161

26-nji bap

161

26-nji bap

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Täret alan adam, burnuna suw alyp sümgürip arassalasyn we (meýdan edenden soňra ýuwman) daş bilen arassalan adam, muny täk gezek etsin ”

حَدَّثَنَا عَبْدَانُ، قَالَ: أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ، قَالَ: أَخْبَرَنَا يُونُسُ، عَنِ الزُّهْرِيِّ، قَالَ: أَخْبَرَنِي أَبُو إِدْرِيسَ، أَنَّهُ سَمِعَ أَبَا هُرَيْرَةَ، عَنِ النَّبِيِّ ﷺ أَنَّهُ قَالَ: مَنْ تَوَضَّأَ فَلْيَسْتَنْثِرْ، وَمَنِ اسْتَجْمَرَ فَلْيُوتِرْ

Salgylanma:

• Ýagny täk daş bilen (ýagny 3,5..) sany daş bilen süpürsin

162

27-nji bap

162

27-nji bap

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Siziň biriňiz täret alan wagty, burnuna suw alyp sümgürip arassalasyn we kim daş bilen arassalansa, muny täk gezek edip arassalasyn. Siziň biriňiz ukusyndan oýanan wagty, elini täret suwuna sokmazdan ozal, elini ýuwsun, çünki hiç kim ukuda wagty eliniň nirede bolandygyny bilmez”.

"حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ، قَالَ: أَخْبَرَنَا مَالِكٌ، عَنْ أَبِي الزِّنَادِ، عَنِ الأَعْرَجِ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ قَالَ: «إِذَا تَوَضَّأَ أَحَدُكُمْ فَلْيَجْعَلْ فِي أَنْفِهِ، ثُمَّ لِيَنْثُرْ، وَمَنِ اسْتَجْمَرَ فَلْيُوتِرْ، وَإِذَا اسْتَيْقَظَ أَحَدُكُمْ مِنْ نَوْمِهِ فَلْيَغْسِلْ يَدَهُ قَبْلَ أَنْ يُدْخِلَهَا فِي وَضُوئِهِ، فَإِنَّ أَحَدَكُمْ لاَ يَدْرِي أَيْنَ بَاتَتْ يَدُهُ. "

163

28-nji bap

163

28-nji bap

Abdulla ibn Amrdan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Bir gezek Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bilen sapara çykanymyzda, Ol bizden yza galdy. Ikindi namazynyň wagtynda biziň yzymyzdan ýetdi. Biz şonda täret alyp, aýaklarymyza mesh edip durduk. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bar güýji bilen, ýagny (sesiniň ýetdiginden) “Dowzahda ýanjak ökjeleriň waý gününe!” diýip, iki-üç gezek gaýtalap gygyrdy

حَدَّثَنَا مُوسَى، قَالَ: حَدَّثَنَا أَبُو عَوَانَةَ، عَنْ أَبِي بِشْرٍ، عَنْ يُوسُفَ بْنِ مَاهَكَ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو، قَالَ: تَخَلَّفَ النَّبِيُّ ﷺ عَنَّا فِي سَفْرَةٍ سَافَرْنَاهَا، فَأَدْرَكَنَا وَقَدْ أَرْهَقْنَا العَصْرَ، فَجَعَلْنَا نَتَوَضَّأُ وَنَمْسَحُ عَلَى أَرْجُلِنَا، فَنَادَى بِأَعْلَى صَوْتِهِ: «وَيْلٌ لِلْأَعْقَابِ مِنَ النَّارِ» مَرَّتَيْنِ أَوْ ثَلاَثًا.

164

29-nji bap

164

29-nji bap

"Ata ibn Ýezidden rowaýat edilmegine görä, Osman ibn ‘Affanyň öň azat eden bir guly bolan Humranyň habar bermegine görä, ol şeýle diýipdir: “(Bir gezek) ol Osman ibn ‘Affanyň täret almak üçin (bir adama) suw getirmegi buýurandygyny görüpdir. (Haçanda oňa suw getirip berende) gapdaky suwdan ellerine suw akdyryp, üç gezek ýuwdy. Soňra sag elini täret suwyň içine sokup, agzyny çaýkady we burnuna suw alyp sümgürip arassalady. Soňra ýüzüni üç gezek we gollaryny tirseklerine çenli üç gezek ýuwdy. Soňra kellesine mesh etdi. Soňra her aýagyny üç gezekden ýuwdy. Soňra (Osman ibn ‘Affan): “Men Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň meniň şu täret alyşym ýaly täret alyp duruşyny gördüm” diýdi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem ýene-de şeýle diýdi: “Kimde-kim meniň şu täret alyşym ýaly täret alsa, soňra içini gürletmän iki rekagat namaz okasa, Allah onuň geçen günälerini bagyşlar.”"

حَدَّثَنَا أَبُو اليَمَانِ، قَالَ: أَخْبَرَنَا شُعَيْبٌ، عَنِ الزُّهْرِيِّ، قَالَ: أَخْبَرَنِي عَطَاءُ بْنُ يَزِيدَ، عَنْ حُمْرَانَ، مَوْلَى عُثْمَانَ بْنِ عَفَّانَ أَنَّهُ رَأَى عُثْمَانَ بْنَ عَفَّانَ دَعَا بِوَضُوءٍ، فَأَفْرَغَ عَلَى يَدَيْهِ مِنْ إِنَائِهِ، فَغَسَلَهُمَا ثَلاَثَ مَرَّاتٍ، ثُمَّ أَدْخَلَ يَمِينَهُ فِي الوَضُوءِ، ثُمَّ تَمَضْمَضَ وَاسْتَنْشَقَ وَاسْتَنْثَرَ، ثُمَّ غَسَلَ وَجْهَهُ ثَلاَثًا وَيَدَيْهِ إِلَى المِرْفَقَيْنِ ثَلاَثًا، ثُمَّ مَسَحَ بِرَأْسِهِ، ثُمَّ غَسَلَ كُلَّ رِجْلٍ ثَلاَثًا، ثُمَّ قَالَ: رَأَيْتُ النَّبِيَّ ﷺ يَتَوَضَّأُ نَحْوَ وُضُوئِي هَذَا، وَقَالَ: «مَنْ تَوَضَّأَ نَحْوَ وُضُوئِي هَذَا، ثُمَّ صَلَّى رَكْعَتَيْنِ لاَ يُحَدِّثُ فِيهِمَا نَفْسَهُ، غَفَرَ اللَّهُ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ.

165

30-nji bap

165

30-nji bap

Muhammed ibn Ziýad şeýle diýipdir: “Men bir gün Ebu Hureýräniň täret alyp oturan adamlaryň ýanyndan geçip barýarka şeýle diýenini eşitdim: “Täret alanyňyzda gowy edip alyň, çünki Ebul-Kasym sallallahu aleýhi wesellem “Dowzahda ýanjak ökjeleriň waý gününe!” diýipdi”.

حَدَّثَنَا آدَمُ بْنُ أَبِي إِيَاسٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، قَالَ: حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ زِيَادٍ، قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا هُرَيْرَةَ، وَكَانَ يَمُرُّ بِنَا وَالنَّاسُ يَتَوَضَّئُونَ مِنَ المِطْهَرَةِ، قَالَ: أَسْبِغُوا الوُضُوءَ، فَإِنَّ أَبَا القَاسِمِ ﷺ قَالَ: «وَيْلٌ لِلْأَعْقَابِ مِنَ النَّارِ.

166

31-nji bap

166

31-nji bap

"Habar berilişine görä, bir gün ‘Ubaýd ibn Juraýj Abdulla ibn Omara (Allah olardan razy bolsun): “Eý, Ebu Abdurrahman, men seniň ýoldaşlaryň arasynda hiç kimiň etmeýän dört zady, seniň edýändigiňi gördüm” diýdi. Ibn Omar “Eý, Ibn Juraýj, näme olar?” diýip sorady. Ol: “Men seniň Käbaniň diňe iki Ýemen burçlaryndan (rükünlerinden) başga burçlaryna eliňi degirmeýändigiňi gördüm, (aýagyňa diňe) eýlenen deriden aýakgap (sandal) geýýändigiňi gördüm we sary reňk bilen boýaýandygyňy gördüm, ýene-de (sende gören zadymyň biri) Mekgede bolanyňyzda, adamlar, haçan-da, (Zul-Hijje) aýyny görer-görmez yhram geýendiklerini gördüm, ýöne sen ony tä Terwiýe gününe (Zul-Hijje aýynyň sekizine) çenli geýmediň” – diýdi. Abdulla (ibn Omar Allah olardan razy bolsun) oňa şeýle jogap berdi: “Käbäniň rükünleri barada aýdylanda, men Allahyň Resulynyň diňe Yemen rükünlerinden (burçlaryndan) başga birine (elini) degrendigini görmedim. Eýlenen (deriden) edilen aýakgaplar (sandallar) barada aýdylanda bolsa, hakykatdanam, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň eýlenip, tüýi galmadyk deriden aýakgaplary (sandallary) geýendigini we olary çykarmazdan täret alandygyny gördüm. Şonuň üçin menem bu aýakgaplary geýmegi gowy görýärin. Sary reňk barada aýdylanda bolsa, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň şeýle reňke boýandygyny görenligim sebäpli, men hem şeýle reňke boýanmagy gowy görýärin. Yhram barada aýdylanda bolsa, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň, düýesi ýola düşmezden öň, yhram geýendigini görmedim”. "

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ، قَالَ: أَخْبَرَنَا مَالِكٌ، عَنْ سَعِيدٍ المَقْبُرِيِّ، عَنْ عُبَيْدِ بْنِ جُرَيْجٍ، أَنَّهُ قَالَ: لِعَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ يَا أَبَا عَبْدِ الرَّحْمَنِ رَأَيْتُكَ تَصْنَعُ أَرْبَعًا لَمْ أَرَ أَحَدًا مِنْ أَصْحَابِكَ يَصْنَعُهَا، قَالَ: وَمَا هِيَ يَا ابْنَ جُرَيْجٍ قَالَ: رَأَيْتُكَ لاَ تَمَسُّ مِنَ الأَرْكَانِ إِلَّا اليَمَانِيَّيْنِ، وَرَأَيْتُكَ تَلْبَسُ النِّعَالَ السِّبْتِيَّةَ، وَرَأَيْتُكَ تَصْبُغُ بِالصُّفْرَةِ، وَرَأَيْتُكَ إِذَا كُنْتَ بِمَكَّةَ أَهَلَّ النَّاسُ إِذَا رَأَوُا الْهِلاَلَ وَلَمْ تُهِلَّ أَنْتَ حَتَّى كَانَ يَوْمُ التَّرْوِيَةِ. قَالَ عَبْدُ اللَّهِ: أَمَّا الأَرْكَانُ: فَإِنِّي لَمْ «أَرَ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ يَمَسُّ إِلَّا اليَمَانِيَّيْنِ»، وَأَمَّا النِّعَالُ السِّبْتِيَّةُ: فَإِنِّي «رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ يَلْبَسُ النَّعْلَ الَّتِي لَيْسَ فِيهَا شَعَرٌ وَيَتَوَضَّأُ فِيهَا»، فَأَنَا أُحِبُّ أَنْ أَلْبَسَهَا، وَأَمَّا الصُّفْرَةُ: فَإِنِّي «رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ يَصْبُغُ بِهَا، فَأَنَا أُحِبُّ أَنْ أَصْبُغَ بِهَا»، وَأَمَّا الإِهْلاَلُ: فَإِنِّي «لَمْ أَرَ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ يُهِلُّ حَتَّى تَنْبَعِثَ بِهِ رَاحِلَتُهُ.

Salgylanma:

• Saçyny zagfaran (şafran) bilen boýar eken

167

32-nji bap

167

32-nji bap

. Ummu ‘Atyýýadan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem gyzynyň (jesedini) ýuwga salanlarynda, olara : “Onuň sag tarapyndan we täret alýan ýerlerinden başlaň!” diýdi.

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ، قَالَ: حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ، قَالَ: حَدَّثَنَا خَالِدٌ، عَنْ حَفْصَةَ بِنْتِ سِيرِينَ، عَنْ أُمِّ عَطِيَّةَ، قَالَتْ: قَالَ النَّبِيُّ ﷺ لَهُنَّ فِي غَسْلِ ابْنَتِهِ: ابْدَأْنَ بِمَيَامِنِهَا وَمَوَاضِعِ الوُضُوءِ مِنْهَا.

Salgylanma:

• Gyzynyň jesedini ýuwýan aýallara

168

32-nji bap

168

32-nji bap

Aişadan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem köwşüni geýende, saçyny daranda, arassalanyp (täret, gusul) alanda we ähli işlerinde sagdan başlamagy gowy görerdi”.

حَدَّثَنَا حَفْصُ بْنُ عُمَرَ، قَالَ: حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، قَالَ: أَخْبَرَنِي أَشْعَثُ بْنُ سُلَيْمٍ، قَالَ: سَمِعْتُ أَبِي، عَنْ مَسْرُوقٍ، عَنْ عَائِشَةَ، قَالَتْ: كَانَ النَّبِيُّ ﷺ يُعْجِبُهُ التَّيَمُّنُ، فِي تَنَعُّلِهِ، وَتَرَجُّلِهِ، وَطُهُورِهِ، وَفِي شَأْنِهِ كُلِّهِ.

169

33-nji bap

169

33-nji bap

"Enes ibn Mälikden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “(Bir gezek) men Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň ýanyndadym. Ikindi namazynyň wagty boldy. Adamlar täret üçin suw gözläp başladylar, ýöne tapyp bilmediler. (Birneme wagt geçenden soň), Pygamberimiz sallallahu aleýhi weselleme bir gapda täret suwuny getirdiler. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şol gapda elini goýdy we adamlara şol gapdan täret almaklaryny buýurdy. Enes (Allah ondan razy bolsun): “Şol wagt men tä iň soňky adam täret alyp bolýança, Onuň barmaklarynyň arasyndan suwuň çogup çykyp durşuny gördüm” diýdi”."

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ، قَالَ: أَخْبَرَنَا مَالِكٌ، عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِي طَلْحَةَ، عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ أَنَّهُ قَالَ: رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ وَحَانَتْ صَلاَةُ العَصْرِ، فَالْتَمَسَ النَّاسُ الوَضُوءَ فَلَمْ يَجِدُوهُ، فَأُتِيَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ بِوَضُوءٍ، فَوَضَعَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ فِي ذَلِكَ الإِنَاءِ يَدَهُ، وَأَمَرَ النَّاسَ أَنْ يَتَوَضَّئُوا مِنْهُ قَالَ: «فَرَأَيْتُ المَاءَ يَنْبُعُ مِنْ تَحْتِ أَصَابِعِهِ حَتَّى تَوَضَّئُوا مِنْ عِنْدِ آخِرِهِمْ.

170

34-nji bap

170

34-nji bap

"Ibn Sirin şeýle diýipdir: “(Bir gezek) men ‘Abide: “Bizde Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň saçyndan bar. Ony Enesden ýa-da onuň maşgalasyndan aldyk” diýdim. Ol şonda maňa: “Eger-de mende Onuň saçyndan ýekeje bir tary bar bolsady, bu meniň üçin dünýäden we ondaky ähli zatlardan has söýgüli bolardy” diýdi. "

حَدَّثَنَا مَالِكُ بْنُ إِسْمَاعِيلَ، قَالَ: حَدَّثَنَا إِسْرَائِيلُ، عَنْ عَاصِمٍ، عَنِ ابْنِ سِيرِينَ، قَالَ: قُلْتُ لِعَبِيدَةَ «عِنْدَنَا مِنْ شَعَرِ النَّبِيِّ ﷺ أَصَبْنَاهُ مِنْ قِبَلِ أَنَسٍ أَوْ مِنْ قِبَلِ أَهْلِ أَنَسٍ» فَقَالَ: لَأَنْ تَكُونَ عِنْدِي شَعَرَةٌ مِنْهُ أَحَبُّ إِلَيَّ مِنَ الدُّنْيَا وَمَا فِيهَا.

Sahyh al Buhary yslam dininiň iň ygtybarly hadys ýygyndysydyr. Takmynan 7,275 hadysy öz içine alýan bu eser, Pygamberimiziň sünnetine esaslanyp, musulmanlaryň gündelik durmuşynda ýol görkezijidir.

Möhüm Baglanyşyklar

Sahih al bukhari programmasy

Bir basyş bilen uygulamany göçür we ruhy syýahata başla!