1598

51-nji bap

1598

51-nji bap

Abdulla ibn Omardan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Resulullah sallallahu aleýhi wesellem, Usame ibn Zeýd, Bilal we Osman ibn Talha bilen bilelikde Käbäniň içine girdiler we gapyny ýapdylar. Gapyny açandan soňlar ilkinji bolup ol ýere giren men boldum. Bilala duşdum we ondan: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem (bu ýerde) namaz okadymy?” diýip soradym. Ol: “Howa, Ýemen tarapdaky iki sütüniň aralygynda” diýdi.

حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ، حَدَّثَنَا اللَّيْثُ، عَنِ ابْنِ شِهَابٍ، عَنْ سَالِمٍ، عَنْ أَبِيهِ أَنَّهُ قَالَ: دَخَلَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ البَيْتَ هُوَ وَأُسَامَةُ بْنُ زَيْدٍ، وَبِلاَلٌ، وَعُثْمَانُ بْنُ طَلْحَةَ فَأَغْلَقُوا عَلَيْهِمْ، فَلَمَّا فَتَحُوا كُنْتُ أَوَّلَ مَنْ وَلَجَ فَلَقِيتُ بِلاَلًا فَسَأَلْتُهُ: هَلْ صَلَّى فِيهِ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ؟ قَالَ: «نَعَمْ بَيْنَ العَمُودَيْنِ اليَمَانِيَيْنِ«.

1599

52-nji bap

1599

52-nji bap

Nafi’dan rowaýat edilmegini görä, Ibn Omar (Allah olardan razy bolsun) Käbäniň içine giren wagty, göni öňe tarap ýöräp, (Käbäniň) gapysyny arka tarapyna geçirerdi. Öňündäki diwar bilen öz durjak ýeriniň aralygy, takmynan, üç gez galýança öňe tarap ýörärdi we ol, Bilalyň Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň namaz okan ýeri diýip gürrüň beren ýerinde okajak bolardy. (Ibn Omar): “Käbäniň içinde islendik tarapa seredip namaz okalsa-da, zyýany ýokdur” diýdi.

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ، أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ، أَخْبَرَنَا مُوسَى بْنُ عُقْبَةَ، عَنْ نَافِعٍ، عَنِ ابْنِ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا: أَنَّهُ كَانَ إِذَا دَخَلَ الكَعْبَةَ، مَشَى قِبَلَ الوَجْهِ حِينَ يَدْخُلُ، وَيَجْعَلُ البَابَ قِبَلَ الظَّهْرِ، يَمْشِي حَتَّى يَكُونَ بَيْنَهُ وَبَيْنَ الجِدَارِ الَّذِي قِبَلَ وَجْهِهِ قَرِيبًا مِنْ ثَلاَثِ أَذْرُعٍ، فَيُصَلِّي، يَتَوَخَّى المَكَانَ الَّذِي أَخْبَرَهُ بِلاَلٌ: «أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ صَلَّى فِيهِ، وَلَيْسَ عَلَى أَحَدٍ بَأْسٌ أَنْ يُصَلِّيَ فِي أَيِّ نَوَاحِي البَيْتِ شَاءَ«.

1600

53-nji bap

1600

53-nji bap

Abdulla ibn Ebu Ewfadan (Allah ondan razy bolsyn) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem umra hajyny edende, Käbäň daşyndan towaf etdi, makami (Ibrahimiň) arkasynda iki rekagat namaz okady. Onuň ýanynda adamlardan gorap duran ýene biri bardy. Kimdir biri ondan: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Käbäň içine girdimi?” diýip soranda, ol: “Ýok” diýip jogap berdi”.

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ، حَدَّثَنَا خَالِدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ، حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ أَبِي خَالِدٍ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِي أَوْفَى قَالَ: «اعْتَمَرَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ فَطَافَ بِالْبَيْتِ، وَصَلَّى خَلْفَ المَقَامِ رَكْعَتَيْنِ وَمَعَهُ مَنْ يَسْتُرُهُ مِنَ النَّاسِ»، فَقَالَ لَهُ رَجُلٌ: أَدَخَلَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ الكَعْبَةَ؟ قَالَ «لاَ«.

1601

54-nji bap

1601

54-nji bap

Ibn Abbasdan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Resulullah sallallahu aleýhi wesellem (Mekge feth edilen güni) Mekgä gelende, Käbäň içine girmekden ýüz öwürdi. Çünki onuň içinde butlar bardy. Soňra onuň buýrugy bilen daşary çykaryldy. Şeýle hem ol ýerden, ellerinde pal atylýan oklaryny saklap duran Ibrahymyň we Ismaýylyň heýkellerini hem çykardylar. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýdi: “Allah olary heläk etsin! Olar, ol ikisiniň hiç wagt pal atmak bilen meşgul bolmadyklaryny gaty gowy bilýärdiler!” Soňra Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Käbä girdi we onuň her tarapynda tekbir getirdi, ýöne onuň içinde namaz okamady”.

"حَدَّثَنَا أَبُو مَعْمَرٍ، حَدَّثَنَا عَبْدُ الوَارِثِ، حَدَّثَنَا أَيُّوبُ، حَدَّثَنَا عِكْرِمَةُ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا قَالَ: إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ لَمَّا قَدِمَ أَبَى أَنْ يَدْخُلَ البَيْتَ وَفِيهِ الآلِهَةُ، فَأَمَرَ بِهَا فَأُخْرِجَتْ، فَأَخْرَجُوا صُورَةَ إِبْرَاهِيمَ، وَإِسْمَاعِيلَ فِي أَيْدِيهِمَا الأَزْلاَمُ، فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ: «قَاتَلَهُمُ اللَّهُ، أَمَا وَاللَّهِ لَقَدْ عَلِمُوا أَنَّهُمَا لَمْ يَسْتَقْسِمَا بِهَا قَطُّ». فَدَخَلَ البَيْتَ، فَكَبَّرَ فِي نَوَاحِيهِ، وَلَمْ يُصَلِّ فِيهِ. "

Salgylanma:

” • Butparazlar. • Ibrahym we Ismaýyl pygamber”

1602

55-nji bap

1602

55-nji bap

Ibn Abbasdan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Resulullah sallallahu aleýhi wesellem we sahabalary Mekgä gelenlerinde, müşrikler: “Muhammed size gelýär. Olary Ýasribiň gyzzyrma keseli ejizledipdir” diýdiler. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem (muny eşidip) sahabalara: “Towaf edenlerinde ilkinji üç towafy (aýlowy) çalt depginde ýöremegi, iki rukunuň (burçuň) arasyna gelende bolsa, adaty ýöreýiş ýaly ýöremegi emr etdi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemi towafyň hemmesinde-de gaty-gatydan ýöremegi emr etmekden gaýtaran zat, olara bolan rehimdarlygydy”.

حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ بْنُ حَرْبٍ، حَدَّثَنَا حَمَّادٌ هُوَ ابْنُ زَيْدٍ، عَنْ أَيُّوبَ، عَنْ سَعِيدِ بْنِ جُبَيْرٍ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا قَالَ: قَدِمَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ وَأَصْحَابُهُ، فَقَالَ المُشْرِكُونَ: إِنَّهُ يَقْدَمُ عَلَيْكُمْ وَقَدْ وَهَنَهُمْ حُمَّى يَثْرِبَ، فَأَمَرَهُمُ النَّبِيُّ ﷺ «أَنْ يَرْمُلُوا الأَشْوَاطَ الثَّلاَثَةَ، وَأَنْ يَمْشُوا مَا بَيْنَ الرُّكْنَيْنِ، وَلَمْ يَمْنَعْهُ أَنْ يَأْمُرَهُمْ أَنْ يَرْمُلُوا الأَشْوَاطَ كُلَّهَا إِلَّا الإِبْقَاءُ عَلَيْهِمْ«.

Salgylanma:

” • Bu ýerde Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň 629-nji ýylda umra etmek üçin Mekgä geleni göz öňüne tutulýar. Şol wagt Mekge heniz müşrikleriň elinde-di. • Ýasrib – Medinäniň öňki ady •Bu iki rukun, Rukun Ýemäni bilen Hajarul-Eswediň ýerleşýän rukuni (burçy) aralygydyr.”

1603

56-nji bap

1603

56-nji bap

Ibn Omardan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Men Resulullah sallallahu aleýhi wesellem Mekgä gelende, towafyň başynda Hajarul-Eswede elini degirip başlandygyny hem-de ýedi towafyň üçüsinde ramal edip, çalt-çaltdan ýöräp geçendigini, görüpdim”.

حَدَّثَنَا أَصْبَغُ بْنُ الفَرَجِ، أَخْبَرَنِي ابْنُ وَهْبٍ، عَنْ يُونُسَ، عَنِ ابْنِ شِهَابٍ، عَنْ سَالِمٍ، عَنْ أَبِيهِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ: رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ حِينَ يَقْدَمُ مَكَّةَ، إِذَا اسْتَلَمَ الرُّكْنَ الأَسْوَدَ، أَوَّلَ مَا يَطُوفُ: يَخُبُّ ثَلاَثَةَ أَطْوَافٍ مِنَ السَّبْعِ.

Salgylanma:

•Gara daş

1604

57-nji bap

1604

57-nji bap

Ibn Omardan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemi haj we umra eden wagtynda ilkinji üç towafda gaty-gaty ýöräp geçdi, galan dördüsini adaty ýörişi ýaly ýöräp geçdi”.

حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ سَلاَمٍ، حَدَّثَنَا سُرَيْجُ بْنُ النُّعْمَانِ، حَدَّثَنَا فُلَيْحٌ، عَنْ نَافِعٍ، عَنِ ابْنِ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا قَالَ: سَعَى النَّبِيُّ ﷺ ثَلاَثَةَ أَشْوَاطٍ، وَمَشَى أَرْبَعَةً فِي الحَجِّ وَالعُمْرَةِ .تَابَعَهُ اللَّيْثُ، قَالَ: حَدَّثَنِي كَثِيرُ بْنُ فَرْقَدٍ، عَنْ نَافِعٍ، عَنْ ابْنِ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، عَنِ النَّبِيِّ ﷺ.

1605

57-nji bap

1605

57-nji bap

Habar berilmegine görä, Omar ibn Hattab (Allah ondan razy bolsun) Hajarul-Eswediň ýanyna gelip, oňa şeýle diýdi: “Wallahi, men seniň ne zyýany ne-de peýdasy degmeýän bir daşdygyňy gaty gowy bilýärin. Eger-de, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň saňa elini degirenini (öpenini) görmedik bolsadym, men saňa elimi degirmezdim (öpmezdim)” diýdi we oňa elini degirdi. Soňra ýene-de: “(Towaf edende) gaty-gaty ýöremegiň bize geregem ýokdy, biz muny diňe müşriklere güýjimizi görkezmek üçin edipdik. Allah olary bir eýýäm heläk etdi” diýdi. (Bulary aýdandan soň) ýene-de: “Emma Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň eden zatlaryny welin terk etmek islemeýäris!” diýdi.

حَدَّثَنَا سَعِيدُ بْنُ أَبِي مَرْيَمَ، أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرِ بْنِ أَبِي كَثِيرٍ، قَالَ: أَخْبَرَنِي زَيْدُ بْنُ أَسْلَمَ، عَنْ أَبِيهِ، أَنَّ عُمَرَ بْنَ الخَطَّابِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ لِلرُّكْنِ: «أَمَا وَاللَّهِ، إِنِّي لَأَعْلَمُ أَنَّكَ حَجَرٌ لاَ تَضُرُّ وَلاَ تَنْفَعُ، وَلَوْلاَ أَنِّي رَأَيْتُ النَّبِيَّ ﷺ اسْتَلَمَكَ مَا اسْتَلَمْتُكَ»، فَاسْتَلَمَهُ ثُمَّ قَالَ: «فَمَا لَنَا وَلِلرَّمَلِ إِنَّمَا كُنَّا رَاءَيْنَا بِهِ المُشْرِكِينَ وَقَدْ أَهْلَكَهُمُ اللَّهُ»، ثُمَّ قَالَ: «شَيْءٌ صَنَعَهُ النَّبِيُّ ﷺ فَلاَ نُحِبُّ أَنْ نَتْرُكَهُ«.

1606

57-nji bap

1606

57-nji bap

Nafi‘dan rowaýat edilmegine görä, Ibn Omar (Allah olardan razy bolsun) şeýle diýipdir: “Men Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň şol iki rukune elini degirenini görelim bäri, kyn bolsun ýa aňsat bolsun, hiç haçan olara el degirmän geçmedim”. Men Nafi‘dan: “Ibn Omar bu iki rukunyň arasynda (adaty ýorişi ýaly) ýörärdimi?” diýip soradym. “Ol diňe (rukune) elini degirmek aňsat bolar ýaly ýörärdi” diýdi.

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ، حَدَّثَنَا يَحْيَى، عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ، عَنْ نَافِعٍ، عَنِ ابْنِ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا قَالَ: «مَا تَرَكْتُ اسْتِلاَمَ هَذَيْنِ الرُّكْنَيْنِ فِي شِدَّةٍ وَلاَ رَخَاءٍ، مُنْذُ رَأَيْتُ النَّبِيَّ ﷺ يَسْتَلِمُهُمَا»، قُلْتُ لِنَافِعٍ: أَكَانَ ابْنُ عُمَرَ يَمْشِي بَيْنَ الرُّكْنَيْنِ؟ قَالَ: «إِنَّمَا كَانَ يَمْشِي لِيَكُونَ أَيْسَرَ لِاسْتِلاَمِهِ«.

Salgylanma:

• Ýemen tarapdaky Käbäniň iki burçy. Olaryň biri Hajerul-Eswed goýulan burçdyr.

1607

58-nji bap

1607

58-nji bap

Ibn Abbasdan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Weda‘ hajynda düýäniň üstünde oturyp, ujy egri hasasy bilen Hajerul-Eswede degip, towaf etdi”.

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ صَالِحٍ، وَيَحْيَى بْنُ سُلَيْمَانَ، قَالاَ: حَدَّثَنَا ابْنُ وَهْبٍ، قَالَ: أَخْبَرَنِي يُونُسُ، عَنِ ابْنِ شِهَابٍ، عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا قَالَ: «طَافَ النَّبِيُّ ﷺ فِي حَجَّةِ الوَدَاعِ عَلَى بَعِيرٍ، يَسْتَلِمُ الرُّكْنَ بِمِحْجَنٍ»، تَابَعَهُ الدَّرَاوَرْدِيُّ، عَنْ ابْنِ أَخِي الزُّهْرِيِّ، عَنْ عَمِّهِ.

Sahyh al Buhary yslam dininiň iň ygtybarly hadys ýygyndysydyr. Takmynan 7,275 hadysy öz içine alýan bu eser, Pygamberimiziň sünnetine esaslanyp, musulmanlaryň gündelik durmuşynda ýol görkezijidir.

Möhüm Baglanyşyklar

Sahih al bukhari programmasy

Bir basyş bilen uygulamany göçür we ruhy syýahata başla!