1619

64-nji bap

1619

64-nji bap

Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň aýaly, Ummu Selemeden (Allah ondan razy bolsun) habar berilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Men (haj döwründe) syrkawladym we muny Resulullah sallallahu aleýhi weselleme aýtdym. Ol maňa: “(Düýä) münüp, adamlaryň arka tarapyndan towaf edäý!” diýdi. Men Onuň aýdyşy ýaly edip towaf etdim. Şol wagt Resulullah sallallahu aleýhi wesellem Käbäniň ýanynda namaz okap, “Wet-tury wä Kitäbim-mestury” süresini okap durdy” diýdi.

حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ، حَدَّثَنَا مَالِكٌ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ نَوْفَلٍ، عَنْ عُرْوَةَ بْنِ الزُّبَيْرِ، عَنْ زَيْنَبَ بِنْتِ أَبِي سَلَمَةَ، عَنْ أُمِّ سَلَمَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا - زَوْجِ النَّبِيِّ ﷺ - قَالَتْ: شَكَوْتُ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ ﷺ أَنِّي أَشْتَكِي، فَقَالَ: «طُوفِي مِنْ وَرَاءِ النَّاسِ وَأَنْتِ رَاكِبَةٌ» فَطُفْتُ وَرَسُولُ اللَّهِ ﷺ حِينَئِذٍ يُصَلِّي إِلَى جَنْبِ البَيْتِ وَهُوَ يَقْرَأُ: " وَالطُّورِ وَكِتَابٍ مَسْطُورٍ.

1620

65-nji bap

1620

65-nji bap

Ibn Abbasdan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Käbäň daşyndan towaf edip ýörkä, elini başga bir adamyň eline, guşak ýa-da ýüp ýa-da başga şoňa meňzeş bir zat bilen baglap, daňan adamyň ýanyndan geçdi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem ony öz eli bilen kesip, oňa: “Ony eliň bilen tutda, ýöret!” diýdi.

حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ مُوسَى، حَدَّثَنَا هِشَامٌ، أَنَّ ابْنَ جُرَيْجٍ، أَخْبَرَهُمْ قَالَ: أَخْبَرَنِي سُلَيْمَانُ الأَحْوَلُ، أَنَّ طَاوُسًا، أَخْبَرَهُ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا: أَنَّ النَّبِيَّ ﷺ مَرَّ وَهُوَ يَطُوفُ بِالكَعْبَةِ بِإِنْسَانٍ رَبَطَ يَدَهُ إِلَى إِنْسَانٍ بِسَيْرٍ - أَوْ بِخَيْطٍ أَوْ بِشَيْءٍ غَيْرِ ذَلِكَ -، فَقَطَعَهُ النَّبِيُّ ﷺ بِيَدِهِ، ثُمَّ قَالَ: «قُدْهُ بِيَدِهِ«.

1621

66-nji bap

1621

66-nji bap

Ibn Abbasdan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Käbäň daşynda haýwanlary daňylýan ýüp bilen ýa-da şoňa meňzeş başga bir zady (başga bir adama daňyp idip barýan) bir adamy gördi we derrew onuň ýüpüni kesip aýyrdy”.

حَدَّثَنَا أَبُو عَاصِمٍ، عَنِ ابْنِ جُرَيْجٍ، عَنْ سُلَيْمَانَ الأَحْوَلِ، عَنْ طَاوُسٍ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا: «أَنَّ النَّبِيَّ ﷺ رَأَى رَجُلًا يَطُوفُ بِالكَعْبَةِ بِزِمَامٍ - أَوْ غَيْرِهِ -،فَقَطَعَهُ«.

1622

67-nji bap

1622

67-nji bap

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Weda‘ hajyndan bir ýyl öň, Ebu Bekr Es-Syddyk (Allah ondan razy bolsun) Resulullah sallallahu aleýhi wesellem tarapyndan haj zyýaratyny etmek üçin iberildi. Ebu Bekr (Allah ondan razy bolsun) şol haj döwründe, Gurbanlyk güni (Minada) Ebu Hureýräni bir näçe adamlar bilen bilelikde iberip, adamlara indiki ýyldan başlap müşriklere haj etmeklige rugsat berilmejekdigini şeýle hem ýalaňaç adamlara Käbäň daşyndan towaf etmeklige rugsat edilmejekdigi hakynda jar çekdirdi.

حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ بُكَيْرٍ، حَدَّثَنَا اللَّيْثُ، قَالَ يُونُسُ: قَالَ ابْنُ شِهَابٍ: حَدَّثَنِي حُمَيْدُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ، أَنَّ أَبَا هُرَيْرَةَ، أَخْبَرَهُ أَنَّ أَبَا بَكْرٍ الصِّدِّيقَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ بَعَثَهُ فِي الحَجَّةِ الَّتِي أَمَّرَهُ عَلَيْهَا رَسُولُ اللَّهِ ﷺ قَبْلَ حَجَّةِ الوَدَاعِ يَوْمَ النَّحْرِ فِي رَهْطٍ يُؤَذِّنُ فِي النَّاسِ «أَلاَ لاَ يَحُجُّ بَعْدَ العَامِ مُشْرِكٌ، وَلاَ يَطُوفُ بِالْبَيْتِ عُرْيَانٌ«.

Salgylanma:

•Hoşlaşyk hajy.

1623

69-nji bap

1623

69-nji bap

‘Amr (ibn Dinardan) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle gürrüň beripdir: “(Bir gezek) biz Ibn Omardan (Allah olardan razy bolsun): “Umra (hajy) üçin Käbäniň daşyndan towaf edip, ýöne Safa-Merwe daglarynyň arasynda sa’y etmedik adam aýaly bilen jynsy gatnaşykda bolup bilermi?” diýip soradyk. Ibn Omar: “Resulullah sallallahu aleýhi wesellem (Mekgä) gelip, ýedi gezek Käbäň daşyndan towaf etdi. Soňra Makamy (Ybrahymyň) arkasynda iki rekagat namaz okady we Safa-Merwe aralygynda sa’y etdi” diýdi. Soňra-da: “Elbetde, siziň üçin Allahyň Pygamberinde gözel görelde bardyr” diýdi.

حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ، حَدَّثَنَا سُفْيَانُ، عَنْ عَمْرٍو، سَأَلْنَا ابْنَ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا: أَيَقَعُ الرَّجُلُ عَلَى امْرَأَتِهِ فِي العُمْرَةِ قَبْلَ أَنْ يَطُوفَ بَيْنَ الصَّفَا وَالمَرْوَةِ؟ قَالَ: «قَدِمَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ، فَطَافَ بِالْبَيْتِ سَبْعًا، ثُمَّ صَلَّى خَلْفَ المَقَامِ رَكْعَتَيْنِ، وَطَافَ بَيْنَ الصَّفَا وَالمَرْوَةِ» وَقَالَ: ﴿لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ إِسْوَةٌ حَسَنَةٌ﴾.

Salgylanma:

” • Sa’y – Safa – Merwe daglarynyň arasynda ýedi gezek gidip- gelmeklige, arasynda-da ylgamaklyga aýdylýar. • Ahzab:21″

1624

69-nji bap

1624

69-nji bap

‘Amr ýene-de şeýle diýdi: “Men muny Jäbir ibn Abdulladan hem (Allah olardan razy bolsun) sorap gördüm. Ol hem: “Safa-Merwe aralygynda sa’y edýänçä, aýalyna ýakynlaşyp bilmez” diýdi.

قَالَ: وَسَأَلْتُ جَابِرَ بْنَ عَبْدِ اللَّهِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، فَقَالَ: «لاَ يَقْرَبُ امْرَأَتَهُ حَتَّى يَطُوفَ بَيْنَ الصَّفَا وَالمَرْوَةِ «

1625

70-nji bap

1625

70-nji bap

Abdulla ibn Abbasdan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Mekgä gelip, Käbäň daşyndan towaf etdi, Safa-Merwe aralygynda-da sa’y etdi we bu towafdan soň tä, Arafatdan gaýdyp gelýänçä, Käbä ýakynlaşmady”.

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَبِي بَكْرٍ، حَدَّثَنَا فُضَيْلٌ، حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ عُقْبَةَ، أَخْبَرَنِي كُرَيْبٌ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا قَالَ: «قَدِمَ النَّبِيُّ ﷺ مَكَّةَ، فَطَافَ وَسَعَى بَيْنَ الصَّفَا، وَالمَرْوَةِ وَلَمْ يَقْرَبِ الكَعْبَةَ بَعْدَ طَوَافِهِ بِهَا، حَتَّى رَجَعَ مِنْ عَرَفَةَ».

1626

71-nji bap

1626

71-nji bap

"Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň aýaly, Ummu Selemeden (Allah ondan razy bolsun) habar berilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Men (haj döwründe) syrkawladym we arzymy Resulullah sallallahu aleýhi weselleme aýdyp berdim”. Bu hadis başga bir rowaýat şeýle gelýär: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň aýaly Ummu Seleme (Allah ondan razy bolsun) gürrüň berip şeýle diýdi: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Mekgede wagty, (Mekgeden) çykyp gitmekçi bolanda, Umm Seleme entäk towaf etmändi we ol hem çykmakçy bolanda, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem oňa: “Ertir namazyna kamat aýdylyp, adamlar namaza duran wagtlary sen düýäň üstünde towaf et!” diýdi. Ummu Seleme onuň diýişi ýaly etdi we towaf namazyny okaman daşary çykdy”."

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ، أَخْبَرَنَا مَالِكٌ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ، عَنْ عُرْوَةَ، عَنْ زَيْنَبَ، عَنْ أُمِّ سَلَمَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا: شَكَوْتُ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ ﷺ ح وحَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ حَرْبٍ، حَدَّثَنَا أَبُو مَرْوَانَ يَحْيَى بْنُ أَبِي زَكَرِيَّاءَ الغَسَّانِيُّ، عَنْ هِشَامٍ، عَنْ عُرْوَةَ، عَنْ أُمِّ سَلَمَةَ - زَوْجِ النَّبِيِّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا ﷺ -: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ قَالَ وَهُوَ بِمَكَّةَ، وَأَرَادَ الخُرُوجَ، وَلَمْ تَكُنْ أُمُّ سَلَمَةَ طَافَتْ بِالْبَيْتِ وَأَرَادَتِ الخُرُوجَ، فَقَالَ لَهَا رَسُولُ اللَّهِ ﷺ: «إِذَا أُقِيمَتْ صَلاَةُ الصُّبْحِ فَطُوفِي عَلَى بَعِيرِكِ وَالنَّاسُ يُصَلُّونَ». فَفَعَلَتْ ذَلِكَ، فَلَمْ تُصَلِّ حَتَّى خَرَجَتْ.

1627

72-nji bap

1627

72-nji bap

‘Amr ibn Dinardan rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Men Ibn Omaryň (Allah olardan razy bolsun) şeýle diýenini eşitdim: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem (Mekgä) gelip, ýedi gezek Käbäň daşyndan towaf etdi we Makamy (Ybrahymyň) arkasynda iki rekagat namaz okady. Soňra (sa’y etmek üçin) Safa çykdy. Takyk, Allah Tagala şeýle diýdi: “Elbetde, siziň üçin Allahyň Pygamberinde gözel görelde bardyr”. {Ahzab:21}.

حَدَّثَنَا آدَمُ، حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ دِينَارٍ، قَالَ: سَمِعْتُ ابْنَ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا يَقُولُ: «قَدِمَ النَّبِيُّ ﷺ فَطَافَ بِالْبَيْتِ سَبْعًا، وَصَلَّى خَلْفَ المَقَامِ رَكْعَتَيْنِ، ثُمَّ خَرَجَ إِلَى الصَّفَا» وَقَدْ قَالَ اللَّهُ تَعَالَى: ﴿لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ﴾ [الأحزاب: 21].

1628

73-nji bap

1628

73-nji bap

Aişadan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Käbir adamlar ertir namazyndan soň Käbäň daşyndan towaf etdiler, soňra tä gün dogýança wagyz diňlemek üçin oturardylar, soňra bolsa turup namaz okadylar. Aişa (Allah ondan razy bolsyn) şeýle diýdi: “Bular geçip oturdylar, haçanda, namaz okamak mekruh wagty gelende, turup namaz okadylar”.

حَدَّثَنَا الحَسَنُ بْنُ عُمَرَ البَصْرِيُّ، حَدَّثَنَا يَزِيدُ بْنُ زُرَيْعٍ، عَنْ حَبِيبٍ، عَنْ عَطَاءٍ، عَنْ عُرْوَةَ، عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا: أَنَّ نَاسًا طَافُوا بِالْبَيْتِ بَعْدَ صَلاَةِ الصُّبْحِ، ثُمَّ قَعَدُوا إِلَى المُذَكِّرِ، حَتَّى إِذَا طَلَعَتِ الشَّمْسُ قَامُوا يُصَلُّونَ، فَقَالَتْ عَائِشَةُ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا: «قَعَدُوا، حَتَّى إِذَا كَانَتِ السَّاعَةُ الَّتِي تُكْرَهُ فِيهَا الصَّلاَةُ، قَامُوا يُصَلُّونَ«.

Sahyh al Buhary yslam dininiň iň ygtybarly hadys ýygyndysydyr. Takmynan 7,275 hadysy öz içine alýan bu eser, Pygamberimiziň sünnetine esaslanyp, musulmanlaryň gündelik durmuşynda ýol görkezijidir.

Möhüm Baglanyşyklar

Sahih al bukhari programmasy

Bir basyş bilen uygulamany göçür we ruhy syýahata başla!