1851

21-nji bap

1851

21-nji bap

Ibn Abbasdan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň ýanynda bir adam bardy. Yhramly halynda düýesi ony ýykyp, boýnuny döwdi we ol öldi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Ony suw we sidr bilen ýuwuň-da, öz eşiginde kepenläň. Ýöne oňa hiç-hili hoşboý yslardan çalmaň we kellesini hem örtmäň. Çünki, ol Kyýamat güni “Lebbeýk, Allahumme lebbeýk!” diýip telbiýe aýdan halynda direler” diýdi.

حَدَّثَنَا يَعْقُوبُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ، حَدَّثَنَا هُشَيْمٌ، أَخْبَرَنَا أَبُو بِشْرٍ، عَنْ سَعِيدِ بْنِ جُبَيْرٍ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، أَنَّ رَجُلًا كَانَ مَعَ النَّبِيِّ ﷺ، فَوَقَصَتْهُ نَاقَتُهُ وَهُوَ مُحْرِمٌ، فَمَاتَ، فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ: «اغْسِلُوهُ بِمَاءٍ وَسِدْرٍ، وَكَفِّنُوهُ فِي ثَوْبَيْهِ، وَلاَ تَمَسُّوهُ بِطِيبٍ، وَلاَ تُخَمِّرُوا رَأْسَهُ، فَإِنَّهُ يُبْعَثُ يَوْمَ القِيَامَةِ مُلَبِّيًا«.

1852

22-nji bap

1852

22-nji bap

Ibn Abbasdan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, (bir gün) Juheýne taýpasyndan bir aýal Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň ýanyna gelip: “Ejem haja etmek üçin nezr etdi, ýöne haj edip bilmän ölüp gitdi. Indi, men onuň ýerine haj edip bilerinmi?” diýdi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Hawa, onuň adyndan haj edäý! Egerde, ejeň bergisi bar bolsa, sen ony tölärdiňmi? (Elbetde tölärdiň). Allahyň hakyny hem ödäň! Çünki, Allahyň hakyny bermekde wepaly bolmak, başgalardan has köp mynasypdyr” diýdi.

حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ، حَدَّثَنَا أَبُو عَوَانَةَ، عَنْ أَبِي بِشْرٍ، عَنْ سَعِيدِ بْنِ جُبَيْرٍ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، أَنَّ امْرَأَةً مِنْ جُهَيْنَةَ، جَاءَتْ إِلَى النَّبِيِّ ﷺ، فَقَالَتْ: إِنَّ أُمِّي نَذَرَتْ أَنْ تَحُجَّ فَلَمْ تَحُجَّ حَتَّى مَاتَتْ، أَفَأَحُجُّ عَنْهَا؟ قَالَ: «نَعَمْ حُجِّي عَنْهَا، أَرَأَيْتِ لَوْ كَانَ عَلَى أُمِّكِ دَيْنٌ أَكُنْتِ قَاضِيَةً؟ اقْضُوا اللَّهَ فَاللَّهُ أَحَقُّ بِالوَفَاءِ«.

1853

23-nji bap

1853

23-nji bap

Ibn Abbas, Fadl ibn Abbasdan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat etmegine görä, (bir gün) bir aýal…

حَدَّثَنَا أَبُو عَاصِمٍ، عَنِ ابْنِ جُرَيْجٍ، عَنِ ابْنِ شِهَابٍ، عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ يَسَارٍ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ، عَنِ الفَضْلِ بْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ، أَنَّ امْرَأَةً، ح.

1854

23-nji bap

1854

23-nji bap

Ibn Abbasdan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýdi: “Hajjatul-Weda‘ ýylynda Has‘am taýpasyndan bir aýal gelip: “Ýa Resulallah! Allahyň bendelerine haj etmek parzy, kakamyň gaty garran çagyna gabat geldi. Indi, ol düýäniň üstünde durubam bilenok. Onuň ýerine men haj etsem bolarmy?” diýip sorady. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Hawa” diýdi.

حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ، حَدَّثَنَا عَبْدُ العَزِيزِ بْنُ أَبِي سَلَمَةَ، حَدَّثَنَا ابْنُ شِهَابٍ، عَنْ سُلَيْمَانَ بْنَ يَسَارٍ عَنْ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، قَالَ: جَاءَتِ امْرَأَةٌ مِنْ خَثْعَمَ عَامَ حَجَّةِ الوَدَاعِ، قَالَتْ: يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ فَرِيضَةَ اللَّهِ عَلَى عِبَادِهِ فِي الحَجِّ أَدْرَكَتْ أَبِي شَيْخًا كَبِيرًا لاَ يَسْتَطِيعُ أَنْ يَسْتَوِيَ عَلَى الرَّاحِلَةِ فَهَلْ يَقْضِي عَنْهُ أَنْ أَحُجَّ عَنْهُ؟ قَالَ: «نَعَمْ«.

1855

24-nji bap

1855

24-nji bap

Abdulla ibn Abbasdan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýdi: “(Bir gezek Abbasyň ogly) Fadl Resulullah sallallahu aleýhi wesellemiň düýesiniň üstünde onuň arkasynda otyrka, Has‘am taýpasyndan bir aýal geldi. Şol wagt Fadl aýala, aýal bolsa Fadla seredip başlady. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Fadlyň ýüzüni başga tarapa öwürdi. Ol aýal: “Allahyň bendelerine haj etmek parzy kakamyň gaty garran çagyna gabat geldi. Indi, ol düýäniň üstünde ykjam durup hem bilenok. Onuň ýerine men haj etsem bolarmy?” diýip sorady. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Hawa, (edip bilersiň)” diýdi. Bu waka Hajjatul-Weda‘da (hoşlaşyk hajynda) bolup geçipdi”.

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مَسْلَمَةَ، عَنْ مَالِكٍ، عَنِ ابْنِ شِهَابٍ، عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ يَسَارٍ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، قَالَ: كَانَ الفَضْلُ رَدِيفَ النَّبِيِّ ﷺ، فَجَاءَتِ امْرَأَةٌ مِنْ خَثْعَمَ، فَجَعَلَ الفَضْلُ يَنْظُرُ إِلَيْهَا وَتَنْظُرُ إِلَيْهِ، فَجَعَلَ النَّبِيُّ ﷺ يَصْرِفُ وَجْهَ الفَضْلِ إِلَى الشِّقِّ الآخَرِ، فَقَالَتْ: إِنَّ فَرِيضَةَ اللَّهِ أَدْرَكَتْ أَبِي شَيْخًا كَبِيرًا لاَ يَثْبُتُ عَلَى الرَّاحِلَةِ، أَفَأَحُجُّ عَنْهُ؟ قَالَ: «نَعَمْ» وَذَلِكَ فِي حَجَّةِ الوَدَاعِ.

1856

25-nji bap

1856

25-nji bap

Ibn Abbasdan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem meni Muzdelife gijesi (Mina) goş-golamlary bilen bile iberdi ýa-da öňünden ugratdy” diýerdi.

حَدَّثَنَا أَبُو النُّعْمَانِ، حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ زَيْدٍ، عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِي يَزِيدَ، قَالَ: سَمِعْتُ ابْنَ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، يَقُولُ: «بَعَثَنِي أَوْ قَدَّمَنِي النَّبِيُّ ﷺ فِي الثَّقَلِ مِنْ جَمْعٍ بِلَيْلٍ«.

Salgylanma:

•Ýagny, Ibn Abbas heniz çaga bolansoň, aýallar we ejizler bilen bile goşup ugradypdyr.

1857

25-nji bap

1857

25-nji bap

"Abdulla ibn Abbasdan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Bir gezek Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Minada adamlar bilen namaz okap durkalar, men urkaçy bir eşege münüp olaryň öňlerinden geldim. Şol wagt men entek ýetginjeklik ýaşa-da ýetmändim. Men namaza duran adamlaryň käbir saplarynyň öňünden geçip, eşegimden düşdüm. Soňra eşegimi otlamak üçin goýberdim-de, özümem adamlar bilen bile Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň arkasynda sap bolup durdum”. Ibn Şihäb: “Bu waka Hajjatul-Weda‘da Minada bolup geçipdi” diýdi."

حَدَّثَنَا إِسْحَاقُ، أَخْبَرَنَا يَعْقُوبُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ، حَدَّثَنَا ابْنُ أَخِي ابْنِ شِهَابٍ، عَنْ عَمِّهِ، أَخْبَرَنِي عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُتْبَةَ بْنِ مَسْعُودٍ، أَنَّ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، قَالَ: أَقْبَلْتُ وَقَدْ نَاهَزْتُ الحُلُمَ، أَسِيرُ عَلَى أَتَانٍ لِي «وَرَسُولُ اللَّهِ ﷺ قَائِمٌ يُصَلِّي بِمِنًى» حَتَّى سِرْتُ بَيْنَ يَدَيْ بَعْضِ الصَّفِّ الأَوَّلِ، ثُمَّ نَزَلْتُ عَنْهَا، فَرَتَعَتْ، فَصَفَفْتُ مَعَ النَّاسِ وَرَاءَ رَسُولِ اللَّهِ ﷺ، وَقَالَ: يُونُسُ، عَنْ ابْنِ شِهَابٍ: بِمِنًى فِي حَجَّةِ الوَدَاعِ.

1858

25-nji bap

1858

25-nji bap

Säib ibn Ýezidden rowaýat edilmegine görä, ol: “Men (heniz) ýedi ýaşymdaka, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bilen bile haja alyp gidipdirler” diýdi.

حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ يُونُسَ، حَدَّثَنَا حَاتِمُ بْنُ إِسْمَاعِيلَ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يُوسُفَ، عَنِ السَّائِبِ بْنِ يَزِيدَ، قَالَ: «حُجَّ بِي مَعَ رَسُولِ اللَّهِ ﷺ وَأَنَا ابْنُ سَبْعِ سِنِينَ«.

1859

25-nji bap

1859

25-nji bap

Ju‘aýd ibn Abdurrahmandan rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Men Omar ibn Abdulazyzyň Säib ibn Ýezid hakynda, onuň Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň goş-golamlarynyň arasynda haj etdirilendigi hakynda gürrüň berenini eşitdim”.

حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ زُرَارَةَ، أَخْبَرَنَا القَاسِمُ بْنُ مَالِكٍ، عَنِ الجُعَيْدِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ، قَالَ: سَمِعْتُ عُمَرَ بْنَ عَبْدِ العَزِيزِ، يَقُولُ: لِلسَّائِبِ بْنِ يَزِيدَ، «وَكَانَ قَدْ حُجَّ بِهِ فِي ثَقَلِ النَّبِيِّ ﷺ«.

Salgylanma:

•Ýagny, Säibiň kiçijik oglan wagty haja alyp gidendiklerini aýdypdyr.

1860

26-nji bap

1860

26-nji bap

Ibrahym öz kakasyndan ol hem atasyndan habar bermegine görä, Omar (Allah ondan razy bolsun) özüniň iň soňky eden hajynda, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň aýallaryna haj etmäge rugsat berdi. Olaryň ýany bilen hem Osman ibn Affany we Abdurrahman ibn Auwfy iberdi.

وَقَالَ لِي أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ هُوَ الأَزْرَقِيُّ: حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ، عَنْ أَبِيهِ، عَنْ جَدِّهِ، «أَذِنَ عُمَرُ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، لِأَزْوَاجِ النَّبِيِّ ﷺ فِي آخِرِ حَجَّةٍ حَجَّهَا، فَبَعَثَ مَعَهُنَّ عُثْمَانَ بْنَ عَفَّانَ، وَعَبْدَ الرَّحْمَنِ بْنَ عَوْفٍ«.

Sahyh al Buhary yslam dininiň iň ygtybarly hadys ýygyndysydyr. Takmynan 7,275 hadysy öz içine alýan bu eser, Pygamberimiziň sünnetine esaslanyp, musulmanlaryň gündelik durmuşynda ýol görkezijidir.

Möhüm Baglanyşyklar

Sahih al bukhari programmasy

Bir basyş bilen uygulamany göçür we ruhy syýahata başla!