، وَأَمَرَتْنِي أَنْ أَسْتَفْتِيَ لَهَا النَّبِيَّ ﷺ، فَاسْتَفْتَيْتُهُ، فَقَالَ ﷺ: «لِتَمْشِ، وَلْتَرْكَبْ»، قَالَ: وَكَانَ أَبُو الخَيْرِ لاَ يُفَارِقُ عُقْبَةَ، قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ: حَدَّثَنَا أَبُو عَاصِمٍ، عَنْ ابْنِ جُرَيْجٍ، عَنْ يَحْيَى بْنِ أَيُّوبَ، عَنْ يَزِيدَ، عَنْ أَبِي الخَيْرِ، عَنْ عُقْبَةَ، فَذَكَرَ الحَدِيثَ.

1867

1-nji bap

1867

1-nji bap

Enesden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Medine şu ýerden şu ýere çenli haramdyr. Şol ýeriň agaçlaryny kesmek we günä, bidgat işleri etmek gadagandyr. Kimde-kim şol ýerlerde günä, bidgat işleri etse, oňa Allahyň, perişdeleriň we ähli adamlaryň näleti bolar”.

حَدَّثَنَا أَبُو النُّعْمَانِ، حَدَّثَنَا ثَابِتُ بْنُ يَزِيدَ، حَدَّثَنَا عَاصِمٌ أَبُو عَبْدِ الرَّحْمَنِ الأَحْوَلُ، عَنْ أَنَسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، عَنِ النَّبِيِّ ﷺ، قَالَ: المَدِينَةُ حَرَمٌ مِنْ كَذَا إِلَى كَذَا، لاَ يُقْطَعُ شَجَرُهَا، وَلاَ يُحْدَثُ فِيهَا حَدَثٌ، مَنْ أَحْدَثَ حَدَثًا فَعَلَيْهِ لَعْنَةُ اللَّهِ وَالمَلاَئِكَةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ.

Salgylanma:

•Haram – mukaddes ýerdir. Şol ýerde uruş etmek, aw etmek we başgada diniň gadagan eden zatlary bardyr.

1868

1-nji bap

1868

1-nji bap

"Enesden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Medinä gelip, mesjid gurmagy emr etdi. (Munuň üçin hem Benu Nejjar ogullaryna): “Eý, Benu Nejjar ogullary, maňa bu ýeriň bahasyny aýdyň!” diýdi. Olar hem: “Ýok, biz munuň bahasyny (senden) islemeýäris, biz ony diňe Allahdan isleýäris!” diýdiler. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň buýrugy bilen şol ýerlerden müşrikleriň gabyrlary göçürildi, (büdür-südür nätekiz) haraba ýerler tekizlendi, hurma agaçlary bolsa kesilip, olary diwar hökmünde (guruljak) mesjidiň kybla tarapynda hatara düzülip goýuldy”."

حَدَّثَنَا أَبُو مَعْمَرٍ، حَدَّثَنَا عَبْدُ الوَارِثِ، عَنْ أَبِي التَّيَّاحِ، عَنْ أَنَسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ: قَدِمَ النَّبِيُّ ﷺ المَدِينَةَ، وَأَمَرَ بِبِنَاءِ المَسْجِدِ، فَقَالَ: «يَا بَنِي النَّجَّارِ ثَامِنُونِي»، فَقَالُوا: لاَ نَطْلُبُ ثَمَنَهُ، إِلَّا إِلَى اللَّهِ، فَأَمَرَ بِقُبُورِ المُشْرِكِينَ فَنُبِشَتْ، ثُمَّ بِالخِرَبِ فَسُوِّيَتْ وَبِالنَّخْلِ فَقُطِعَ، فَصَفُّوا النَّخْلَ قِبْلَةَ المَسْجِدِ.

Salgylanma:

•Benu En-Nejjar – Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň daýy tarapy

1869

1-nji bap

1869

1-nji bap

"Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Medinäniň iki gara daşly meýdanynyň arasyndaky araçäk, meniň dilimiň üsti bilen haram (mukaddes ýer) diýlip yglan edildi”. Ýene-de Ebu Hureýre (Allah ondan razy bolsun) şeýle diýdi: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Benu Harisa taýpasynyň ýanyna gelip, olara: “Eý Benu Harisa ogullary! Men siziň haramyň çäginden çykandygyňyzy görýärin” diýdi. Soňra-da yzyna garap: “Ýok, siz haramyň içinde ekeniňiz!” diýdi."

حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ، قَالَ: حَدَّثَنِي أَخِي، عَنْ سُلَيْمَانَ، عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ، عَنْ سَعِيدٍ المَقْبُرِيِّ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، أَنَّ النَّبِيَّ ﷺ، قَالَ: «حُرِّمَ مَا بَيْنَ لاَبَتَيِ المَدِينَةِ عَلَى لِسَانِي»، قَالَ: وَأَتَى النَّبِيُّ ﷺ بَنِي حَارِثَةَ، فَقَالَ: أَرَاكُمْ يَا بَنِي حَارِثَةَ قَدْ خَرَجْتُمْ مِنَ الحَرَمِ، ثُمَّ التَفَتَ، فَقَالَ: «بَلْ أَنْتُمْ فِيهِ«.

1870

1-nji bap

1870

1-nji bap

"Alydan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Bizde Allahyň kitabyndan we Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň şu sahypalardaky (ýazdyran) zadyndan başga hiç zat ýok: “Medine ‘Air (dagyndan) şu ýere çenli haramdyr. Kimde-kim şol ýerde bir günä, bidgat iş etse ýa-da bir bidgatça gaçybatalga ýer berse, oňa Allahyň, perişdeleriň we ähli adamlaryň näleti bolar. Ondan hiç bir parz ýa-da nepil kabul edilmez. Musulmanlar tarapyndan berilýän amanlyk (hemmeler üçin) birdir. Kim bir musulmanyň beren (amanlygyny) ähdini bozsa, oňa Allahyň, perişdeleriň we ähli adamlaryň näleti bolar. Ondan hiç bir parz ýa-da nepil kabul edilmez. (Gulçulykdan azat edilen) haýsydyr bir adam, ony azat eden hojaýynlaryndan birugsat başga bir kowumy hojaýyn edinse, oňa-da Allahyň, perişdeleriň we ähli adamlaryň näleti bolar. Ondan hem hiç bir parz ýa-da nepil kabul edilmez”."

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ، حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ، حَدَّثَنَا سُفْيَانُ، عَنِ الأَعْمَشِ، عَنْ إِبْرَاهِيمَ التَّيْمِيِّ، عَنْ أَبِيهِ، عَنْ عَلِيٍّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، قَالَ: مَا عِنْدَنَا شَيْءٌ إِلَّا كِتَابُ اللَّهِ، وَهَذِهِ الصَّحِيفَةُ عَنِ النَّبِيِّ ﷺ: المَدِينَةُ حَرَمٌ، مَا بَيْنَ عَائِرٍ إِلَى كَذَا، مَنْ أَحْدَثَ فِيهَا حَدَثًا، أَوْ آوَى مُحْدِثًا، فَعَلَيْهِ لَعْنَةُ اللَّهِ وَالمَلاَئِكَةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ، لاَ يُقْبَلُ مِنْهُ صَرْفٌ وَلاَ عَدْلٌ، وَقَالَ: ذِمَّةُ المُسْلِمِينَ وَاحِدَةٌ، فَمَنْ أَخْفَرَ مُسْلِمًا فَعَلَيْهِ لَعْنَةُ اللَّهِ وَالمَلاَئِكَةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ، لاَ يُقْبَلُ مِنْهُ صَرْفٌ، وَلاَ عَدْلٌ، وَمَنْ تَوَلَّى قَوْمًا بِغَيْرِ إِذْنِ مَوَالِيهِ، فَعَلَيْهِ لَعْنَةُ اللَّهِ وَالمَلاَئِكَةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ، لاَ يُقْبَلُ مِنْهُ صَرْفٌ، وَلاَ عَدْلٌ، قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ: عَدْلٌ: فِدَاءٌ.

Salgylanma:

” •Namazda, orazada we başga ybadatlardaky nepil ybadatlar göz öňüne tutulýar. Arapçada bu söz “adl” diýip gelýär. Buhary bu söze fidýe diýip hem düşündiripdir. •Ýagny bir musulman bir kapyra beren amanlygy, howpsuzlygy ähli musulmanlar üçin ygtybarlydyr.”