141

8-nji bap

141

8-nji bap

Ibn Abbasdan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Eger siziň biriňiz (jynsy gatnaşyk üçin) aýalynyň ýanyna baran wagty: “Bismillähi, Allahummä jännibnäş-şäýtonä wä jännibiş-şäýtonä mä rozäktänä!” (Allahyň ady bilen. Allahym, şeýtany bizden we bize rysk edip beren zadyňdan (ýagny beriljek çagadan) uzaklaşdyr!) diýip aýtsa we şondan soň çagalary bolsa, şeýtan oňa zyýan berip bilmez”.

حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ، قَالَ: حَدَّثَنَا جَرِيرٌ، عَنْ مَنْصُورٍ، عَنْ سَالِمِ بْنِ أَبِي الجَعْدِ، عَنْ كُرَيْبٍ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ، يَبْلُغُ النَّبِيَّ ﷺ قَالَ: «لَوْ أَنَّ أَحَدَكُمْ إِذَا أَتَى أَهْلَهُ قَالَ بِاسْمِ اللَّهِ، اللَّهُمَّ جَنِّبْنَا الشَّيْطَانَ وَجَنِّبِ الشَّيْطَانَ مَا رَزَقْتَنَا، فَقُضِيَ بَيْنَهُمَا وَلَدٌ لَمْ يَضُرُّهُ.

142

9-nji bap

142

9-nji bap

"Abdulazyz ibn Suheýbden rowaýat edilmegine görä, ol men Enesiň (Allah ondan razy bolsun) şeýle diýenini eşitdim diýipdir: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem hajathana giren wagty şeýle diýerdi: “Allahummä inni a‘uzu bikä minäl- hubusi, wäl-habais” (Allahym! Men hubusdan we habaisden saňa sygynýaryn). Gundar, Şu’badan rowaýat edip: “Haçan-da, hajathana gelende” diýdi. Musa ibn Ismaýyl bolsa Hammaddan rowaýat edip: “Hajathana girende” diýdi. Sa’yd ibn Zeýdiň aýtmagyna görä, Abdulazyz bize: “Hajathana girmekçi bolanda” diýip aýtdy diýdi."

حَدَّثَنَا آدَمُ، قَالَ: حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، عَنْ عَبْدِ العَزِيزِ بْنِ صُهَيْبٍ، قَالَ: سَمِعْتُ أَنَسًا، يَقُولُ: كَانَ النَّبِيُّ ﷺ إِذَا دَخَلَ الخَلاَءَ قَالَ: «اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنَ الخُبُثِ وَالخَبَائِثِ» تَابَعَهُ ابْنُ عَرْعَرَةَ، عَنْ شُعْبَةَ، وَقَالَ غُنْدَرٌ، عَنْ شُعْبَةَ «إِذَا أَتَى الخَلاَءَ» وَقَالَ مُوسَى عَنْ حَمَّادٍ «إِذَا دَخَلَ» وَقَالَ سَعِيدُ بْنُ زَيْدٍ حَدَّثَنَا عَبْدُ العَزِيزِ «إِذَا أَرَادَ أَنْ يَدْخُلَ.

143

10-nji bap

143

10-nji bap

Ibn Abbasdan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýdi: “(Bir gezek) Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem hajatyny bitirmek üçin hajathana girdi. Men Oňa täret suwy goýdum. Ol “Muny kim goýdy?” diýip sorady. Oňa kimiň goýandygyny aýdanlarynda, Ol “Allahummä fakkihhu fid-din!” (Allahym! Ony dini çuň düşünýän (alym) et!) diýip doga etdi.

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُحَمَّدٍ قَالَ: حَدَّثَنَا هَاشِمُ بْنُ القَاسِمِ، قَالَ: حَدَّثَنَا وَرْقَاءُ، عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِي يَزِيدَ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ أَنَّ النَّبِيَّ ﷺ دَخَلَ الخَلاَءَ، فَوَضَعْتُ لَهُ وَضُوءًا قَالَ: «مَنْ وَضَعَ هَذَا» فَأُخْبِرَ، فَقَالَ: «اللَّهُمَّ فَقِّهْهُ فِي الدِّينِ.

Salgylanma:

• Ýagny meýdana gitdi diýdigi

144

11-nji bap

144

11-nji bap

Ebu Eýýub El-Ensarydan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Eger siziň biriňiz (açyk ýerde) uly meýdan etjek bolsaňyz, Kybla tarap bakmaň, arkaňyzy hem oňa tarap öwürmäň. Gündogara ýa-da günbatara tarap öwrüliň”.

حَدَّثَنَا آدَمُ، قَالَ: حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِي ذِئْبٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا الزُّهْرِيُّ، عَنْ عَطَاءِ بْنِ يَزِيدَ اللَّيْثِيِّ، عَنْ أَبِي أَيُّوبَ الأَنْصَارِيِّ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ «إِذَا أَتَى أَحَدُكُمُ الغَائِطَ، فَلاَ يَسْتَقْبِلِ القِبْلَةَ وَلاَ يُوَلِّهَا ظَهْرَهُ، شَرِّقُوا أَوْ غَرِّبُوا.

145

12-nji bap

145

12-nji bap

"Wasi’ ibn Habbandan rowaýat edilmegine görä, Abdulla ibn Omar (Allah olardan razy bolsun) şeýle diýer eken: “Käbir adamlar “Meýdan etmek üçin oturan wagtyňyzda, Kybla we Beýtul-Makdise tarap öwrülmäň” diýýärler. Abdulla ibn Omar bolsa şeýle diýdi: “Bir gün men öýümiziň üçegine çykanymda (şol ýerden) Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň meýdan etmek üçin Beýtul – Makdise tarap öwrülip, iki sany kerpijiň üstünde oturandygyny gördüm”. Soňra (Abdulla ibn Omar, Wasi’a) ýüzlenip: “Belki, sen budlaryň üstünde (çöke düşüp), namaz okaýanlardan bolaýma?” diýdi. Men “Bilmedim, Wallahy!” diýdim. (Ymam) Mälik “(Abdulla ibn Omar bu ýerde) ýerden galman namaz okaýan, ýere ýapyşyp sejde edýänleri kast edýär” diýdi."

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ، قَالَ: أَخْبَرَنَا مَالِكٌ، عَنْ يَحْيَى بْنِ سَعِيدٍ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى بْنِ حَبَّانَ، عَنْ عَمِّهِ، وَاسِعِ بْنِ حَبَّانَ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ، أَنَّهُ كَانَ يَقُولُ: إِنَّ نَاسًا يَقُولُونَ إِذَا قَعَدْتَ عَلَى حَاجَتِكَ فَلاَ تَسْتَقْبِلِ القِبْلَةَ وَلاَ بَيْتَ المَقْدِسِ، فَقَالَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عُمَرَ: لَقَدْ ارْتَقَيْتُ يَوْمًا عَلَى ظَهْرِ بَيْتٍ لَنَا، فَرَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ عَلَى لَبِنَتَيْنِ، مُسْتَقْبِلًا بَيْتَ المَقْدِسِ لِحَاجَتِهِ». وَقَالَ: لَعَلَّكَ مِنَ الَّذِينَ يُصَلُّونَ عَلَى أَوْرَاكِهِمْ؟ فَقُلْتُ: لاَ أَدْرِي وَاللَّهِ. قَالَ مَالِكٌ: يَعْنِي الَّذِي يُصَلِّي وَلاَ يَرْتَفِعُ عَنِ الأَرْضِ، يَسْجُدُ وَهُوَ لاَصِقٌ بِالأَرْضِ.

Salgylanma:

• Beýtul-Makdys – Mukaddes jaý, ýagny Aksa

146

13-nji bap

146

13-nji bap

Aişadan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Adatça, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň aýallary hajatlaryny ýerine ýetirmek (ýagny uly meýdan etmek) üçin gijelerine “Al-Manasy” (diýlen ýere) çykardylar. Ol ýer alaň-açyk bir meýdandy. Omar, (köplenç) Pygamberimiz sallallahu aleýhi weselleme “Aýallaryňa hijab geýdiräý” diýerdi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem ony etmezdi. Bir gije Ýassy namazynyň wagty Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň aýaly Sewde bint Zam’a, (hajatyny gidirmek üçin), öýden çykypdy. Ol uzyn boýly bir aýaldy. Omar oňa seslenip: “Eý, Sewde biz seni tanadyk” diýdi. Ol muny, hijab daňynmak hakyndaky buýrugyň inmegini köp arzuw edýändigi üçin edipdi. Şondan soň, Allah, hijap daňynmak hakyndaky aýatyny iberdi”.

حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ بُكَيْرٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا اللَّيْثُ، قَالَ: حَدَّثَنِي عُقَيْلٌ، عَنِ ابْنِ شِهَابٍ، عَنْ عُرْوَةَ، عَنْ عَائِشَةَ، أَنَّ أَزْوَاجَ النَّبِيّ ﷺ كُنَّ يَخْرُجْنَ بِاللَّيْلِ إِذَا تَبَرَّزْنَ إِلَى المَنَاصِعِ وَهُوَ صَعِيدٌ أَفْيَحُ، فَكَانَ عُمَرُ يَقُولُ لِلنَّبِيِّ ﷺ: احْجُبْ نِسَاءَكَ، فَلَمْ يَكُنْ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ يَفْعَلُ، فَخَرَجَتْ سَوْدَةُ بِنْتُ زَمْعَةَ، زَوْجُ النَّبِيِّ ﷺ، لَيْلَةً مِنَ اللَّيَالِي عِشَاءً، وَكَانَتِ امْرَأَةً طَوِيلَةً، فَنَادَاهَا عُمَرُ: أَلاَ قَدْ عَرَفْنَاكِ يَا سَوْدَةُ، حِرْصًا عَلَى أَنْ يَنْزِلَ الحِجَابُ، فَأَنْزَلَ اللَّهُ آيَةَ الحِجَابِ.

147

14-nji bap

147

14-nji bap

"Aişadan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem (aýallaryna) şeýle diýdi: “Size hajatyňyzy bitirmek üçin daşaryk çykmaga rugsat berildi.” Hişäm, ýagny uly meýdan etmegi kast etdi, diýdi."

حَدَّثَنَا زَكَرِيَّاءُ قَالَ: حَدَّثَنَا أَبُو أُسَامَةَ، عَنْ هِشَامِ بْنِ عُرْوَةَ، عَنْ أَبِيهِ، عَنْ عَائِشَةَ، عَنِ النَّبِيِّ ﷺ قَالَ: قَدْ أُذِنَ أَنْ تَخْرُجْنَ فِي حَاجَتِكُنَّ» قَالَ هِشَامٌ: يَعْنِي البَرَازَ.

148

14-nji bap

148

14-nji bap

Abdulla ibn Omardan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “(Bir gün) men bir iş bilen (aýal doganym) Hafsanyň öýüniň üstüne çykdym we (şol ýerden) Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň arkasyny Kybla tarap, ýüzüni bolsa Şama tarap öwrüp, hajatyny bitirip oturandygyny gördüm”.

حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ المُنْذِرِ، قَالَ: حَدَّثَنَا أَنَسُ بْنُ عِيَاضٍ، عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى بْنِ حَبَّانَ، عَنْ وَاسِعِ بْنِ حَبَّانَ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ، قَالَ: ارْتَقَيْتُ فَوْقَ ظَهْرِ بَيْتِ حَفْصَةَ لِبَعْضِ حَاجَتِي، فَرَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ يَقْضِي حَاجَتَهُ مُسْتَدْبِرَ القِبْلَةِ، مُسْتَقْبِلَ الشَّأْمِ.

149

15-nji bap

149

15-nji bap

Abdulla ibn Omardan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Bir gün men öýümiziň üstine (üçege) çykdym we şol ýerden Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň Beýtul-Makdise tarap ýüzüni öwürip, (hajatyny bitirmek üçin) iki sany kerpijiň üstünde oturandygyny gördüm”.

حَدَّثَنَا يَعْقُوبُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ، قَالَ: حَدَّثَنَا يَزِيدُ بْنُ هَارُونَ، قَالَ: أَخْبَرَنَا يَحْيَى، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى بْنِ حَبَّانَ، أَنَّ عَمَّهُ، وَاسِعَ بْنَ حَبَّانَ، أَخْبَرَهُ أَنَّ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عُمَرَ أَخْبَرَهُ قَالَ: لَقَدْ ظَهَرْتُ ذَاتَ يَوْمٍ عَلَى ظَهْرِ بَيْتِنَا، فَرَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ قَاعِدًا عَلَى لَبِنَتَيْنِ مُسْتَقْبِلَ بَيْتِ المَقْدِسِ.

Salgylanma:

• Beýtul-Makdys – Aksa

150

16-nji bap

150

16-nji bap

Ady ‘Ata ibn Ebu Meýmune bolan, Ebu Mu’azdan rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Men Enes ibn Mäligiň (Allah ondan razy bolsun) şeýle diýenini eşitdim: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem hajatyny bitirmek üçin daş çykan wagty, biz bir oglan bilen bir gapda suw alyp, onuň yzyndan barardym ( ýagny Ol şol suwdan synja gylardy)”

حَدَّثَنَا أَبُو الوَلِيدِ هِشَامُ بْنُ عَبْدِ المَلِكِ قَالَ: حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، عَنْ أَبِي مُعَاذٍ، وَاسْمُهُ عَطَاءُ بْنُ أَبِي مَيْمُونَةَ قَالَ: سَمِعْتُ أَنَسَ بْنَ مَالِكٍ، يَقُولُ كَانَ النَّبِيُّ ﷺ إِذَا خَرَجَ لِحَاجَتِهِ، أَجِيءُ أَنَا وَغُلاَمٌ، مَعَنَا إِدَاوَةٌ مِنْ مَاءٍ، يَعْنِي يَسْتَنْجِي بِهِ.

Sahyh al Buhary yslam dininiň iň ygtybarly hadys ýygyndysydyr. Takmynan 7,275 hadysy öz içine alýan bu eser, Pygamberimiziň sünnetine esaslanyp, musulmanlaryň gündelik durmuşynda ýol görkezijidir.

Möhüm Baglanyşyklar

Sahih al bukhari programmasy

Bir basyş bilen uygulamany göçür we ruhy syýahata başla!