1730

128-nji bap

1730

128-nji bap

Mu‘awiýeden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Men Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň saçyny mişkas diýilýän (inli okuň ujy bilen) kesip gysgaltdym”.

حَدَّثَنَا أَبُو عَاصِمٍ، عَنِ ابْنِ جُرَيْجٍ، عَنِ الحَسَنِ بْنِ مُسْلِمٍ، عَنْ طَاوُسٍ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ، عَنْ مُعَاوِيَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ، قَالَ: «قَصَّرْتُ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ ﷺ بِمِشْقَصٍ«.

1731

129-nji bap

1731

129-nji bap

Ibn Abbasdan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Mekgä gelen wagty, sahabalaryna Käbäň daşyndan towaf edip, Safa-Merwe aralygynda-da sa’y etmeklerini, soňra bolsa yhramdan çykyp, saçlaryny syrdyrmaklaryny ýa-da gysgaltmaklaryny emr etdi”.

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَبِي بَكْرٍ، حَدَّثَنَا فُضَيْلُ بْنُ سُلَيْمَانَ، حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ عُقْبَةَ، أَخْبَرَنِي كُرَيْبٌ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، قَالَ: «لَمَّا قَدِمَ النَّبِيُّ ﷺ مَكَّةَ أَمَرَ أَصْحَابَهُ أَنْ يَطُوفُوا بِالْبَيْتِ، وَبِالصَّفَا وَالمَرْوَةِ، ثُمَّ يَحِلُّوا وَيَحْلِقُوا أَوْ يُقَصِّرُوا«.

1732

130-nji bap

1732

130-nji bap

Ibn Omardan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol towaf Ifada üçin bir gezek towaf ederdi, soňra kaýlula ederdi (günortan ýatyp dynjyny alardy), soňra bolsa Gurbanlyk güni Mina gaýdyp gelerdi.

وَقَالَ لَنَا أَبُو نُعَيْمٍ: حَدَّثَنَا سُفْيَانُ، عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ، عَنْ نَافِعٍ، عَنِ ابْنِ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا «أَنَّهُ طَافَ طَوَافًا وَاحِدًا ثُمَّ يَقِيلُ، ثُمَّ يَأْتِي مِنًى، يَعْنِي يَوْمَ النَّحْرِ» وَرَفَعَهُ عَبْدُ الرَّزَّاقِ، أَخْبَرَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ.

1733

130-nji bap

1733

130-nji bap

Aişa (Allah ondan razy bolsun) şeýle diýipdir: “Biz Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bilen haj edenimizde, Gurbanlyk güni Ifada towafyny etdik. (Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň aýaly) Safiýýanyň aýbaşysy geldi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Safiýýadan islendik erkek adamyň öz aýalynda soraýan zadyny sorady. Men: “Ýa Resulallah! Onuň aýbaşysy gelip başlady” diýdim. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Ol bizi ýolumyzdan saklar” diýdi. Olar: “Ýa Resulallah! Ol Gurbanlyk güni Ifada towafyny etdi” diýdiler. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Onda (ýola) çykyberiň! ” diýdi.

حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ بُكَيْرٍ، حَدَّثَنَا اللَّيْثُ، عَنْ جَعْفَرِ بْنِ رَبِيعَةَ، عَنِ الأَعْرَجِ، قَالَ: حَدَّثَنِي أَبُو سَلَمَةَ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ، أَنَّ عَائِشَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا قَالَتْ: حَجَجْنَا مَعَ النَّبِيِّ ﷺ، فَأَفَضْنَا يَوْمَ النَّحْرِ، فَحَاضَتْ صَفِيَّةُ فَأَرَادَ النَّبِيُّ ﷺ مِنْهَا مَا يُرِيدُ الرَّجُلُ مِنْ أَهْلِهِ، فَقُلْتُ: يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّهَا حَائِضٌ، قَالَ: «حَابِسَتُنَا هِيَ»، قَالُوا: يَا رَسُولَ اللَّهِ أَفَاضَتْ يَوْمَ النَّحْرِ، قَالَ: «اخْرُجُوا» وَيُذْكَرُ عَنِ القَاسِمِ، وَعُرْوَةَ، وَالأَسْوَدِ، عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا، أَفَاضَتْ صَفِيَّةُ يَوْمَ النَّحْرِ.

Salgylanma:

•Bu waka Mekgeden Medinä gaýtjak wagty bolup geçdi. Towaful-Ifada hajyň rükünlerinden biridir. Ýöne aýbaşysy gelen aýala ýeňillikler bardyr.

1734

131-nji bap

1734

131-nji bap

Ibn Abbasdan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, (Weda‘ hajynda) Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemden gurbanlyk malynyň damagyny çalmakda, saç syrdyrmakda we (Jemerä) daş atmakda, (bularyň haýsydyr birini) wagtyndan öň ýa-da soň etmegiň hökümi hakynda soranlarynda, (bularyň hiç biriniň) “Zyýany ýokdur!” diýip jogap berdi.

حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ، حَدَّثَنَا وُهَيْبٌ، حَدَّثَنَا ابْنُ طَاوُسٍ، عَنْ أَبِيهِ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، أَنَّ النَّبِيَّ ﷺ قِيلَ لَهُ فِي الذَّبْحِ، وَالحَلْقِ، وَالرَّمْيِ، وَالتَّقْدِيمِ، وَالتَّأْخِيرِ فَقَالَ: «لَا حَرَجَ«.

1735

131-nji bap

1735

131-nji bap

Ibn Abbasdan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Gurbanlyk güni Minada wagty, adamlar Pygamberimiz sallallahu aleýhi weselleme sorag berýärdiler, ol bolsa “Zyýany ýokdur!” diýip jogap berýärdi. Bir adam: “Damak çalmazdan ozal saçymy syrdym” -diýdi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Çalyber, zyýany ýok!” diýdi we ýene: “Men agşamdan soň daş atdym?” diýdi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Zyýany ýok!” diýip jogap berdi”.

حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ، حَدَّثَنَا يَزِيدُ بْنُ زُرَيْعٍ، حَدَّثَنَا خَالِدٌ، عَنْ عِكْرِمَةَ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، قَالَ: كَانَ النَّبِيُّ ﷺ يُسْأَلُ يَوْمَ النَّحْرِ بِمِنًى، فَيَقُولُ: «لاَ حَرَجَ» فَسَأَلَهُ رَجُلٌ فَقَالَ: حَلَقْتُ قَبْلَ أَنْ أَذْبَحَ، قَالَ: «اذْبَحْ وَلاَ حَرَجَ» وَقَالَ: رَمَيْتُ بَعْدَ مَا أَمْسَيْتُ، فَقَالَ: «لاَ حَرَجَ«.

1736

132-nji bap

1736

132-nji bap

"Abdulla ibn Omardan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Weda‘ hajynda Minada duran wagty, adamlar oňa sorag berip başladylar. Bir adam ondan: “Damak çalmazdan ozal bilmän, saçymy syrdym” -diýdi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Çalyber, zyýany ýok!” diýdi. Başga biri gelip: “Daş atmazdan ozal bilmän, gurbanlygymyň damagyny çaldym” diýdi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Zyýany ýok, (indi) daşyňy atyber!” diýdi. Şol gün Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemden wagtyndan öň ýa-da soň etdim diýip näme soralsa, “Ediber, zyýany ýok!’ diýip jogap berdi."

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ، أَخْبَرَنَا مَالِكٌ، عَنِ ابْنِ شِهَابٍ، عَنْ عِيسَى بْنِ طَلْحَةَ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ وَقَفَ فِي حَجَّةِ الوَدَاعِ، فَجَعَلُوا يَسْأَلُونَهُ، فَقَالَ رَجُلٌ: لَمْ أَشْعُرْ، فَحَلَقْتُ قَبْلَ أَنْ أَذْبَحَ، قَالَ: «اذْبَحْ وَلاَ حَرَجَ»، فَجَاءَ آخَرُ فَقَالَ: لَمْ أَشْعُرْ فَنَحَرْتُ قَبْلَ أَنْ أَرْمِيَ، قَالَ: «ارْمِ وَلاَ حَرَجَ»، فَمَا سُئِلَ يَوْمَئِذٍ عَنْ شَيْءٍ قُدِّمَ وَلاَ أُخِّرَ إِلَّا قَالَ: «افْعَلْ وَلاَ حَرَجَ«.

1737

132-nji bap

1737

132-nji bap

"Abdulla ibn Amr ibn ‘Asdan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň Gurbanlyk güni hutba edip duranyny görüpdir. Şol wagt bir adam Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň ýanyna gelip: “Men muny ondan öň etmelidir öýdüpdim” diýdi. Soňra ýene biri ýerinden turup: “Menem muny mundan öň etmelidir öýdipdirin. Gurbanlygymy öldürmezden ozal saçymy syrdym. Daş atmazdan öň gurbanlygymy öldürdim” diýdi we şuňa meňzeş zatlary aýtdylar. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bularyň hemmesi üçin “Ediber, zyýany ýok” diýip jogap berdi. Şol gün Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemden näme soralsa, “Ediber, zyýany ýok!’ diýip jogap berdi."

حَدَّثَنَا سَعِيدُ بْنُ يَحْيَى بْنِ سَعِيدٍ، حَدَّثَنَا أَبِي، حَدَّثَنَا ابْنُ جُرَيْجٍ، حَدَّثَنِي الزُّهْرِيُّ، عَنْ عِيسَى بْنِ طَلْحَةَ، أَنَّ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عَمْرِو بْنِ العَاصِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، حَدَّثَهُ: أَنَّهُ شَهِدَ النَّبِيَّ ﷺ يَخْطُبُ يَوْمَ النَّحْرِ، فَقَامَ إِلَيْهِ رَجُلٌ فَقَالَ: كُنْتُ أَحْسِبُ أَنَّ كَذَا قَبْلَ كَذَا، ثُمَّ قَامَ آخَرُ فَقَالَ: كُنْتُ أَحْسِبُ أَنَّ كَذَا قَبْلَ كَذَا، حَلَقْتُ قَبْلَ أَنْ أَنْحَرَ، نَحَرْتُ قَبْلَ أَنْ أَرْمِيَ، وَأَشْبَاهَ ذَلِكَ، فَقَالَ النَّبِيُّ ﷺ: «افْعَلْ وَلاَ حَرَجَ» لَهُنَّ كُلِّهِنَّ، فَمَا سُئِلَ يَوْمَئِذٍ عَنْ شَيْءٍ إِلَّا قَالَ: «افْعَلْ وَلاَ حَرَجَ«.

1738

132-nji bap

1738

132-nji bap

Abdulla ibn Amr ibn ‘Asdan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem düýesiniň üstünde durdy...” diýip, ýokardaky hadysy gürrüň berdi.

حَدَّثَنَا إِسْحَاقُ، قَالَ: أَخْبَرَنَا يَعْقُوبُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ، حَدَّثَنَا أَبِي، عَنْ صَالِحٍ، عَنْ ابْنِ شِهَابٍ، حَدَّثَنِي عِيسَى بْنُ طَلْحَةَ بْنِ عُبَيْدِ اللَّهِ، أَنَّهُ سَمِعَ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عَمْرِو بْنِ العَاصِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، قَالَ: وَقَفَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ عَلَى نَاقَتِهِ، فَذَكَرَ الحَدِيثَ، تَابَعَهُ مَعْمَرٌ، عَنِ الزُّهْرِيِّ.

1739

133-nji bap

1739

133-nji bap

"Ibn Abbasdan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Gurbanlyk güni (Minada) adamlara hutba bilen ýüzlenip: “Eý, adamlar! Bu gün haýsy gün? diýdi. Adamlar: “Bu haram güni” diýip jogap berdiler. Ol ýene: “Bu haýsy şäher?” diýdi. Adamlar: “Bu (içinde uruş etmek) haram edilen şäher” diýip jogap berdiler. Ol: “Bu haýsy aý?” diýip sorady. Adamlar: “Bu haram aýy” diýip jogap berdiler. Soňra Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Elbetde, siziň ganlaryňyz , mallaryňyz (emlägiňiz) we namysyňyz, şu şäherde, şu aýda şu günüňiziň haram bolşy ýaly biri-biriňize haram edilendir” diýip, birnäçe gezek gaýtalady. Soňra başyny ýokaryk galdyryp: “Allahym! Men ýetirip bildimmi? Allahym! Men ýetirip bildimmi?” diýdi. Ibn Abbas (Allah olardan razy bolsun, bu hadysy aýdan soň): “Janym elinde bolan Allahdan ant içýärin! Bu onuň ymmatyna eden wesýeti boldy” diýdi. (Ýene-de Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem): “Bu ýerdäkiler bu ýerde bolmadyk adamlara meniň şu sözlerimi ýetirsin. Menden soň kapyrlar ýaly bolup biri-birleriňiziň kelläňizi kesmäň!” diýdi."

حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ، حَدَّثَنِي يَحْيَى بْنُ سَعِيدٍ، حَدَّثَنَا فُضَيْلُ بْنُ غَزْوَانَ، حَدَّثَنَا عِكْرِمَةُ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ خَطَبَ النَّاسَ يَوْمَ النَّحْرِ فَقَالَ: «يَا أَيُّهَا النَّاسُ أَيُّ يَوْمٍ هَذَا؟»، قَالُوا: يَوْمٌ حَرَامٌ، قَالَ: «فَأَيُّ بَلَدٍ هَذَا؟»، قَالُوا: بَلَدٌ حَرَامٌ، قَالَ: «فَأَيُّ شَهْرٍ هَذَا؟»، قَالُوا: شَهْرٌ حَرَامٌ، قَالَ: «فَإِنَّ دِمَاءَكُمْ وَأَمْوَالَكُمْ وَأَعْرَاضَكُمْ عَلَيْكُمْ حَرَامٌ كَحُرْمَةِ يَوْمِكُمْ هَذَا فِي بَلَدِكُمْ هَذَا فِي شَهْرِكُمْ هَذَا»، فَأَعَادَهَا مِرَارًا، ثُمَّ رَفَعَ رَأْسَهُ فَقَالَ: اللَّهُمَّ هَلْ بَلَّغْتُ، اللَّهُمَّ هَلْ بَلَّغْتُ - قَالَ ابْنُ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا: فَوَالَّذِي نَفْسِي بِيَدِهِ، إِنَّهَا لَوَصِيَّتُهُ إِلَى أُمَّتِهِ، فَلْيُبْلِغِ الشَّاهِدُ الغَائِبَ، لاَ تَرْجِعُوا بَعْدِي كُفَّارًا، يَضْرِبُ بَعْضُكُمْ رِقَابَ بَعْضٍ.

Salgylanma:

” •Ýagny wagyz etdi. • Gurbanlyk güni • Janyňyz”

Sahyh al Buhary yslam dininiň iň ygtybarly hadys ýygyndysydyr. Takmynan 7,275 hadysy öz içine alýan bu eser, Pygamberimiziň sünnetine esaslanyp, musulmanlaryň gündelik durmuşynda ýol görkezijidir.

Möhüm Baglanyşyklar

Sahih al bukhari programmasy

Bir basyş bilen uygulamany göçür we ruhy syýahata başla!