1548

25-nji bap

1548

25-nji bap

Enes ibn Mälikden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Medinede öýle namazyny dört rekagat okady, Zul-Hüleýfede bolsa ikindi namazyny iki rekagat okady. Men sahabalryň (haj bilen umra etmekligi niýet edenlerinde) gygyryp, gaty sesleri bilen telbiýe edendiklerini eşitdim”.

حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ بْنُ حَرْبٍ، حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ زَيْدٍ، عَنْ أَيُّوبَ، عَنْ أَبِي قِلاَبَةَ، عَنْ أَنَسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، قَالَ: «صَلَّى النَّبِيُّ ﷺ بِالْمَدِينَةِ الظُّهْرَ أَرْبَعًا، وَالعَصْرَ بِذِي الحُلَيْفَةِ رَكْعَتَيْنِ، وَسَمِعْتُهُمْ يَصْرُخُونَ بِهِمَا جَمِيعًا«.

1549

26-nji bap

1549

26-nji bap

"Abdulla ibn Omardan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň telbiýesi şundan ybaratdy: “Läbbäýkä, Allahummä, läbbäýkä, läbbäýkä, lä şärikä läkä läbbäýkä, innäl-hamdä, wän-ni‘mätä läkä wäl-mulk, lä şärikä läkä!”. (Ine, men Seniň huzuryňdadyryn eý, Allahym! Lepbeý diýip, huzuryňa geldim! Lepbeý, men Seniň huzuryňa geldim, Seniň hiç hili şärigiň ýokdur, ine, men Seniň huzuryňa geldim! Elbetde, hamdu-sena, ähli nygmatlar we mülk Saňa mahsusdyr! Ýokdur Seniň şärigiň!”. "

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ، أَخْبَرَنَا مَالِكٌ، عَنْ نَافِعٍ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا: أَنَّ تَلْبِيَةَ رَسُولِ اللَّهِ ﷺ: لَبَّيْكَ اللَّهُمَّ لَبَّيْكَ، لَبَّيْكَ لاَ شَرِيكَ لَكَ لَبَّيْكَ، إِنَّ الحَمْدَ وَالنِّعْمَةَ لَكَ وَالمُلْكَ، لاَ شَرِيكَ لَكَ.

1550

26-nji bap

1550

26-nji bap

"Aişadan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Elbetde, men Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň nähili telbiýe äýdyşyny bilýärin, ol şeýle diýerdi: “Läbbäýkä, Allahummä, läbbäýkä, läbbäýkä, lä şärikä läkä läbbäýkä, innäl-hamdä, wän-ni‘mätä läkä!” (Ine, men Seniň huzuryňdadyryn eý, Allahym! Lepbeý diýip, huzuryňa geldim! Lepbeý, men Seniň huzuryňa geldim, Seniň hiç hili şärigiň ýokdur, ine, men Seniň huzuryňa geldim! Elbetde, ähli öwgüler we nygmatlar Saňa mahsusdyr!”."

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ يُوسُفَ، حَدَّثَنَا سُفْيَانُ، عَنِ الأَعْمَشِ، عَنْ عُمَارَةَ، عَنْ أَبِي عَطِيَّةَ، عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا، قَالَتْ: إِنِّي لَأَعْلَمُ كَيْفَ كَانَ النَّبِيُّ ﷺ يُلَبِّي: لَبَّيْكَ اللَّهُمَّ لَبَّيْكَ، لَبَّيْكَ لاَ شَرِيكَ لَكَ لَبَّيْكَ، إِنَّ الحَمْدَ وَالنِّعْمَةَ لَكَ، تَابَعَهُ أَبُو مُعَاوِيَةَ، عَنِ الأَعْمَشِ، وَقَالَ شُعْبَةُ، أَخْبَرَنَا سُلَيْمَانُ، سَمِعْتُ خَيْثَمَةَ عَنْ أَبِي عَطِيَّةَ، سَمِعْتُ عَائِشَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا.

1551

27-nji bap

1551

27-nji bap

"Enesden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Medinede biziň bilen öýle namazyny dört rekagat okady, Zul-Hüleýfede bolsa ikindi namazyny iki rekagat okady. Soňra tä, daň atýança ol ýerde galdy. Irden Pygamberimiz sallallhu aleýhi wesellem düýesine münüp, Baýda bardy. Ol ýere baranda “Alhamdulilläh, Subhanalla we Allahu Akbär” diýdi. Soňra bolsa, haj we umrany bilelikde berjaý etmeklige niýet edip, telbiýe etdi. Beýleki adamlaram şonuň ýaly telbiýe etdiler. Mekgä baranymyzda olar, Pygamberimiz sallallhu aleýhi wesellemiň buýrugy bilen yhramdan çykdylar. Soňra Terwiýe güni (ýagny, Zul-hijje aýynyň sekizinji güni) adamlar haj etmek üçin (ýene-de) yhrama girdiler”. Enes şeýle diýdi: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem öz eli bilen bir näçe düýeleri dik duran ýerlerinde gurban etdi. Medinede bolsa iki sany şahly, ala reňkli goçy gurban etdi”."

حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ، حَدَّثَنَا وُهَيْبٌ، حَدَّثَنَا أَيُّوبُ، عَنْ أَبِي قِلاَبَةَ، عَنْ أَنَسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، قَالَ: «صَلَّى رَسُولُ اللَّهِ ﷺ وَنَحْنُ مَعَهُ بِالْمَدِينَةِ الظُّهْرَ أَرْبَعًا، وَالعَصْرَ بِذِي الحُلَيْفَةِ رَكْعَتَيْنِ، ثُمَّ بَاتَ بِهَا حَتَّى أَصْبَحَ، ثُمَّ رَكِبَ حَتَّى اسْتَوَتْ بِهِ عَلَى البَيْدَاءِ، حَمِدَ اللَّهَ وَسَبَّحَ وَكَبَّرَ، ثُمَّ أَهَلَّ بِحَجٍّ وَعُمْرَةٍ، وَأَهَلَّ النَّاسُ بِهِمَا، فَلَمَّا قَدِمْنَا أَمَرَ النَّاسَ، فَحَلُّوا حَتَّى كَانَ يَوْمُ التَّرْوِيَةِ أَهَلُّوا بِالحَجِّ، قَالَ: وَنَحَرَ النَّبِيُّ ﷺ بَدَنَاتٍ بِيَدِهِ قِيَامًا، وَذَبَحَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ بِالْمَدِينَةِ كَبْشَيْنِ أَمْلَحَيْنِ»، قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ: قَالَ بَعْضُهُمْ: هَذَا عَنْ أَيُّوبَ، عَنْ رَجُلٍ، عَنْ أَنَسٍ.

Salgylanma:

•Zul-Huleýfä golaý bir ýeriň ady

1552

28-nji bap

1552

28-nji bap

Ibn Omardan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem düýesiniň üstüne münüp, düýesi aýak üstüne galandan soň telbiýe etdi”.

حَدَّثَنَا أَبُو عَاصِمٍ، أَخْبَرَنَا ابْنُ جُرَيْجٍ، قَالَ: أَخْبَرَنِي صَالِحُ بْنُ كَيْسَانَ، عَنْ نَافِعٍ، عَنِ ابْنِ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، قَالَ: «أَهَلَّ النَّبِيُّ ﷺ حِينَ اسْتَوَتْ بِهِ رَاحِلَتُهُ قَائِمَةً«.

Salgylanma:

•Yhram baglap, gaty ses bilen “Lebbeýkallahummä! Lebbeýk…” diýip gaýtalamak.

1553

29-nji bap

1553

29-nji bap

"Nafi‘dan rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Ibn Omar (Allah olardan razy bolsun) Zul-Huleýfede ertir namazyny okan wagty, düýesiniň eýerlenmegini emr ederdi. Eýerlenenden soň oňa münerdi. Haçanda, onuň düýesi dik üstüne galanda, dik duran ýerinden kybla tarap öwrülerdi, soňra bolsa, tä, Harama barýança telbiýe aýdyp gelerdi. Harama girende telbiýe aýtmagy bes ederdi. Soňra Za-Tuwa jülgesine gelip, gije daňa atýança şol ýerde galardy. Ertir namazyny okandan soň bolsa, (gusul alyp) suwa düşerdi. Ibn Omar (Allah olardan razy bolsun) Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem hem edil şeýle etdi diýerdi”."

وَقَالَ أَبُو مَعْمَرٍ: حَدَّثَنَا عَبْدُ الوَارِثِ، حَدَّثَنَا أَيُّوبُ، عَنْ نَافِعٍ، قَالَ: كَانَ ابْنُ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، «إِذَا صَلَّى بِالْغَدَاةِ بِذِي الحُلَيْفَةِ أَمَرَ بِرَاحِلَتِهِ فَرُحِلَتْ، ثُمَّ رَكِبَ، فَإِذَا اسْتَوَتْ بِهِ اسْتَقْبَلَ القِبْلَةَ قَائِمًا، ثُمَّ يُلَبِّي حَتَّى يَبْلُغَ الحَرَمَ، ثُمَّ يُمْسِكُ حَتَّى إِذَا جَاءَ ذَا طُوًى بَاتَ بِهِ حَتَّى يُصْبِحَ، فَإِذَا صَلَّى الغَدَاةَ اغْتَسَلَ»، وَزَعَمَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ فَعَلَ ذَلِكَ، تَابَعَهُ إِسْمَاعِيلُ، عَنْ أَيُّوبَ فِي الغَسْلِ.

Salgylanma:

• Haram – Käbäniň töweregi, haram edilen, mukaddes ýerler.

1554

29-nji bap

1554

29-nji bap

"Nafi‘dan rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Ibn Omar (Allah olardan razy bolsun) Mekgä gitmekçi bolanda, saçlaryna ýakymly ysy bolmadyk ýaglardan çalardy. Soňra Zul-Huleýfedäki mesjide gelip, ol ýerde namaz okardy. Soňra düýesine münerdi, düýesi aýak üstüne galandan soň (telbiýe edip) yhrama girerdi. Soňra bolsa: “Men Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň edil şeýle edendigini gördüm” diýerdi”."

حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ بْنُ دَاوُدَ أَبُو الرَّبِيعِ، حَدَّثَنَا فُلَيْحٌ، عَنْ نَافِعٍ، قَالَ: كَانَ ابْنُ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، «إِذَا أَرَادَ الخُرُوجَ إِلَى مَكَّةَ ادَّهَنَ بِدُهْنٍ لَيْسَ لَهُ رَائِحَةٌ طَيِّبَةٌ، ثُمَّ يَأْتِي مَسْجِدَ ذِي الحُلَيْفَةِ فَيُصَلِّي، ثُمَّ يَرْكَبُ، وَإِذَا اسْتَوَتْ بِهِ رَاحِلَتُهُ قَائِمَةً أَحْرَمَ»، ثُمَّ قَالَ: هَكَذَا رَأَيْتُ النَّبِيَّ ﷺ يَفْعَلُ.

1555

30-nji bap

1555

30-nji bap

Ibn Abbasdan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Emma welin, Musanyň (Ezrak wadysyna) jülgesine inip barýarka telbiýe aýdyp baryşyny (şu wagt) görüp duran ýaly bolýaryn” diýdi.

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ المُثَنَّى، قَالَ: حَدَّثَنِي ابْنُ أَبِي عَدِيٍّ، عَنِ ابْنِ عَوْنٍ، عَنْ مُجَاهِدٍ، قَالَ: كُنَّا عِنْدَ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، فَذَكَرُوا الدَّجَّالَ أَنَّهُ قَالَ: مَكْتُوبٌ بَيْنَ عَيْنَيْهِ كَافِرٌ، فَقَالَ ابْنُ عَبَّاسٍ: لَمْ أَسْمَعْهُ وَلَكِنَّهُ قَالَ: «أَمَّا مُوسَى كَأَنِّي أَنْظُرُ إِلَيْهِ إِذْ انْحَدَرَ فِي الوَادِي يُلَبِّي«.

1556

31-nji bap

1556

31-nji bap

"Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň aýaly, Aişadan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Biz “Hajjatul-Wada’da” Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bilen (Medineden haj zyýaratyny etmek üçin Mekgä tarap) ýola düşdük. Umra hajy etmek üçin telbiýe etdik. Soňra Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýdi: “Kimiň ýanynda gurbanlyk maly bar bolsa, haj bilen umrany niýet edip telbiýe etsin. Soňra tä ikisini hem doly berjaý edýänçä, yhramdan çykmasyn!”. Men Mekgä gelenimde haýyzly ýagdaýdadym. Şol sebäpden Käbäň daşyndan towaf edip bilmedim, Safa-Merwäniň arasynda sa‘y hem edip bilmedim. Men muny Pygamberimiz sallallahu aleýhi weselleme arz etdim. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem maňa: “Saçyňy çözde, dara we umraňy goý-da, diňe (parz) hajy etmek üçin (yhram bagla-da) telbiýe et!” diýdi. Men (Onuň diýşi ýaly) etdim we haj edip bolanymdan soň, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem meni (erkek doganym) Abdurrahman ibn Ebu Bekr bilen Tan‘yma iberdi we men şol ýerden başlap umra etdim. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Bu seniň umra etmeli ýeriňdir” diýdi. Aişa şeýle diýdi: “Umra niýeti bilen telbiýe eden adamlar, Käbäniň daşyndan towaf edip, Safa-Merwäniň arasynda sa‘y edenlerinden soň, yhramdan çykdylar. Soňra bolsa, Minadan gaýdyp gelenlerinden soň, ýene-de bir towaf etdiler. Emma welin, haj bilen umrany jem edenler, Käbäniň daşyndan diňe bir gezek towaf etdiler”."

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مَسْلَمَةَ، حَدَّثَنَا مَالِكٌ، عَنِ ابْنِ شِهَابٍ، عَنْ عُرْوَةَ بْنِ الزُّبَيْرِ، عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا، زَوْجِ النَّبِيِّ ﷺ، قَالَتْ: خَرَجْنَا مَعَ النَّبِيِّ ﷺ فِي حَجَّةِ الوَدَاعِ فَأَهْلَلْنَا بِعُمْرَةٍ، ثُمَّ قَالَ النَّبِيُّ ﷺ: «مَنْ كَانَ مَعَهُ هَدْيٌ فَلْيُهِلَّ بِالحَجِّ مَعَ العُمْرَةِ، ثُمَّ لاَ يَحِلَّ حَتَّى يَحِلَّ مِنْهُمَا جَمِيعًا» فَقَدِمْتُ مَكَّةَ وَأَنَا حَائِضٌ، وَلَمْ أَطُفْ بِالْبَيْتِ، وَلاَ بَيْنَ الصَّفَا وَالمَرْوَةِ، فَشَكَوْتُ ذَلِكَ إِلَى النَّبِيِّ ﷺ، فَقَالَ: «انْقُضِي رَأْسَكِ وَامْتَشِطِي وَأَهِلِّي بِالحَجِّ، وَدَعِي العُمْرَةَ»، فَفَعَلْتُ، فَلَمَّا قَضَيْنَا الحَجَّ أَرْسَلَنِي النَّبِيُّ ﷺ مَعَ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِي بَكْرٍ إِلَى التَّنْعِيمِ فَاعْتَمَرْتُ، فَقَالَ: «هَذِهِ مَكَانَ عُمْرَتِكِ»، قَالَتْ: فَطَافَ الَّذِينَ كَانُوا أَهَلُّوا بِالعُمْرَةِ بِالْبَيْتِ، وَبَيْنَ الصَّفَا وَالمَرْوَةِ، ثُمَّ حَلُّوا، ثُمَّ طَافُوا طَوَافًا آخَرَ بَعْدَ أَنْ رَجَعُوا مِنْ مِنًى، وَأَمَّا الَّذِينَ جَمَعُوا الحَجَّ وَالعُمْرَةَ، فَإِنَّمَا طَافُوا طَوَافًا وَاحِدًا.

Salgylanma:

• Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň iň soňky hoşlaşyk hajy.

1557

32-nji bap

1557

32-nji bap

"Jäbirden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Aly (ibn Ebu Talyba Allah ondan razy bolsyn) yhramly halynda galmagy emr etdi”. Ibn Jureýjden rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem ondan: “Eý Aly, sen haýsy niýet bilen yhrama girdiň?” diýip sorady. Aly: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň eden niýeti ýaly, niýet edip girdim” diýdi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Onda, gurbanlyk malyňy al-da, şu halyňdaky ýaly yhramda gal!” diýdi"

حَدَّثَنَا المَكِّيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ، عَنِ ابْنِ جُرَيْجٍ، قَالَ: عَطَاءٌ، قَالَ جَابِرٌ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ: «أَمَرَ النَّبِيُّ ﷺ عَلِيًّا رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنْ يُقِيمَ عَلَى إِحْرَامِهِ» وَذَكَرَ قَوْلَ سُرَاقَةَ، وَزَادَ مُحَمَّدُ بْنُ بَكْرٍ، عَنْ ابْنِ جُرَيْجٍ، قَالَ لَهُ النَّبِيُّ ﷺ: «بِمَا أَهْلَلْتَ يَا عَلِيُّ؟» قَالَ: بِمَا أَهَلَّ بِهِ النَّبِيُّ ﷺ، قَالَ: «فَأَهْدِ وَامْكُثْ حَرَامًا كَمَا أَنْتَ«.

Sahyh al Buhary yslam dininiň iň ygtybarly hadys ýygyndysydyr. Takmynan 7,275 hadysy öz içine alýan bu eser, Pygamberimiziň sünnetine esaslanyp, musulmanlaryň gündelik durmuşynda ýol görkezijidir.

Möhüm Baglanyşyklar

Sahih al bukhari programmasy

Bir basyş bilen uygulamany göçür we ruhy syýahata başla!