1277

28-nji bap

1277

28-nji bap

"Sähl ibni Sa’dden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, bir aýal Pygamberimiz sallallahu aleýhi weselleme (sowgat hökmünde) gyralary dokalan bir don (burda) getirip berdi. (Muny gürrüň berip duran Sähl, diňläp oturanlara): “Siz burdanyň nämedigini bilýäňizmi?” diýip sorady. Olar: “Bu şamla, egniňe atylýan don” diýdiler. Ol: “Howa, dogry” diýdi. “Ol aýal men muny öz ellerim bilen dokadym we ony size geýdirmek üçin geldim” diýdi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem hakykatdanam şol eşige mätäçdi, ony kabul etdi we ony izar hökmünde (bilinden aşagyna sarap) biziň ýanymyza geldi. Sahabalaryň içinden bir adam ony taryplap: “Bu nähili owadan eken, ony maňa geýdiräý!” diýdi. Sahabalar oňa (gaharlanyp): “Seniň bu edişiň gowy bolmady! Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň özi şol eşige mätäç bolandygy sebäpli geýdi. Sen bolsa onuň hiç kimiň haýyşyny gaýtarmaýandygyndan peýdalanyp, ondan dilediň” diýdiler. Ol adam: “Allahdan ant içýärin, men ony geýmek üçin soramadym, men ony özüme kepen edinmek üçin soradym” diýdi. Sähl: “Hakykatdanam, ol eşik onuň kepeni boldy” diýdi. "

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مَسْلَمَةَ، حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِي حَازِمٍ، عَنْ أَبِيهِ، عَنْ سَهْلٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ: «أَنَّ امْرَأَةً جَاءَتِ النَّبِيَّ ﷺ بِبُرْدَةٍ مَنْسُوجَةٍ، فِيهَا حَاشِيَتُهَا»، أَتَدْرُونَ مَا البُرْدَةُ؟ قَالُوا: الشَّمْلَةُ، قَالَ: نَعَمْ، قَالَتْ: نَسَجْتُهَا بِيَدِي فَجِئْتُ لِأَكْسُوَكَهَا، «فَأَخَذَهَا النَّبِيُّ ﷺ مُحْتَاجًا إِلَيْهَا، فَخَرَجَ إِلَيْنَا وَإِنَّهَا إِزَارُهُ»، فَحَسَّنَهَا فُلاَنٌ، فَقَالَ: اكْسُنِيهَا، مَا أَحْسَنَهَا، قَالَ القَوْمُ: مَا أَحْسَنْتَ، لَبِسَهَا النَّبِيُّ ﷺ مُحْتَاجًا إِلَيْهَا، ثُمَّ سَأَلْتَهُ، وَعَلِمْتَ أَنَّهُ لاَ يَرُدُّ، قَالَ: إِنِّي وَاللَّهِ، مَا سَأَلْتُهُ لِأَلْبَسَهُ، إِنَّمَا سَأَلْتُهُ لِتَكُونَ كَفَنِي، قَالَ سَهْلٌ: فَكَانَتْ كَفَنَهُ.

1278

29-nji bap

1278

29-nji bap

Ummu ‘Atyýýadan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Biz – aýallara, ölini ugratmaklyk gadagan edildi, ýöne berk gadagan edilmedi”.

حَدَّثَنَا قَبِيصَةُ بْنُ عُقْبَةَ، حَدَّثَنَا سُفْيَانُ، عَنْ خَالِدٍ الحَذَّاءِ، عَنْ أُمِّ الهُذَيْلِ، عَنْ أُمِّ عَطِيَّةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا، قَالَتْ: «نُهِينَا عَنِ اتِّبَاعِ الجَنَائِزِ، وَلَمْ يُعْزَمْ عَلَيْنَا«.

1279

30-nji bap

1279

30-nji bap

Muhammed ibn Sirin şeýle diýdi: “Haçanda, Ummu ‘Atiýanyň ogly, (Allah ondan razy bolsun) ölenden soň, üçünji güni Ummu ‘Atiýa (şafrandan ýasalan) sary reňkli hoşboý ys getirmeklerini isledi. Ol ysdan çalynyp, soňra şeýle diýdi: “Biz aýallara ärlerimizden başga adamlar üçin, üç günden artyk ýas tutmaklyk gadagan edildi”.

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ، حَدَّثَنَا بِشْرُ بْنُ المُفَضَّلِ، حَدَّثَنَا سَلَمَةُ بْنُ عَلْقَمَةَ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِيرِينَ، قَالَ: تُوُفِّيَ ابْنٌ لِأُمِّ عَطِيَّةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا، فَلَمَّا كَانَ اليَوْمُ الثَّالِثُ دَعَتْ بِصُفْرَةٍ، فَتَمَسَّحَتْ بِهِ، وَقَالَتْ: «نُهِينَا أَنْ نُحِدَّ أَكْثَرَ مِنْ ثَلاَثٍ إِلَّا بِزَوْجٍ«.

1280

30-nji bap

1280

30-nji bap

Zeýneb bint Ebu Selemeden rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Haçanda, Şamdan Ebu Sufýanyň öldi habary gelende, Ummu Habiba (Allah ondan razy bolsyn) üçülenji güni şafrandan ýasalan sary hoşboý ysly bir atyr getirmeklerini isledi. Ondan ýaňaklaryna, ellerine çalynandan soň şeýle diýdi: “Bu ysyň (bezenmegiň) asla maňa geregi ýok, ýöne men Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň şeýle diýenini eşitdim: “Allaha we Ahyret gününe iman eden aýalyň öli üçin üç günden artyk ýas tutmaklygy halal däldir. Diňe adamsy üçin dört aý on gün ýas tutmalydyr” diýdi”.

حَدَّثَنَا الحُمَيْدِيُّ، حَدَّثَنَا سُفْيَانُ، حَدَّثَنَا أَيُّوبُ بْنُ مُوسَى، قَالَ: أَخْبَرَنِي حُمَيْدُ بْنُ نَافِعٍ، عَنْ زَيْنَبَ بِنْتِ أَبِي سَلَمَةَ، قَالَتْ: لَمَّا جَاءَ نَعْيُ أَبِي سُفْيَانَ مِنَ الشَّأْمِ، دَعَتْ أُمُّ حَبِيبَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا بِصُفْرَةٍ فِي اليَوْمِ الثَّالِثِ، فَمَسَحَتْ عَارِضَيْهَا، وَذِرَاعَيْهَا، وَقَالَتْ: إِنِّي كُنْتُ عَنْ هَذَا لَغَنِيَّةً، لَوْلاَ أَنِّي سَمِعْتُ النَّبِيَّ ﷺ يَقُولُ: «لاَ يَحِلُّ لِامْرَأَةٍ تُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَاليَوْمِ الآخِرِ، أَنْ تُحِدَّ عَلَى مَيِّتٍ فَوْقَ ثَلاَثٍ، إِلَّا عَلَى زَوْجٍ، فَإِنَّهَا تُحِدُّ عَلَيْهِ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَعَشْرًا«.

1281

30-nji bap

1281

30-nji bap

Zeýneb bint Ebu Selemeden rowaýat edilmegine görä, ol şeýle habar beripdir: “Bir gün men Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň aýaly Ummu Habibanyň (Allah ondan razy bolsyn) ýanyna girdim, ol Resulullah sallallahu aleýhi wesellemiň şeýle diýenini eşitdim diýdi: “Allaha we Ahyret gününe iman eden aýalyň adamsyndan başga ölen adam üçin üç günden artyk ýas tutmaklygy halal däldir. Emma adamsy üçin dört aý on gün ýas tutmalydyr”.

حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ، حَدَّثَنِي مَالِكٌ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِي بَكْرِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَمْرِو بْنِ حَزْمٍ، عَنْ حُمَيْدِ بْنِ نَافِعٍ، عَنْ زَيْنَبَ بِنْتِ أَبِي سَلَمَةَ أَخْبَرَتْهُ، قَالَتْ: دَخَلْتُ عَلَى أُمِّ حَبِيبَةَ زَوْجِ النَّبِيِّ ﷺ، فَقَالَتْ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ يَقُولُ: «لاَ يَحِلُّ لِامْرَأَةٍ تُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَاليَوْمِ الآخِرِ، تُحِدُّ عَلَى مَيِّتٍ فَوْقَ ثَلاَثٍ إِلَّا عَلَى زَوْجٍ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَعَشْرًا«.

Salgylanma:

“• Ebu Sufýan Ummu Habibanyň kakasy (Allah olardan razy bolsun) • Ummu Habiba (Allah ondan razy bolsun) Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň aýaly. ”

1282

30-nji bap

1282

30-nji bap

Soňra men Zeýnep bint Jahşyň erkek dogany dünýäden gaýdanda onuň ýanyna bardym. Ol hem bir hoşboý ys getirdip çalyndy, soňra bolsa şeýle diýdi: “Bu ýakymly ysy çalynmagyň maňa geregem ýokdy, ýöne men Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň münberiň üstünde şeýle diýendigini eşitdim: “Allaha we Ahyret gününe iman eden aýalyň adamsyndan başga ölen adam üçin üç günden artyk ýas tutmaklygy halal däldir. Emma adamsy üçin dört aý on gün ýas tutmalydyr”.

ثُمَّ دَخَلْتُ عَلَى زَيْنَبَ بِنْتِ جَحْشٍ حِينَ تُوُفِّيَ أَخُوهَا، فَدَعَتْ بِطِيبٍ، فَمَسَّتْ بِهِ، ثُمَّ قَالَتْ: مَا لِي بِالطِّيبِ مِنْ حَاجَةٍ، غَيْرَ أَنِّي سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ عَلَى المِنْبَرِ يَقُولُ: «لاَ يَحِلُّ لِامْرَأَةٍ تُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَاليَوْمِ الآخِرِ، تُحِدُّ عَلَى مَيِّتٍ فَوْقَ ثَلاَثٍ، إِلَّا عَلَى زَوْجٍ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَعَشْرًا«.

Salgylanma:

• Zeýnep bint Jahş (Allah ondan razy bolsun) Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň aýaly.

1283

31-nji bap

1283

31-nji bap

Enes ibn Mälikden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bir gün gabyryň başynda aglap oturan bir aýalyň ýanyndan geçip barýarka, oňa: “Allahdan gork-da, sabyr et!” diýdi. Ol aýal: “Bar git meniň ýanymdan, meniň başyma gelen musybat seniň başyňa gelmedi” diýdi. Ol aýal Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemi tanamandy. Soňra ol aýala onuň Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemdigini habar berdiler. Ol aýal derrew Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň gapysyna geldi, gapyda hiç hili sakçy görmedi. Aýal: “Men Sizi tanamandyryn!” diýdi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem oňa: “Sabyr, ýaňy musybat başyňa düşen wagty edilen sabyrdyr!” diýdi”.

حَدَّثَنَا آدَمُ، حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، حَدَّثَنَا ثَابِتٌ، عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، قَالَ: مَرَّ النَّبِيُّ ﷺ بِامْرَأَةٍ تَبْكِي عِنْدَ قَبْرٍ، فَقَالَ: «اتَّقِي اللَّهَ وَاصْبِرِي» قَالَتْ: إِلَيْكَ عَنِّي، فَإِنَّكَ لَمْ تُصَبْ بِمُصِيبَتِي، وَلَمْ تَعْرِفْهُ، فَقِيلَ لَهَا: إِنَّهُ النَّبِيُّ ﷺ، فَأَتَتْ بَابَ النَّبِيِّ ﷺ، فَلَمْ تَجِدْ عِنْدَهُ بَوَّابِينَ، فَقَالَتْ: لَمْ أَعْرِفْكَ، فَقَالَ: «إِنَّمَا الصَّبْرُ عِنْدَ الصَّدْمَةِ الأُولَى«.

1284

32-nji bap

1284

32-nji bap

"Usame ibn Zeýtden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň gyzy (Zeýnep) Pygambere: “Oglum öldi, derrew geliň!” diýip habar iberdi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem hem gyzyna salam iberip: “Allahyň beren we alan zatlarynyň hemmesi Allaha degişlidir. Onuň ýanynda her bir zadyň, özüniň belli bir möhleti bardyr. Sabyr etsin we sogabyny Allahdan umyt etsin!” diýdi”. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň gyzy hökman gelsin diýip kasam edip, ýene-de habar ýollady. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem ýerinden turup gyzynyň öýüne tarap çykyp gitdi. Onuň ýany bilen Sa’d ibn Ubada, Mu’az ibn Jebel, Ubeýý ibn Ka’b, Zeýd ibn Säbit we birnäçe sahabalar (Allah olardan razy bolsun) gitdiler. Çagany Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň eline berdiler. Çaga zordan demini alyp, titräp ýatyrdy. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň gözlerinden ýaş akyp gitdi. Muny gören, Sa’d: “Ýa Resulallah! Bu (göz ýaşlar) näme?!” diýip sorady. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Bu Allah Tagalanyň Öz bendeleriniň kalplarynda goýan rahmetidir” diýip jogap berdi”. "

حَدَّثَنَا عَبْدَانُ، وَمُحَمَّدٌ، قَالاَ: أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ، أَخْبَرَنَا عَاصِمُ بْنُ سُلَيْمَانَ، عَنْ أَبِي عُثْمَانَ، قَالَ: حَدَّثَنِي أُسَامَةُ بْنُ زَيْدٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، قَالَ: أَرْسَلَتِ ابْنَةُ النَّبِيِّ ﷺ إِلَيْهِ إِنَّ ابْنًا لِي قُبِضَ، فَأْتِنَا، فَأَرْسَلَ يُقْرِئُ السَّلاَمَ، وَيَقُولُ: «إِنَّ لِلَّهِ مَا أَخَذَ، وَلَهُ مَا أَعْطَى، وَكُلٌّ عِنْدَهُ بِأَجَلٍ مُسَمًّى، فَلْتَصْبِرْ، وَلْتَحْتَسِبْ»، فَأَرْسَلَتْ إِلَيْهِ تُقْسِمُ عَلَيْهِ لَيَأْتِيَنَّهَا، فَقَامَ وَمَعَهُ سَعْدُ بْنُ عُبَادَةَ، وَمَعَاذُ بْنُ جَبَلٍ، وَأُبَيُّ بْنُ كَعْبٍ، وَزَيْدُ بْنُ ثَابِتٍ وَرِجَالٌ، فَرُفِعَ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ ﷺ الصَّبِيُّ وَنَفْسُهُ تَتَقَعْقَعُ - قَالَ: حَسِبْتُهُ أَنَّهُ قَالَ كَأَنَّهَا شَنٌّ - فَفَاضَتْ عَيْنَاهُ، فَقَالَ سَعْدٌ: يَا رَسُولَ اللَّهِ، مَا هَذَا؟ فَقَالَ: «هَذِهِ رَحْمَةٌ جَعَلَهَا اللَّهُ فِي قُلُوبِ عِبَادِهِ، وَإِنَّمَا يَرْحَمُ اللَّهُ مِنْ عِبَادِهِ الرُّحَمَاءَ«.

1285

32-nji bap

1285

32-nji bap

Enes ibn Mälikden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Biz Resulullah sallallahu aleýhi wesellemiň gyzyny jaýlamaga gatnaşadyk. Resulullah sallallahu aleýhi wesellem şonda gabryň bir tarapyna geçip oturdy. Men onuň gözlerinden ýaş akyp duranyny gördüm. Soňra Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Siziň araňyzda öten agşam aýalyna ýakynlaşmadyk kim bar?” diýip sorady. Ebu Talha: “Men” diýdi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Gabyryň içine gir!” diýdi we ol gabryň içine düşdi”.

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُحَمَّدٍ، حَدَّثَنَا أَبُو عَامِرٍ، حَدَّثَنَا فُلَيْحُ بْنُ سُلَيْمَانَ، عَنْ هِلاَلِ بْنِ عَلِيٍّ، عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، قَالَ: شَهِدْنَا بِنْتًا لِرَسُولِ اللَّهِ ﷺ، قَالَ: وَرَسُولُ اللَّهِ ﷺ جَالِسٌ عَلَى القَبْرِ، قَالَ: فَرَأَيْتُ عَيْنَيْهِ تَدْمَعَانِ، قَالَ: فَقَالَ: «هَلْ مِنْكُمْ رَجُلٌ لَمْ يُقَارِفِ اللَّيْلَةَ؟» فَقَالَ أَبُو طَلْحَةَ: أَنَا، قَالَ: «فَانْزِلْ» قَالَ: فَنَزَلَ فِي قَبْرِهَا.

Salgylanma:

• Ummu Kulsum – Osman ibn ‘Affanyň (Allah ondan razy bolsun) aýaly.

1286

32-nji bap

1286

32-nji bap

Abdulla ibn ‘Ubaýdulla ibn Ebu Muleýkeden habar berilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Osman radyýallahu anhunyň gyzlaryndan biri Mekgede aradan çykdy. Biz hem onuň jynazasyna geldik. Ibn Omar bilen Ibn Abbas hem (Allah olardan razy bolsun) şol ýerdediler. Men olaryň ikisiniň arasynda oturdym (ýa-da “Olaryň haýsam bolsa biriniň gapdalynda oturdym” diýdi). Soňra başga bir adam gelip, meniň ýanymda oturdy. Şonda Abdulla ibn Omar (Allah olardan razy bolsun) ‘Amr ibn Osmana : “Sen şol (aýallara) aglamaklygy gadagan etjekdälmi? Çünki Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Maşgalasynyň aglamagy sebäpli, ölä azap berilýändir” diýdi.

حَدَّثَنَا عَبْدَانُ، حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ، أَخْبَرَنَا ابْنُ جُرَيْجٍ، قَالَ: أَخْبَرَنِي عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِي مُلَيْكَةَ، قَالَ: تُوُفِّيَتْ ابْنَةٌ لِعُثْمَانَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ بِمَكَّةَ، وَجِئْنَا لِنَشْهَدَهَا وَحَضَرَهَا ابْنُ عُمَرَ، وَابْنُ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ، وَإِنِّي لَجَالِسٌ بَيْنَهُمَا - أَوْ قَالَ: جَلَسْتُ إِلَى أَحَدِهِمَا، ثُمَّ جَاءَ الآخَرُ فَجَلَسَ إِلَى جَنْبِي - فَقَالَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا

Salgylanma:

• Osman radyýallahu anhunyň ogly.

Sahyh al Buhary yslam dininiň iň ygtybarly hadys ýygyndysydyr. Takmynan 7,275 hadysy öz içine alýan bu eser, Pygamberimiziň sünnetine esaslanyp, musulmanlaryň gündelik durmuşynda ýol görkezijidir.

Möhüm Baglanyşyklar

Sahih al bukhari programmasy

Bir basyş bilen uygulamany göçür we ruhy syýahata başla!