1216

15-nji bap

1216

15-nji bap

Abdulla ibn Mes‘uddan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “(Ilki-ilkiler) men Pygamberimiz sallallahu aleýhi weselleme salam berenimde, namaz okap duranam bolsa, salamyma jogap bererdi. (Nejjaşynyň ) ýanyndan gaýdyp gelenimizde welin, men oňa salam berdim ýöne ol salamyma jogap bermedi. (Soňra namaz okap bolandan soň): “Elbetde, adam namazda wagty (has wajyp bir iş bilen) meşgul bolýandyr” diýdi”.

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ أَبِي شَيْبَةَ، حَدَّثَنَا ابْنُ فُضَيْلٍ، عَنِ الأَعْمَشِ، عَنْ إِبْرَاهِيمَ، عَنْ عَلْقَمَةَ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ، قَالَ: كُنْتُ أُسَلِّمُ عَلَى النَّبِيِّ ﷺ وَهُوَ فِي الصَّلاَةِ فَيَرُدُّ عَلَيَّ، فَلَمَّا رَجَعْنَا سَلَّمْتُ عَلَيْهِ فَلَمْ يَرُدَّ عَلَيَّ وَقَالَ: «إِنَّ فِي الصَّلاَةِ لَشُغْلًا».

Salgylanma:

• Efiopiýanyň patyşasy.

1217

15-nji bap

1217

15-nji bap

Jabir ibn Abdulladan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Bir gezek, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem maňa bir iş buýurdy, menem ol işi ýerine ýetirmäge gitdim. Işi bitirip yzyma geldim-de, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň ýanyna baryp, oňa salam berdim, emma ol salamymy almady. Şol wagt men şeýle bir gaty gynandym, ony diňe Allah bilýändir. Men öz-özüme: “Belki, Resulullah sallallahu aleýhi wesellem gijä galanym üçin maňa gahary gelendir? diýip, ýene-de oňa salam berdim, emma ýene-de ondan jogap bolmady. Bu gezek ilkinji gezekdenem has beter gynandym. Soňra men ýene-de oňa salam berdim. Ýöne bu gezek ol maňa jogap berdi we: “Namaz okap otyrdym, şonuň üçin seniň salamyňy alyp bilmedim” diýdi. Şol wagt Ol düýesiniň üstinde kybladan başga bir tarap ýüzlenip gidip barýardy”.

حَدَّثَنَا أَبُو مَعْمَرٍ، حَدَّثَنَا عَبْدُ الوَارِثِ، حَدَّثَنَا كَثِيرُ بْنُ شِنْظِيرٍ، عَنْ عَطَاءِ بْنِ أَبِي رَبَاحٍ، عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، قَالَ: بَعَثَنِي رَسُولُ اللَّهِ ﷺ فِي حَاجَةٍ لَهُ، فَانْطَلَقْتُ، ثُمَّ رَجَعْتُ وَقَدْ قَضَيْتُهَا، فَأَتَيْتُ النَّبِيَّ ﷺ، فَسَلَّمْتُ عَلَيْهِ، فَلَمْ يَرُدَّ عَلَيَّ، فَوَقَعَ فِي قَلْبِي مَا اللَّهُ أَعْلَمُ بِهِ، فَقُلْتُ فِي نَفْسِي: لَعَلَّ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ وَجَدَ عَلَيَّ أَنِّي أَبْطَأْتُ عَلَيْهِ، ثُمَّ سَلَّمْتُ عَلَيْهِ فَلَمْ يَرُدَّ عَلَيَّ، فَوَقَعَ فِي قَلْبِي أَشَدُّ مِنَ المَرَّةِ الأُولَى، ثُمَّ سَلَّمْتُ عَلَيْهِ فَرَدَّ عَلَيَّ، فَقَالَ: «إِنَّمَا مَنَعَنِي أَنْ أَرُدَّ عَلَيْكَ أَنِّي كُنْتُ أُصَلِّي»، وَكَانَ عَلَى رَاحِلَتِهِ مُتَوَجِّهًا إِلَى غَيْرِ القِبْلَةِ.

1218

16-nji bap

1218

16-nji bap

"Sahl ibn S’addan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Bir gezek Pygamberimiz sallallahu aleýhi weselleme Kubadaky Benu ‘Amr ibn ‘Auwf taýpasynyň aralarynda bir düşünişmezligiň dörändigi hakyndaky habar gelip ýetdi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bir topar sahabalary bilen bilelikde olaryň arasyny ýaraşdyrmak üçin çykyp gitdi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem ol ýerde eglenmeli boldy. Namazyň wagty geldi. Bilal Ebu Bekriň (Allah olardan razy bolsun) ýanyna gelip: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem eglendi, sen (adamlara ymam bolup) namaz okap berersiňmi? diýdi. Ebu Bekr: “Howa, eger isleseň bolaýyn!” diýdi. Bilal kamat aýtdy, Ebu Bekr bolsa, öňe geçip namaza başlamak üçin “Allahu Akbär!” diýdi. Şol wagt Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem geldi we saplaryň arasyndan ýöräp geçdi-de, birinji hatarda durdy. Adamlar el çarpmaga başladylar. Ebu Bekr (Allah ondan razy bolsun) namaz okan wagty daş-töweregine seretmezdi. Haçanda, adamlar el çarpmalaryny köpeldip başlanlarynda, öwrülip yzyna seretdi we yzynda Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemi gördi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem oňa namazyňy dowam ediber diýip, yşarat etdi. Ebu Bekr (Allah olardan razy bolsun) ellerini galdyryp, Allaha hamd etdi. Soňra Ebu Bekr tä, Onuň arkasyna geçýänçä yzlygyna ýöräp birinji hatarda durdy. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem hem öňe geçip, adamlara namaz okap berdi. Namaz okap bolandan soňra jemagata ýüzlenip: “Eý adamlar, size näme boldy, el çarpmaga başladyňyz. El çarpmak aýallara mahsusdyr. Namazda biriniň dykgatyny çekmek isleseňiz “Subhanallah” diýiň!” diýdi. Soňra Ebu Bekre garap: “Ebu Bekr! Saňa ýeriňde dur diýip, yşarat edenimde, näme üçin ýeriňde durup, adamlara namaz okap bermediň?” diýdi. Ebu Bekr oňa: “Ebu Kuhafäniň ogluna, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň öňüne geçip namaz okamak ýaraşmaz” diýip jogap berdi”. "

حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ، حَدَّثَنَا عَبْدُ العَزِيزِ، عَنْ أَبِي حَازِمٍ، عَنْ سَهْلِ بْنِ سَعْدٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، قَالَ: بَلَغَ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ أَنَّ بَنِي عَمْرِو بْنِ عَوْفٍ بِقُبَاءٍ كَانَ بَيْنَهُمْ شَيْءٌ، فَخَرَجَ يُصْلِحُ بَيْنَهُمْ فِي أُنَاسٍ مِنْ أَصْحَابِهِ، فَحُبِسَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ وَحَانَتِ الصَّلاَةُ، فَجَاءَ بِلاَلٌ إِلَى أَبِي بَكْرٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، فَقَالَ: يَا أَبَا بَكْرٍ، إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ قَدْ حُبِسَ، وَقَدْ حَانَتِ الصَّلاَةُ، فَهَلْ لَكَ أَنْ تَؤُمَّ النَّاسَ؟ قَالَ: نَعَمْ إِنْ شِئْتَ، فَأَقَامَ بِلاَلٌ الصَّلاَةَ وَتَقَدَّمَ أَبُو بَكْرٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، فَكَبَّرَ لِلنَّاسِ وَجَاءَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ يَمْشِي فِي الصُّفُوفِ يَشُقُّهَا شَقًّا، حَتَّى قَامَ فِي الصَّفِّ، فَأَخَذَ النَّاسُ فِي التَّصْفِيحِ - قَالَ سَهْلٌ: التَّصْفِيحُ: هُوَ التَّصْفِيقُ - قَالَ: وَكَانَ أَبُو بَكْرٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، لاَ يَلْتَفِتُ فِي صَلاَتِهِ، فَلَمَّا أَكْثَرَ النَّاسُ التَفَتَ فَإِذَا رَسُولُ اللَّهِ ﷺ، فَأَشَارَ إِلَيْهِ يَأْمُرُهُ: «أَنْ يُصَلِّيَ»، فَرَفَعَ أَبُو بَكْرٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، يَدَهُ فَحَمِدَ اللَّهَ، ثُمَّ رَجَعَ القَهْقَرَى وَرَاءَهُ حَتَّى قَامَ فِي الصَّفِّ، وَتَقَدَّمَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ، فَصَلَّى لِلنَّاسِ، فَلَمَّا فَرَغَ أَقْبَلَ عَلَى النَّاسِ، فَقَالَ: «يَا أَيُّهَا النَّاسُ، مَا لَكُمْ حِينَ نَابَكُمْ شَيْءٌ فِي الصَّلاَةِ أَخَذْتُمْ بِالتَّصْفِيحِ؟ إِنَّمَا التَّصْفِيحُ لِلنِّسَاءِ، مَنْ نَابَهُ شَيْءٌ فِي صَلاَتِهِ فَلْيَقُلْ: سُبْحَانَ اللَّهِ»، ثُمَّ التَفَتَ إِلَى أَبِي بَكْرٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، فَقَالَ: «يَا أَبَا بَكْرٍ، مَا مَنَعَكَ أَنْ تُصَلِّيَ لِلنَّاسِ حِينَ أَشَرْتُ إِلَيْكَ؟» قَالَ أَبُو بَكْرٍ: مَا كَانَ يَنْبَغِي لِابْنِ أَبِي قُحَافَةَ أَنْ يُصَلِّيَ بَيْنَ يَدَيْ رَسُولِ اللَّهِ ﷺ.

Salgylanma:

• Ebu Kuhafa- Ebu Bekriň kakasy.

1219

17-nji bap

1219

17-nji bap

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun), rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýdi: “Namazda elleri bykyna (bile) goýmak gadagan edildi”.

حَدَّثَنَا أَبُو النُّعْمَانِ، حَدَّثَنَا حَمَّادٌ، عَنْ أَيُّوبَ، عَنْ مُحَمَّدٍ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، قَالَ: «نُهِيَ عَنِ الخَصْرِ فِي الصَّلاَةِ» وَقَالَ هِشَامٌ، وَأَبُو هِلاَلٍ: عَنْ ابْنِ سِيرِينَ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، عَنِ النَّبِيِّ ﷺ.

1220

17-nji bap

1220

17-nji bap

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun), rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýdi: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bir adamyň ellerini bykynyna (biline) goýup namaz okamaklygyny gadagan etdi”.

حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ عَلِيٍّ، حَدَّثَنَا يَحْيَى، حَدَّثَنَا هِشَامٌ، حَدَّثَنَا مُحَمَّدٌ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، قَالَ: «نَهَى النَّبِيُّ ﷺ أَنْ يُصَلِّيَ الرَّجُلُ مُخْتَصِرًا».

1221

18-nji bap

1221

18-nji bap

‘Ukba ibn Harisden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Bir gezek men Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bilen ikindi namazyny okadym. Egnine salam berenden soňra, howlugyp ýerinden turdy-da, aýallarynyň biriniň ýanyna girip gitdi. Soňra daşary çykdy. Onuň bu howlukmaç halyny geň görüp, aňk-taňk bolup duran adamlary görüp, Ol: “Namaz okap durkam bizde bir bölek altyn bardygy ýadyma düşdi we men onuň gije öýmizde galmagyny islemedim we onuň paýlanmagyny emr edip (geldim)” diýdi.

حَدَّثَنَا إِسْحَاقُ بْنُ مَنْصُورٍ، حَدَّثَنَا رَوْحٌ، حَدَّثَنَا عُمَرُ هُوَ ابْنُ سَعِيدٍ، قَالَ: أَخْبَرَنِي ابْنُ أَبِي مُلَيْكَةَ، عَنْ عُقْبَةَ بْنِ الحَارِثِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، قَالَ: صَلَّيْتُ مَعَ النَّبِيِّ ﷺ العَصْرَ، فَلَمَّا سَلَّمَ قَامَ سَرِيعًا دَخَلَ عَلَى بَعْضِ نِسَائِهِ، ثُمَّ خَرَجَ وَرَأَى مَا فِي وُجُوهِ القَوْمِ مِنْ تَعَجُّبِهِمْ لِسُرْعَتِهِ، فَقَالَ: «ذَكَرْتُ وَأَنَا فِي الصَّلاَةِ تِبْرًا عِنْدَنَا، فَكَرِهْتُ أَنْ يُمْسِيَ - أَوْ يَبِيتَ عِنْدَنَا - فَأَمَرْتُ بِقِسْمَتِهِ».

1222

18-nji bap

1222

18-nji bap

"Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: “Namaza azan aýdylanda, şeýtan azan sesini eşitmejek bolup yzyna öwrülip, sesli ýel goýbere-goýbere gaçyp gider. Azançy aýdyp bolandan soň, (şeýtan yzyna) gaýdyp geler. Namaza kamat aýdylyp başlanda, ýene yzyna öwrülip gaçyp gider. Azançy kamat aýdyp bolandan soň, ol ýene-de yzyna gaýdyp geler-de, dowamly adamyň ýanynda galyp: “Namazdan öň hiç pikir etmedik zatlaryny ýatladyp başlar. Şeýdip, ol adam näçe rekagat namaz okandygyny bilmän galar”. Ebu Seleme ibn Abdurrahman şeýle diýdi: “Eger-de siziň biriňiz muny eden wagty (ýagny namazda näçe rekagat okandygyny ýatdan çykaran wagty) oturan ýerinde iki gezek sejde etsin”. Ebu Seleme muny Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) eşidipdir. "

حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ بُكَيْرٍ، حَدَّثَنَا اللَّيْثُ، عَنْ جَعْفَرٍ، عَنِ الأَعْرَجِ، قَالَ: قَالَ أَبُو هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ: «إِذَا أُذِّنَ بِالصَّلاَةِ أَدْبَرَ الشَّيْطَانُ لَهُ ضُرَاطٌ حَتَّى لاَ يَسْمَعَ التَّأْذِينَ، فَإِذَا سَكَتَ المُؤَذِّنُ أَقْبَلَ، فَإِذَا ثُوِّبَ أَدْبَرَ، فَإِذَا سَكَتَ أَقْبَلَ، فَلاَ يَزَالُ، بِالْمَرْءِ يَقُولُ لَهُ: اذْكُرْ مَا لَمْ يَكُنْ يَذْكُرُ حَتَّى لاَ يَدْرِيَ كَمْ صَلَّى»، قَالَ أَبُو سَلَمَةَ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ: «إِذَا فَعَلَ أَحَدُكُمْ ذَلِكَ، فَلْيَسْجُدْ سَجْدَتَيْنِ وَهُوَ قَاعِدٌ»، وَسَمِعَهُ أَبُو سَلَمَةَ، مِنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ.

Salgylanma:

• Sejde sähw

1223

18-nji bap

1223

18-nji bap

Ebu Hureýre (Allah ondan razy bolsun) şeýle diýdi: “Adamlar Ebu Hureýre gaty köp hadys rowaýat edýär” diýip aýdýarlar. Men bir adama duşup: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem düýn agşam ýassy namazynda haýsy süräni okady?” diýip soradym. Ol: “Men bilemok” diýip jogap berdi. Men ondan: “Sen näme, şol namaza gelmediňmi?” diýip soradym. Ol adam: “Ýok, men geldim” diýdi. Ebu Hureýre: “Emma men Onuň şu, şu süreleri okanyny bilýärin” diýdi”.

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ المُثَنَّى، حَدَّثَنَا عُثْمَانُ بْنُ عُمَرَ، قَالَ: أَخْبَرَنِي ابْنُ أَبِي ذِئْبٍ، عَنْ سَعِيدٍ المَقْبُرِيِّ، قَالَ: قَالَ أَبُو هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ: يَقُولُ النَّاسُ: أَكْثَرَ أَبُو هُرَيْرَةَ، فَلَقِيتُ رَجُلًا، فَقُلْتُ: بِمَا قَرَأَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ البَارِحَةَ فِي العَتَمَةِ؟ فَقَالَ: لاَ أَدْرِي؟ فَقُلْتُ: لَمْ تَشْهَدْهَا؟ قَالَ: بَلَى، قُلْتُ: لَكِنْ أَنَا أَدْرِي «قَرَأَ سُورَةَ كَذَا وَكَذَا»

1224

1-nji bap

1224

1-nji bap

Abdullah ibn Buhaýnadan (Allah ondan razy bolsyn) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Günleriň birinde Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem biziň bilen namaz okady. Ikinji rakagatdan soň oturman ýerinde turdy. Adamlar hem onuň bilen birlikde ýerinden turdylar. Namaz okap bolandan soň, biz Onuň egnine salam bererine garaşyp durkak, oturan ýerinden tekbir alyp, egnine salam bermezden, ýene-de iki gezek sejde (sehw) etdi, soňra salam berdi”.

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ، أَخْبَرَنَا مَالِكُ بْنُ أَنَسٍ، عَنِ ابْنِ شِهَابٍ، عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الأَعْرَجِ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ ابْنِ بُحَيْنَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، أَنَّهُ قَالَ: «صَلَّى لَنَا رَسُولُ اللَّهِ ﷺ رَكْعَتَيْنِ مِنْ بَعْضِ الصَّلَوَاتِ، ثُمَّ قَامَ، فَلَمْ يَجْلِسْ، فَقَامَ النَّاسُ مَعَهُ، فَلَمَّا قَضَى صَلاَتَهُ وَنَظَرْنَا تَسْلِيمَهُ كَبَّرَ قَبْلَ التَّسْلِيمِ، فَسَجَدَ سَجْدَتَيْنِ وَهُوَ جَالِسٌ، ثُمَّ سَلَّمَ «.

1225

1-nji bap

1225

1-nji bap

Abdullah ibn Buhaýnadan (Allah ondan razy bolsyn) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Günleriň birinde, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem öýle namazynyň ikinji rekagatyndan soňra oturman ýerinden turdy. Namazyň ahyrynda iki gezek sejde (sehw) etdi we şondan soň (egnine) salam berdi”.

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ، أَخْبَرَنَا مَالِكٌ، عَنْ يَحْيَى بْنِ سَعِيدٍ، عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الأَعْرَجِ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ ابْنِ بُحَيْنَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، أَنَّهُ قَالَ: «إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ قَامَ مِنَ اثْنَتَيْنِ مِنَ الظُّهْرِ لَمْ يَجْلِسْ بَيْنَهُمَا، فَلَمَّا قَضَى صَلاَتَهُ سَجَدَ سَجْدَتَيْنِ، ثُمَّ سَلَّمَ بَعْدَ ذَلِكَ «.

Sahyh al Buhary yslam dininiň iň ygtybarly hadys ýygyndysydyr. Takmynan 7,275 hadysy öz içine alýan bu eser, Pygamberimiziň sünnetine esaslanyp, musulmanlaryň gündelik durmuşynda ýol görkezijidir.

Möhüm Baglanyşyklar

Sahih al bukhari programmasy

Bir basyş bilen uygulamany göçür we ruhy syýahata başla!