1801

16-nji bap

1801

16-nji bap

Jäbirden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem (sapardan gaýdyp gelen adama) maşgalasynyň ýanyna gije barmagy gadagan etdi”.

حَدَّثَنَا مُسْلِمُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ، حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، عَنْ مُحَارِبٍ، عَنْ جَابِرٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، قَالَ: «نَهَى النَّبِيُّ ﷺ أَنْ يَطْرُقَ أَهْلَهُ لَيْلًا«.

1802

17-nji bap

1802

17-nji bap

"Enesden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Resulullah sallallahu aleýhi wesellem sapardan gaýdyp gelende, Medinäniň beýik ýollaryny görende, düýesini çapdyryp başlardy. Egerde onuň münüp gelýän ulagy (düýeden) başga bir haýwan bolsa, onda ony hem çapdyryp gelerdi”. (Bu hadys başga bir rowaýatda): “Medinä bolan söýgüsinden ýaňa çapdyryp gelerdi” diýilýär."

حَدَّثَنَا سَعِيدُ بْنُ أَبِي مَرْيَمَ، أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ، قَالَ: أَخْبَرَنِي حُمَيْدٌ، أَنَّهُ سَمِعَ أَنَسًا رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، يَقُولُ: «كَانَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ إِذَا قَدِمَ مِنْ سَفَرٍ، فَأَبْصَرَ دَرَجَاتِ المَدِينَةِ، أَوْضَعَ نَاقَتَهُ، وَإِنْ كَانَتْ دَابَّةً حَرَّكَهَا»، قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ: زَادَ الحَارِثُ بْنُ عُمَيْرٍ، عَنْ حُمَيْدٍ: حَرَّكَهَا مِنْ حُبِّهَا. حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ، حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ، عَنْ حُمَيْدٍ، عَنْ أَنَسٍ، قَالَ: جُدُرَاتِ، تَابَعَهُ الحَارِثُ بْنُ عُمَيْرٍ.

1803

18-nji bap

1803

18-nji bap

Ebu Ishakdan rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Men Bera (ibn ‘Azybdyň, Allah ondan razy bolsun) şeýle diýenini eşitdim: “Bu aýat biz (Ensarylar) hakynda indi. Hajdan soň (Medinä) gaýdyp gelen Ensarylar öýleriniň gapylaryndan girmän, öýleriniň arka tarapyndan girerdiler. Bir gezek Ensarylardan bir adam (hajdan gelip) öýüniň gapysyndan gireni üçin kemsidilipdi. Şondan soň şu aýat indi: “Ýagşylyk (takwalyk) öýlere arka tarapyndan girmegiňiz däldir. Emma takwalyk (Allahdan) gorkmagyňyzdyr. Öýlere (gireniňizde) gapylaryndan giriň!” {Bakara:189}.

حَدَّثَنَا أَبُو الوَلِيدِ، حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، عَنْ أَبِي إِسْحَاقَ، قَالَ: سَمِعْتُ البَرَاءَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، يَقُولُ: نَزَلَتْ هَذِهِ الآيَةُ فِينَا، كَانَتِ الأَنْصَارُ إِذَا حَجُّوا فَجَاءُوا، لَمْ يَدْخُلُوا مِنْ قِبَلِ أَبْوَابِ بُيُوتِهِمْ، وَلَكِنْ مِنْ ظُهُورِهَا، فَجَاءَ رَجُلٌ مِنَ الأَنْصَارِ، فَدَخَلَ مِنْ قِبَلِ بَابِهِ، فَكَأَنَّهُ عُيِّرَ بِذَلِكَ، فَنَزَلَتْ: ﴿وَلَيْسَ البِرُّ بِأَنْ تَأْتُوا البُيُوتَ مِنْ ظُهُورِهَا، وَلَكِنَّ البِرَّ مَنِ اتَّقَى، وَأْتُوا البُيُوتَ مِنْ أَبْوَابِهَا﴾ [البقرة: 189].

1804

19-nji bap

1804

19-nji bap

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Sapar (ýolagçylyk) – azapdan bir bölekdir. Sebäbi ol islendik biriňiziň dogry-dürs iýip-içmekden, ýatyp dynç almakdan mahrum edýän zatdyr. Şonuň üçin hem (saparda) işini bitiren adam yzyna, maşgalasyna gaýdyp gelmäge howluksun”.

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مَسْلَمَةَ، حَدَّثَنَا مَالِكٌ، عَنْ سُمَيٍّ، عَنْ أَبِي صَالِحٍ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، عَنِ النَّبِيِّ ﷺ، قَالَ: «السَّفَرُ قِطْعَةٌ مِنَ العَذَابِ، يَمْنَعُ أَحَدَكُمْ طَعَامَهُ وَشَرَابَهُ وَنَوْمَهُ، فَإِذَا قَضَى نَهْمَتَهُ، فَلْيُعَجِّلْ إِلَى أَهْلِهِ«.

1805

20-nji bap

1805

20-nji bap

Zeýd ibn Eslem kakasyndan rowaýat edip şeýle diýdi: “Men Abdulla ibn Omar (Allah olardan razy bolsun) bilen ýolda Mekgä gidip barýarkak, onuň (aýaly) Safiýa bint Ebu ‘Ubeýdiň agyr hassa bolup ýatandygy hakyndaky habar geldi. Şol sebäpli hem tizligini çaltlaşdyryp, şapak ýitip gidenden soň, düşüp agşam namazy bilen ýassy namazyny birleşdirip (jemg edip, bir wagtda) okady. Soňra bolsa: “Men Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň (ýolda) howlukmaç bolan wagty agşam namazyny gijikdirip (ýassy namazy) bilen birleşdirip okanyny gördüm” diýdi.

حَدَّثَنَا سَعِيدُ بْنُ أَبِي مَرْيَمَ، أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ، قَالَ: أَخْبَرَنِي زَيْدُ بْنُ أَسْلَمَ، عَنْ أَبِيهِ، قَالَ: كُنْتُ مَعَ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، بِطَرِيقِ مَكَّةَ، فَبَلَغَهُ عَنْ صَفِيَّةَ بِنْتِ أَبِي عُبَيْدٍ شِدَّةُ وَجَعٍ، فَأَسْرَعَ السَّيْرَ حَتَّى كَانَ بَعْدَ غُرُوبِ الشَّفَقِ نَزَلَ، فَصَلَّى المَغْرِبَ وَالعَتَمَةَ، جَمَعَ بَيْنَهُمَا، ثُمَّ قَالَ: إِنِّي «رَأَيْتُ النَّبِيَّ ﷺ إِذَا جَدَّ بِهِ السَّيْرُ أَخَّرَ المَغْرِبَ وَجَمَعَ بَيْنَهُمَا«.

1806

1-nji bap

1806

1-nji bap

Näfi‘dan rowaýat edilmegine görä, Abdulla ibn Omar (Allah olardan razy bolsun) pitne döwründe, umra etmek üçin Mekgä gitmekçi bolanda şeýle diýdi: “Egerde, maňa Käbäň ýanyna barmaklyga päsgel beräýseler, menem edil Resulullah sallallahu aleýhi wesellemiň edişi ýaly ederin” diýdi-de, Resulullah sallallahu aleýhi wesellemiň Hudeýbiýýe ýylynda umra etmek üçin yhram baglap telbiýe edişi ýaly, umra etmek üçin yhram baglap telbiýe etdi”.

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ، أَخْبَرَنَا مَالِكٌ، عَنْ نَافِعٍ، أَنَّ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، حِينَ خَرَجَ إِلَى مَكَّةَ مُعْتَمِرًا فِي الفِتْنَةِ، قَالَ: «إِنْ صُدِدْتُ عَنِ البَيْتِ صَنَعْتُ كَمَا صَنَعْنَا مَعَ رَسُولِ اللَّهِ ﷺ فَأَهَلَّ بِعُمْرَةٍ، مِنْ أَجْلِ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ كَانَ أَهَلَّ بِعُمْرَةٍ عَامَ الحُدَيْبِيَةِ«.

1807

1-nji bap

1807

1-nji bap

"Näfi‘dan rowaýat edilmegine görä, ‘Ubeýdulla ibn Abdulla we Sälim ibn Abdulla (Allah olardan razy bolsun) oňa şeýle habar beripdirler. “(Hajjajyň baştutanlygyndaky goşun) Ibn Zubeýr bilen söweş etmek üçin gelen gijesi, biz (kakamyz) Abdulla ibn Omara (Allah olardan razy bolsun): “Sen şu ýyl haj etmäniňde-de zyýany ýokdur. Çünki olar böwet bolup, saňa Käbäň ýanyna barmaga ýol bermezler öýdüp gorkýarys” diýdiler. Ibn Omar: “Biz (Hudeýbiýýe ýylynda) Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bilen (umra etmek üçin) ýola düşenimizde, Kureýş kapyrlary öňümize çykyp, bizi Käbä salmadylar. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şonda (Hudeýbiýýede) gurbanlygynyň damagyny çalyp, saçyny syrdy (şeýdibem yhramdan çykdy). Men özüme Allah islese, umra etmekligi wajyp edendigime sizi şaýat tutýaryn. Men (Mekgä) bararyn. Eger, Käbäň ýoly açyk bolsa, towaf ederin we egerde, meniň bilen Käbäň arasynda päsgelçilik bolan ýagdaýynda, onda menem Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bilen (Hudeýbiýýede) bile bolan wagtymda Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň edişi ýaly ederin” diýdi-de, Zul-Huleýfeden umra etmek üçin yhram baglap telbiýe etdi. Soňra biraz wagt ýöränden soň: “Haj bilen umranyň ýagdaýy (ýagny düzgüni) bir zatdyr. Men haj bilen umrany bilelikde berjaý etjekdigime sizi şaýat tutýaryn!” diýdi. Ol tä, Gurbanlyk güni gelip, malyny öldürýänçä yhramdan çykmady şeýle hem ol Mekgä giren güni bir towaf edýänçä yhramdan çykmajakdygyny aýdardy."

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ أَسْمَاءَ، حَدَّثَنَا جُوَيْرِيَةُ، عَنْ نَافِعٍ، أَنَّ عُبَيْدَ اللَّهِ بْنَ عَبْدِ اللَّهِ، وَسَالِمَ بْنَ عَبْدِ اللَّهِ، أَخْبَرَاهُ أَنَّهُمَا كَلَّمَا عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، لَيَالِيَ نَزَلَ الجَيْشُ بِابْنِ الزُّبَيْرِ، فَقَالاَ: لاَ يَضُرُّكَ أَنْ لاَ تَحُجَّ العَامَ، وَإِنَّا نَخَافُ أَنْ يُحَالَ بَيْنَكَ وَبَيْنَ البَيْتِ، فَقَالَ: «خَرَجْنَا مَعَ رَسُولِ اللَّهِ ﷺ، فَحَالَ كُفَّارُ قُرَيْشٍ دُونَ البَيْتِ، فَنَحَرَ النَّبِيُّ ﷺ هَدْيَهُ وَحَلَقَ رَأْسَهُ، وَأُشْهِدُكُمْ أَنِّي قَدْ أَوْجَبْتُ العُمْرَةَ إِنْ شَاءَ اللَّهُ، أَنْطَلِقُ، فَإِنْ خُلِّيَ بَيْنِي وَبَيْنَ البَيْتِ طُفْتُ، وَإِنْ حِيلَ بَيْنِي وَبَيْنَهُ فَعَلْتُ كَمَا فَعَلَ النَّبِيُّ ﷺ وَأَنَا مَعَهُ»، فَأَهَلَّ بِالعُمْرَةِ مِنْ ذِي الحُلَيْفَةِ، ثُمَّ سَارَ سَاعَةً، ثُمَّ قَالَ: إِنَّمَا شَأْنُهُمَا وَاحِدٌ، أُشْهِدُكُمْ أَنِّي قَدْ أَوْجَبْتُ حَجَّةً مَعَ عُمْرَتِي، فَلَمْ يَحِلَّ مِنْهُمَا حَتَّى حَلَّ يَوْمَ النَّحْرِ، وَأَهْدَى، وَكَانَ يَقُولُ: لاَ يَحِلُّ حَتَّى يَطُوفَ طَوَافًا وَاحِدًا يَوْمَ يَدْخُلُ مَكَّةَ.

1808

1-nji bap

1808

1-nji bap

Näfi‘dan rowaýat edilmegine görä, Abdullanyň käbir ogullary: “(Şu ýyl) biziň bilen galan bolsaň gowy bolardy” diýdiler.

حَدَّثَنِي مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ، حَدَّثَنَا جُوَيْرِيَةُ، عَنْ نَافِعٍ، أَنَّ بَعْضَ بَنِي عَبْدِ اللَّهِ قَالَ لَهُ لَوْ أَقَمْتَ بِهَذَا.

1809

1-nji bap

1809

1-nji bap

Ibn Abbasdan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Resulullah sallallahu aleýhi wesellemi (Hudeýbiýýede Käbä) goýbermediler. Ol bolsa (şol ýerde) saçyny syrdy, aýallary bilen ýatdy we gurbanlygyny öldürip, umrasyny indiki ýyl etdi”.

حَدَّثَنَا مُحَمَّدٌ، قَالَ: حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ صَالِحٍ، حَدَّثَنَا مُعَاوِيَةُ بْنُ سَلَّامٍ، حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ أَبِي كَثِيرٍ، عَنْ عِكْرِمَةَ، قَالَ: قَالَ ابْنُ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا: «قَدْ أُحْصِرَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ، فَحَلَقَ رَأْسَهُ، وَجَامَعَ نِسَاءَهُ، وَنَحَرَ هَدْيَهُ، حَتَّى اعْتَمَرَ عَامًا قَابِلًا«.

1810

2-nji bap

1810

2-nji bap

Sälimiň habar bermegine görä, Ibn Omar (Allah olardan razy bolsun): “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň sünnetine eýermeklik siziň üçin ýeterlik dälmi? Egerde, siziň biriňize haj etmäge böwet bolup, ýol bermeseler, (mümkin boldugyndan) Käbä towaf edip, Safa-Merwäň arasynda-de sa‘y etsin. Soňra yhramdan doly çykyp, indiki ýyl hem haj etsin we ol adam bir maly gurbanlyk etsin, mal tapmasa-da agyz beklesin” diýdi.

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ، أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ، أَخْبَرَنَا يُونُسُ، عَنِ الزُّهْرِيِّ، قَالَ: أَخْبَرَنِي سَالِمٌ، قَالَ: كَانَ ابْنُ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، يَقُولُ: «أَلَيْسَ حَسْبُكُمْ سُنَّةَ رَسُولِ اللَّهِ ﷺ؟ إِنْ حُبِسَ أَحَدُكُمْ عَنِ الحَجِّ، طَافَ بِالْبَيْتِ، وَبِالصَّفَا وَالمَرْوَةِ، ثُمَّ حَلَّ مِنْ كُلِّ شَيْءٍ، حَتَّى يَحُجَّ عَامًا قَابِلًا، فَيُهْدِي أَوْ يَصُومُ إِنْ لَمْ يَجِدْ هَدْيًا»، وَعَنْ عَبْدِ اللَّهِ، أَخْبَرَنَا مَعْمَرٌ، عَنِ الزُّهْرِيِّ، قَالَ: حَدَّثَنِي سَالِمٌ، عَنْ ابْنِ عُمَرَ نَحْوَهُ.

Sahyh al Buhary yslam dininiň iň ygtybarly hadys ýygyndysydyr. Takmynan 7,275 hadysy öz içine alýan bu eser, Pygamberimiziň sünnetine esaslanyp, musulmanlaryň gündelik durmuşynda ýol görkezijidir.

Möhüm Baglanyşyklar

Sahih al bukhari programmasy

Bir basyş bilen uygulamany göçür we ruhy syýahata başla!