1417

10-nji bap

1417

10-nji bap

‘Adiý ibn Hatimdan (Allah ondan razy bolsyn) rowaýat edilmegine görä, ol men Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemden şeýle eşitdim diýipdir: “Bir ýarty hurmany sadaka bermek bilen hem bolsa, dowzah odundan saklanjak boluň!”

حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ بْنُ حَرْبٍ، حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، عَنْ أَبِي إِسْحَاقَ، قَالَ: سَمِعْتُ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ مَعْقِلٍ، قَالَ: سَمِعْتُ عَدِيَّ بْنَ حَاتِمٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ يَقُولُ: «اتَّقُوا النَّارَ وَلَوْ بِشِقِّ تَمْرَةٍ«.

1418

10-nji bap

1418

10-nji bap

Aişadan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýdi: “Bir gün bir aýal ýanynda iki sany gyz çagasy bilen meniň ýanyma sadaka sorap geldi. Meniň ýanymda ýekeje hurmadan başga hiç zat ýokdy. Men ony ol aýala berdim. Ol aýal özi iýmän ikä bölüp, çagalaryna berdi-de, çykyp gitdi. Şol wagt Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem geldi. Men oňa bolan wakany gürrüň berenimden soňra, Ol şeýle diýdi: “Haýsy bir adama, synag hökmünde bu gyzlardan berilse, ol gyzlar ol adam üçin jähennem odundan goraýan bir perde bolar”.

حَدَّثَنَا بِشْرُ بْنُ مُحَمَّدٍ، قَالَ: أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ، أَخْبَرَنَا مَعْمَرٌ، عَنِ الزُّهْرِيِّ، قَالَ: حَدَّثَنِي عَبْدُ اللَّهِ بْنُ أَبِي بَكْرِ بْنِ حَزْمٍ، عَنْ عُرْوَةَ، عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا، قَالَتْ: دَخَلَتِ امْرَأَةٌ مَعَهَا ابْنَتَانِ لَهَا تَسْأَلُ، فَلَمْ تَجِدْ عِنْدِي شَيْئًا غَيْرَ تَمْرَةٍ، فَأَعْطَيْتُهَا إِيَّاهَا، فَقَسَمَتْهَا بَيْنَ ابْنَتَيْهَا، وَلَمْ تَأْكُلْ مِنْهَا، ثُمَّ قَامَتْ، فَخَرَجَتْ، فَدَخَلَ النَّبِيُّ ﷺ عَلَيْنَا، فَأَخْبَرْتُهُ فَقَالَ: «مَنِ ابْتُلِيَ مِنْ هَذِهِ البَنَاتِ بِشَيْءٍ كُنَّ لَهُ سِتْرًا مِنَ النَّارِ«.

1419

11-nji bap

1419

11-nji bap

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň ýanyna bir adam gelip: “Ýa Resulallah! Haýsy sadakanyň sogaby has ulydy?” diýip sorady. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem oňa: “Janyň sag bolup, garyp düşmekden gorkup, baý bolmagy arzuw eden wagtyň malyňdan gysganyp beren sadakaňdyr. Sen bu işi jan bokurdaga gelip: “Pylana şunça, pylanada şunça” diýjek günüňe çenli saklap goýma. Çünki, ol gün şeýle hem pylanyňky boljakdyr” diýdi”.

حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ، حَدَّثَنَا عَبْدُ الوَاحِدِ، حَدَّثَنَا عُمَارَةُ بْنُ القَعْقَاعِ، حَدَّثَنَا أَبُو زُرْعَةَ، حَدَّثَنَا أَبُو هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، قَالَ: جَاءَ رَجُلٌ إِلَى النَّبِيِّ ﷺ فَقَالَ: يَا رَسُولَ اللَّهِ، أَيُّ الصَّدَقَةِ أَعْظَمُ أَجْرًا؟ قَالَ: «أَنْ تَصَدَّقَ وَأَنْتَ صَحِيحٌ شَحِيحٌ تَخْشَى الفَقْرَ، وَتَأْمُلُ الغِنَى، وَلاَ تُمْهِلُ حَتَّى إِذَا بَلَغَتِ الحُلْقُومَ، قُلْتَ لِفُلاَنٍ كَذَا، وَلِفُلاَنٍ كَذَا وَقَدْ كَانَ لِفُلاَنٍ«.

Salgylanma:

” •Sadaka bermegi •Ýagny ölen soň malyňy mirasdarlaryň paýlaşar diýdigi”

1420

11-nji bap

1420

11-nji bap

Aişadan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, bir gezek Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň aýallaryndan käbirleri Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemden: “Biziň haýsy birimiz saňa çalt gowuşarys” diýip sorady. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem olara: “Eli iň uzyn bolanyňyz” diýip jogap berdi. Şondan soň olar bir gamyş alyp elleriniň uzynlygyny ölçäp başladylar we olaryň arasynda iň uzyn el Sewdanyň eli bolup çykdy. Ýöne biz eli uzyn diýmekligiň, köpräk sadaka berýän aýaldygyny soň bilip galdyk. Çünki (Sewda) aramyzda ilkinji Pygamberimiz sallallahu aleýhi weselleme gowuşan aýal boldy. Ol hakykatdanam, sadaka bermegi gowy görerdi”.

حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ، حَدَّثَنَا أَبُو عَوَانَةَ، عَنْ فِرَاسٍ، عَنِ الشَّعْبِيِّ، عَنْ مَسْرُوقٍ، عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا: أَنَّ بَعْضَ أَزْوَاجِ النَّبِيِّ ﷺ، قُلْنَ لِلنَّبِيِّ ﷺ: أَيُّنَا أَسْرَعُ بِكَ لُحُوقًا؟ قَالَ: «أَطْوَلُكُنَّ يَدًا»، فَأَخَذُوا قَصَبَةً يَذْرَعُونَهَا، فَكَانَتْ سَوْدَةُ أَطْوَلَهُنَّ يَدًا، فَعَلِمْنَا بَعْدُ أَنَّمَا كَانَتْ طُولَ يَدِهَا الصَّدَقَةُ، وَكَانَتْ أَسْرَعَنَا لُحُوقًا بِهِ وَكَانَتْ تُحِبُّ الصَّدَقَةَ.

Salgylanma:

• Ýagny senden soň birinji bolup öler diýdiler

1421

14-nji bap

1421

14-nji bap

"Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun), rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “(Bir wagtlar) bir adam: “Men hökman sadaka bererin” diýipdir. Sadakasyny alyp öýünden çykdy we ony bilmän ogry adamyň eline berdi. Ertesi gün irden adamlar: “Ogra sadaka berilipdir” diýdiler. Ol adam: “Allahym! Saňa şükürler bolsun! Men (ýene) hökman sadaka bererin!” diýdi. Sadakasyny alyp öýünden çykdy we ony (bilmän) bozuk, jelep bir aýalyň eline berdi. Ertesi gün irden adamlar: “Şu gije bozuk, jelep bir aýala sadaka berilipdir” diýdiler. Ol adam ýene-de: “Allahym! Saňa şükürler bolsun! Men bir bozuk, jelep aýala sadaka beripdirin. Men (ýene-de) hökman sadaka bererin!” diýdi we sadakasyny alyp öýünden çykdy we ony (bu gezek) bir baý adamyň eline berdi. Ertesi gün irden adamlar: “Şu gije bir baý adama sadaka berilipdir” diýdiler. Ol adam (muny hem eşidip): “Allahym! Bir ogra, bir bozuk, jelep aýala hem-de bir baý adama sadaka berenim üçin Saňa şükürler bolsun!” diýdi. Şondan soň kimdir-biri onuň (düýşünde) ýanyna gelip: “Ogra beren sadakaň, belki ony ogurlykdan saklar. Bozuk, jelep aýala beren sadakaň, belki ony (eden işlerine ökünip) zyna etmekden saklar. Baý adamam, belki mundan ybrat, sapak alyp özi hem Allahyň oňa beren baýlygyndan sadaka berip başlar” diýipdir."

حَدَّثَنَا أَبُو اليَمَانِ، أَخْبَرَنَا شُعَيْبٌ، حَدَّثَنَا أَبُو الزِّنَادِ، عَنِ الأَعْرَجِ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ قَالَ: قَالَ رَجُلٌ: لَأَتَصَدَّقَنَّ بِصَدَقَةٍ، فَخَرَجَ بِصَدَقَتِهِ، فَوَضَعَهَا فِي يَدِ سَارِقٍ، فَأَصْبَحُوا يَتَحَدَّثُونَ: تُصُدِّقَ عَلَى سَارِقٍ فَقَالَ: اللَّهُمَّ لَكَ الحَمْدُ، لَأَتَصَدَّقَنَّ بِصَدَقَةٍ، فَخَرَجَ بِصَدَقَتِهِ فَوَضَعَهَا فِي يَدَيْ زَانِيَةٍ، فَأَصْبَحُوا يَتَحَدَّثُونَ: تُصُدِّقَ اللَّيْلَةَ عَلَى زَانِيَةٍ، فَقَالَ: اللَّهُمَّ لَكَ الحَمْدُ، عَلَى زَانِيَةٍ؟ لَأَتَصَدَّقَنَّ بِصَدَقَةٍ، فَخَرَجَ بِصَدَقَتِهِ، فَوَضَعَهَا فِي يَدَيْ غَنِيٍّ، فَأَصْبَحُوا يَتَحَدَّثُونَ: تُصُدِّقَ عَلَى غَنِيٍّ، فَقَالَ: اللَّهُمَّ لَكَ الحَمْدُ، عَلَى سَارِقٍ وَعَلَى زَانِيَةٍ وَعَلَى غَنِيٍّ، فَأُتِيَ فَقِيلَ لَهُ: أَمَّا صَدَقَتُكَ عَلَى سَارِقٍ فَلَعَلَّهُ أَنْ يَسْتَعِفَّ عَنْ سَرِقَتِهِ، وَأَمَّا الزَّانِيَةُ فَلَعَلَّهَا أَنْ تَسْتَعِفَّ عَنْ زِنَاهَا، وَأَمَّا الغَنِيُّ فَلَعَلَّهُ يَعْتَبِرُ فَيُنْفِقُ مِمَّا أَعْطَاهُ اللَّهُ.

1422

15-nji bap

1422

15-nji bap

" Ma‘n ibn Ýezidden (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Men kakam we atam bilen bilelikde Allahyň Resuly sallallahu aleýhi weselleme Yslama wepaly boljakdygyma beýgat (kasam) etdim. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň özi meniň üçin gudaçylyga gidip öýerdi. (Bir gezek) men onuň ýanyna şeýleräk bir dawa bilen bardym; “Kakam Ýezid sadaka bermek niýeti bilen birnäçe dinar çykaryp mesjitde bir adamyň ýanynda goýdy. Men olary alyp, kakamyň ýanyna bardym. Kakam maňa: “Wallahi, olary saňa bermek üçin goýmandym” diýdi. Biz bu mesele bilen Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň ýanyna bardyk. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem (kakama ýüzlenip): “Eý, Ýezid, sen öz niýetiňe görä sadakaň sogabyny gazandyň. Eý Ma‘n, seniň hem alan zadyň, özüňkidir” diýip meseläni çözdi”."

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ يُوسُفَ، حَدَّثَنَا إِسْرَائِيلُ، حَدَّثَنَا أَبُو الجُوَيْرِيَةِ، أَنَّ مَعْنَ بْنَ يَزِيدَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ حَدَّثَهُ، قَالَ: بَايَعْتُ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ أَنَا وَأَبِي وَجَدِّي، وَخَطَبَ عَلَيَّ، فَأَنْكَحَنِي وَخَاصَمْتُ إِلَيْهِ، وَكَانَ أَبِي يَزِيدُ أَخْرَجَ دَنَانِيرَ يَتَصَدَّقُ بِهَا، فَوَضَعَهَا عِنْدَ رَجُلٍ فِي المَسْجِدِ، فَجِئْتُ فَأَخَذْتُهَا، فَأَتَيْتُهُ بِهَا فَقَالَ: وَاللَّهِ مَا إِيَّاكَ أَرَدْتُ، فَخَاصَمْتُهُ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ ﷺ، فَقَالَ: «لَكَ مَا نَوَيْتَ يَا يَزِيدُ، وَلَكَ مَا أَخَذْتَ يَا مَعْنُ«.

1423

16-nji bap

1423

16-nji bap

"Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Allah Tagala ýedi (hili) adamy, Özüniň kölegesinden başga hiç hili kölege bolmajak Kyýamat gününde, olary Öz saýasynyň astyna alar. Olar: 1. Adalatly ymam (hökümdar). 2. Allahyň ybadatynda önüp-ösen ýigit. 3. Ýüregi mesjidler bilen ysnyşykda bolan adam. 4. Allahyň razylygy üçin biri-birini gowy gören, Onuň razylygy üçin duşuşan we aýrylyşýan iki adam. 5. Asylzada, owadan bir aýal, bile bolmak (ýagny zyna etmek) üçin çagyran wagty, “Men Allahdan gorkýaryn” diýip, saklanyp bilen erkek adam. 6. Sag eliniň berenini sol eliniň hem bilmejek derejesinde, gizlin sadaka beren adam. 7. Allahy ýekelikde ýatlap, göz ýaş döken adam”."

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ، حَدَّثَنَا يَحْيَى، عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ، قَالَ: حَدَّثَنِي خُبَيْبُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ، عَنْ حَفْصِ بْنِ عَاصِمٍ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، عَنِ النَّبِيِّ ﷺ قَالَ: سَبْعَةٌ يُظِلُّهُمُ اللَّهُ تَعَالَى فِي ظِلِّهِ يَوْمَ لاَ ظِلَّ إِلَّا ظِلُّهُ: إِمَامٌ عَدْلٌ، وَشَابٌّ نَشَأَ فِي عِبَادَةِ اللَّهِ، وَرَجُلٌ قَلْبُهُ مُعَلَّقٌ فِي المَسَاجِدِ، وَرَجُلاَنِ تَحَابَّا فِي اللَّهِ، اجْتَمَعَا عَلَيْهِ وَتَفَرَّقَا عَلَيْهِ، وَرَجُلٌ دَعَتْهُ امْرَأَةٌ ذَاتُ مَنْصِبٍ وَجَمَالٍ فَقَالَ: إِنِّي أَخَافُ اللَّهَ، وَرَجُلٌ تَصَدَّقَ بِصَدَقَةٍ فَأَخْفَاهَا حَتَّى لاَ تَعْلَمَ شِمَالُهُ مَا تُنْفِقُ يَمِينُهُ، وَرَجُلٌ ذَكَرَ اللَّهَ خَالِيًا، فَفَاضَتْ عَيْنَاهُ.

1424

16-nji bap

1424

16-nji bap

Harisa ibn Wahb Huzagydan (Allah ondan razy bolsyn) rowaýat edilmegine görä, ol men Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemden şeýle eşitdim diýipdir: “Sadaka beriň! Size şeýle bir döwür geler, bir adam sadakasyny alyp (ony bermäge adam tapman) gözläp ýörer. Hödürlän adamsy hem: “Egerde sen bu sadakaňy düýn getiren bolsadyň, men ony alyp bilerdim, ýöne welin, bu gün ol maňa gerek däl” diýer”.

حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ الجَعْدِ، أَخْبَرَنَا شُعْبَةُ، قَالَ: أَخْبَرَنِي مَعْبَدُ بْنُ خَالِدٍ، قَالَ: سَمِعْتُ حَارِثَةَ بْنَ وَهْبٍ الخُزَاعِيَّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، يَقُولُ: سَمِعْتُ النَّبِيَّ ﷺ يَقُولُ: تَصَدَّقُوا، فَسَيَأْتِي عَلَيْكُمْ زَمَانٌ يَمْشِي الرَّجُلُ بِصَدَقَتِهِ، فَيَقُولُ الرَّجُلُ: لَوْ جِئْتَ بِهَا بِالأَمْسِ لقَبِلْتُهَا مِنْكَ، فَأَمَّا اليَوْمَ فَلاَ حَاجَةَ لِي فِيهَا.

1425

17-nji bap

1425

17-nji bap

Aişadan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Eger-de bir aýal maşgala öz öýündäki tagamyndan hiç kime zyýan ýetirmezden sadaka berse, sadaka beren zadyndan oňa sogap bolar, şol zatlary gazanyp getiren ýoldaşyna-da sogap bolar. Edil şonuň ýaly sogap şol zatlary saklap berýän adama-da beriler. Bularyň hiç biriniň sogaby beýlekisiniň sogabyndan hiç zat kemeltmez”.

"حَدَّثَنَا عُثْمَانُ بْنُ أَبِي شَيْبَةَ، حَدَّثَنَا جَرِيرٌ، عَنْ مَنْصُورٍ، عَنْ شَقِيقٍ، عَنْ مَسْرُوقٍ، عَنْ عَائِشَةَ، رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا قَالَتْ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ: «إِذَا أَنْفَقَتِ المَرْأَةُ مِنْ طَعَامِ بَيْتِهَا غَيْرَ مُفْسِدَةٍ، كَانَ لَهَا أَجْرُهَا بِمَا أَنْفَقَتْ، وَلِزَوْجِهَا أَجْرُهُ بِمَا كَسَبَ، وَلِلْخَازِنِ مِثْلُ ذَلِكَ، لاَ يَنْقُصُ بَعْضُهُمْ أَجْرَ بَعْضٍ شَيْئًا«. "

Salgylanma:

•Öýdäkilerine, ýoldaşyna kynçylyk döretmejek mukdarda berse.

1426

18-nji bap

1426

18-nji bap

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Sadakaň iň haýyrlysy artykmaç baýlykdan berilen sadakadyr. Haýyr-sahawaty, sadakany ilki bilen eklemek boýnuňda bolanlardan başla!”.

حَدَّثَنَا عَبْدَانُ، أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ، عَنْ يُونُسَ، عَنِ الزُّهْرِيِّ، قَالَ: أَخْبَرَنِي سَعِيدُ بْنُ المُسَيِّبِ، أَنَّهُ سَمِعَ أَبَا هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، عَنِ النَّبِيِّ ﷺ قَالَ: «خَيْرُ الصَّدَقَةِ مَا كَانَ عَنْ ظَهْرِ غِنًى، وَابْدَأْ بِمَنْ تَعُولُ«.

Salgylanma:

•Başgaça aýdanyňda özüňe gerek bolup duran zady sadaka bermek zerur däldir.

Sahyh al Buhary yslam dininiň iň ygtybarly hadys ýygyndysydyr. Takmynan 7,275 hadysy öz içine alýan bu eser, Pygamberimiziň sünnetine esaslanyp, musulmanlaryň gündelik durmuşynda ýol görkezijidir.

Möhüm Baglanyşyklar

Sahih al bukhari programmasy

Bir basyş bilen uygulamany göçür we ruhy syýahata başla!