1527

10-nji bap

1527

10-nji bap

Sälim kakasy (Abdulla ibn Omardan) rowaýat etmegine görä, “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem mikatlary (şeýle tertipde) belli etdi” diýipdir.

حَدَّثَنَا عَلِيٌّ، حَدَّثَنَا سُفْيَانُ، حَفِظْنَاهُ مِنَ الزُّهْرِيِّ، عَنْ سَالِمٍ، عَنْ أَبِيهِ، وَقَّتَ النَّبِيُّ ﷺ.

1528

10-nji bap

1528

10-nji bap

"Sälim ibn Abdulla kakasy (Abdulla ibn Omardan Allah olardan razy bolsun) rowaýat etmegine görä, Abdulla şeýle diýipdir: “Men Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň: “Medinäniň ýaşaýjylarynyň yhram baglaýan ýeri (mikaty) Zul Huleýfe, Şam halkynyň yhram baglaýan ýeri Juhfa we Nejd halkynyň yhram baglaýan ýeri bolsa Karndyr” diýenini eşitdim” diýipdir. Ibn Omar (Allah olardan razy bolsun) ýene-de şeýle diýdi: “Adamlar Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Ýemen halkynyň yhram baglaýan ýeri Ýelemlemdir” diýip aýdandygyny habar berýärler, ýöne men muny (gulagym bilen) eşitmedim”."

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ عِيسَى، حَدَّثَنَا ابْنُ وَهْبٍ، قَالَ: أَخْبَرَنِي يُونُسُ، عَنِ ابْنِ شِهَابٍ، عَنْ سَالِمِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ، عَنْ أَبِيهِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ يَقُولُ: «مُهَلُّ أَهْلِ المَدِينَةِ ذُو الحُلَيْفَةِ، وَمُهَلُّ أَهْلِ الشَّأْمِ مَهْيَعَةُ - وَهِيَ الجُحْفَةُ - وَأَهْلِ نَجْدٍ قَرْنٌ» قَالَ ابْنُ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا: زَعَمُوا أَنَّ النَّبِيَّ ﷺ قَالَ وَلَمْ أَسْمَعْهُ: «وَمُهَلُّ أَهْلِ اليَمَنِ يَلَمْلَمُ«.

1529

11-nji bap

1529

11-nji bap

Ibn Abbasdan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Medinäniň ýaşaýjylary üçin Zul-Huleýfäni, Şam halky üçin Juhfäni, Ýemen halky üçin Ýelemlemi we Nejd halky üçin bolsa, Karny mikat edip belledi. Ol ýerler, şol ýerlerde ýaşaýan halk üçin hem-de başga ýerlerde ýaşap, ýöne haj ýa-da umra zyýaratlaryny berjaý etmek maksady bilen şol ýerlerden geçip barýanlar üçin (yhram baglanýan) mikat ýeri edip belledi. Kim bu mikatlardan bäride ýagny, Mekgä golaý ýaşaýan bolsa, onda onuň mikaty bolýan ýerinden (ýagny öýünden) başlar. Mekge şäheriniň ýaşaýjylary bolsa, Mekgäniň özünden yhram baglarlar”.

حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ، حَدَّثَنَا حَمَّادٌ، عَنْ عَمْرٍو، عَنْ طَاوُسٍ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا: «أَنَّ النَّبِيَّ ﷺ وَقَّتَ لِأَهْلِ المَدِينَةِ ذَا الحُلَيْفَةِ، وَلِأَهْلِ الشَّأْمِ الجُحْفَةَ، وَلِأَهْلِ اليَمَنِ يَلَمْلَمَ، وَلِأَهْلِ نَجْدٍ قَرْنًا، فَهُنَّ لَهُنَّ وَلِمَنْ أَتَى عَلَيْهِنَّ، مِنْ غَيْرِ أَهْلِهِنَّ مِمَّنْ كَانَ يُرِيدُ الحَجَّ وَالعُمْرَةَ، فَمَنْ كَانَ دُونَهُنَّ، فَمِنْ أَهْلِهِ حَتَّى إِنَّ أَهْلَ مَكَّةَ يُهِلُّونَ مِنْهَا«.

1530

12-nji bap

1530

12-nji bap

Ibn Abbasdan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Medine halky üçin Zul-Huleýfäni, Şam halky üçin Juhfäni, Nejd halky üçin Karnal-Mänäzili we Ýemen halky üçin bolsa Ýelemlemi mikat edip belledi. Bu ýerler, şol ýerlerde ýaşaýan halk üçin hem-de başga ýurtlarda ýaşap, ýöne haj ýa-da umra ybadatlaryny berjaý etmek maksady bilen şol ýerlerden geçip barýan her bir adam üçin (yhram baglanýan) mikat ýeri höküminde belledi. Kim bu mikatlardan bäride (Mekgä golaý ýaşaýan bolsa), onda onuň mikaty, haj etmek üçin (niýetine düwüp) başlan ýeri mikatdyr. Mekge şäheriniň ýaşaýjylary, Mekgäniň özünden yhrama girerler”.

حَدَّثَنَا مُعَلَّى بْنُ أَسَدٍ، حَدَّثَنَا وُهَيْبٌ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ طَاوُسٍ، عَنْ أَبِيهِ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا: «أَنَّ النَّبِيَّ ﷺ وَقَّتَ لِأَهْلِ المَدِينَةِ ذَا الحُلَيْفَةِ، وَلِأَهْلِ الشَّأْمِ الجُحْفَةَ، وَلِأَهْلِ نَجْدٍ قَرْنَ المَنَازِلِ، وَلِأَهْلِ اليَمَنِ يَلَمْلَمَ، هُنَّ لِأَهْلِهِنَّ، وَلِكُلِّ آتٍ أَتَى عَلَيْهِنَّ مِنْ غَيْرِهِمْ مِمَّنْ أَرَادَ الحَجَّ وَالعُمْرَةَ، فَمَنْ كَانَ دُونَ ذَلِكَ، فَمِنْ حَيْثُ أَنْشَأَ، حَتَّى أَهْلُ مَكَّةَ مِنْ مَكَّةَ«.

1531

13-nji bap

1531

13-nji bap

"Ibn Omardan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Haçanda, şu iki şäher (Basra bilen Kufa) açylan wagty, adamlar Omaryň ýanyna gelip: “Eý, mü’minleriň hökümdary! Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Nejd halky üçin Karny mikat edip belledi. Ýöne welin ol ýer biziň geçýän ýolumyzdan uzagrakda ýerleşýär. Eger biz Karndan yhram baglajak bolsak, bu bize gaty kyn düşýär” diýdiler. Omar olara: “Beýle bolýan bolsa, Mekgä gidýän ýoluňyzyň ugrunda Karnal-Mänäziliň deňliginde (mikat üçin) bir ýeri görüň” diýdi. Şeýlelikde olar üçin Zätu-‘Yrky mikat edip belledi”."

حَدَّثَنِي عَلِيُّ بْنُ مُسْلِمٍ، حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ نُمَيْرٍ، حَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ، عَنْ نَافِعٍ، عَنِ ابْنِ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، قَالَ: لَمَّا فُتِحَ هَذَانِ المِصْرَانِ أَتَوْا عُمَرَ، فَقَالُوا: يَا أَمِيرَ المُؤْمِنِينَ، «إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ حَدَّ لِأَهْلِ نَجْدٍ قَرْنًا»، وَهُوَ جَوْرٌ عَنْ طَرِيقِنَا، وَإِنَّا إِنْ أَرَدْنَا قَرْنًا شَقَّ عَلَيْنَا، قَالَ: فَانْظُرُوا حَذْوَهَا مِنْ طَرِيقِكُمْ، فَحَدَّ لَهُمْ ذَاتَ عِرْقٍ.

1532

14-nji bap

1532

14-nji bap

"Abdulla ibn Omardan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Zul-Huleýfedäki jülgede düýesini çökerip, (iki rekagat) namaz okady”. Abdulla ibn Omar hem (Allah olardan razy bolsun) edil şeýle ederdi."

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ، أَخْبَرَنَا مَالِكٌ، عَنْ نَافِعٍ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا: «أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ أَنَاخَ بِالْبَطْحَاءِ بِذِي الحُلَيْفَةِ، فَصَلَّى بِهَا»، وَكَانَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا يَفْعَلُ ذَلِكَ

1533

15-nji bap

1533

15-nji bap

Abdulla ibn Omardan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Mekgä gidende (adatça) Şajara ýolundan giderdi. Yzyna (Medinä) gaýdanda bolsa, Mu‘arras ýoly bilen gaýdyp gelerdi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Mekgä giden wagy Şejere mesjidinde namaz okardy. Yzyna gaýdanda bolsa, Zul-Huleýfedäki jülgäniň ortarasynda namaz okardy we agşam daňa çenli şol ýerde galardy.

حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ المُنْذِرِ، حَدَّثَنَا أَنَسُ بْنُ عِيَاضٍ، عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ، عَنْ نَافِعٍ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا: «أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ كَانَ يَخْرُجُ مِنْ طَرِيقِ الشَّجَرَةِ، وَيَدْخُلُ مِنْ طَرِيقِ المُعَرَّسِ، وَأَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ، كَانَ إِذَا خَرَجَ إِلَى مَكَّةَ يُصَلِّي فِي مسْجِدِ الشَّجَرَةِ، وَإِذَا رَجَعَ صَلَّى بِذِي الحُلَيْفَةِ بِبَطْنِ الوَادِي، وَبَاتَ حَتَّى يُصْبِحَ«.

1534

16-nji bap

1534

16-nji bap

Omardan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň ‘Akyk jülgesinde şeýle diýenini eşidipdir: “Şu gije meniň ýanyma Robbumdan biri gelip: “Bu mübärek jülgede namaz oka-da, “Umratan fi hajjin!” (Hajyň içinde umrany hem niýet etdim!)” diýip aýt” diýdi.

حَدَّثَنَا الحُمَيْدِيُّ، حَدَّثَنَا الوَلِيدُ، وَبِشْرُ بْنُ بَكْرٍ التِّنِّيسِيُّ، قَالاَ: حَدَّثَنَا الأَوْزَاعِيُّ، قَالَ: حَدَّثَنِي يَحْيَى، قَالَ: حَدَّثَنِي عِكْرِمَةُ، أَنَّهُ سَمِعَ ابْنَ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، يَقُولُ: إِنَّهُ سَمِعَ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، يَقُولُ: سَمِعْتُ النَّبِيَّ ﷺ بِوَادِي العَقِيقِ يَقُولُ: أَتَانِي اللَّيْلَةَ آتٍ مِنْ رَبِّي، فَقَالَ: صَلِّ فِي هَذَا الوَادِي المُبَارَكِ، وَقُلْ: عُمْرَةً فِي حَجَّةٍ.

Salgylanma:

•Jebraýyl aleýhissalam

1535

16-nji bap

1535

16-nji bap

"Salim ibn Abdullanyň kakasy, Abdulla ibn Omaryň (Allah olardan razy bolsun) rowaýat etmegine görä, haçanda, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Zul-Huleýfedäki jülgede düşlän wagty, düýşünde oňa: “Sen bir mübärek jülgedesiň!” diýdiler. (Bir gezek) Salim hem haja gidende, kakasy Abdulla ibn Omaryň Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň düşlän ýerini göz öňüne tutup, düşlän ýerinde, düşledi. Şol ýer jülgedäki mesjidiň aşak ýanyndadyr. Jülge bilen ýoluň ortarasynda bir ýerdir. "

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَبِي بَكْرٍ، حَدَّثَنَا فُضَيْلُ بْنُ سُلَيْمَانَ، حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ عُقْبَةَ، قَالَ: حَدَّثَنِي سَالِمُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ، عَنْ أَبِيهِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، عَنِ النَّبِيِّ ﷺ: أَنَّهُ رُئِيَ وَهُوَ فِي مُعَرَّسٍ بِذِي الحُلَيْفَةِ بِبَطْنِ الوَادِي، قِيلَ لَهُ: إِنَّكَ بِبَطْحَاءَ مُبَارَكَةٍ، وَقَدْ أَنَاخَ بِنَا سَالِمٌ يَتَوَخَّى بِالْمُنَاخِ الَّذِي كَانَ عَبْدُ اللَّهِ يُنِيخُ يَتَحَرَّى مُعَرَّسَ رَسُولِ اللَّهِ ﷺ، وَهُوَ أَسْفَلُ مِنَ المَسْجِدِ الَّذِي بِبَطْنِ الوَادِي بَيْنَهُمْ وَبَيْنَ الطَّرِيقِ وَسَطٌ مِنْ ذَلِكَ.

1536

17-nji bap

1536

17-nji bap

"Ýa‘lä ibn Umeýýeden (Allah ondan razy bolsyn) rowaýat edilmegine görä, bir gün ol Omara (Allah ondan razy bolsyn): “Pygamberimiz sallallahu aleýhi weselleme wahy gelen wagty maňa-da görkezäý” diýdi. (Bir gezek) Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Ji‘ranada wagty, ýanynda birnäçe sahabalary hem bardy, olaryň ýanyna bir adam gelip: “Ýa Resulallah! Umra hajy berjaý etmek üçin yhram baglanandan soň, hoşboý yslary çalynan kişi barada näme äýdyp bilersiň?” diýip sorady. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bir salym gürlemän dymyp durdy. Şol wagt oňa wahy gelip başlady. Omar (Allah ondan razy bolsyn) derrew Ýa‘lä yşarat etdi. Ýa‘lä geldi. Şol wagt Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň üsti günden goranmak üçin bir bölek mata bilen örtülen-di. Ýa‘lä kellesini şol örtügiň içine sokdy we Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň (wahynyň agyrlygyndan) ýaňa ýüzüniň gyzaryp gidendigini gördi. Özi hem (ýatan adamyň horlaýşy ýaly) horlaýardy. (Haçanda wahy gutaryp) ýuwaş-ýuwaş özüne gelenden soň, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Hany, şol umra barada soran adam nirede?” diýip sorady. Ol adamy getirdiler, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem oňa: “(Bedeniňdäki) ol ysy üç gezek ýuw we egniňdäki jübbäňi (donuňy) çykar-da, haj eden wagtyň näme edýän bolsaň, umrada-da şonuň ýaly et!” diýdi."

قَالَ أَبُو عَاصِمٍ: أَخْبَرَنَا ابْنُ جُرَيْجٍ، أَخْبَرَنِي عَطَاءٌ، أَنَّ صَفْوَانَ بْنَ يَعْلَى أَخْبَرَهُ، أَنَّ يَعْلَى قَالَ لِعُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ: أَرِنِي النَّبِيَّ ﷺ حِينَ يُوحَى إِلَيْهِ، قَالَ: فَبَيْنَمَا النَّبِيُّ ﷺ بِالْجِعْرَانَةِ، وَمَعَهُ نَفَرٌ مِنْ أَصْحَابِهِ، جَاءَهُ رَجُلٌ فَقَالَ: يَا رَسُولَ اللَّهِ، كَيْفَ تَرَى فِي رَجُلٍ أَحْرَمَ بِعُمْرَةٍ، وَهُوَ مُتَضَمِّخٌ بِطِيبٍ، فَسَكَتَ النَّبِيُّ ﷺ سَاعَةً، فَجَاءَهُ الوَحْيُ، فَأَشَارَ عُمَرُ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ إِلَى يَعْلَى، فَجَاءَ يَعْلَى وَعَلَى رَسُولِ اللَّهِ ﷺ ثَوْبٌ قَدْ أُظِلَّ بِهِ، فَأَدْخَلَ رَأْسَهُ، فَإِذَا رَسُولُ اللَّهِ ﷺ مُحْمَرُّ الوَجْهِ، وَهُوَ يَغِطُّ، ثُمَّ سُرِّيَ عَنْهُ، فَقَالَ: «أَيْنَ الَّذِي سَأَلَ عَنِ العُمْرَةِ؟» فَأُتِيَ بِرَجُلٍ، فَقَالَ: «اغْسِلِ الطِّيبَ الَّذِي بِكَ ثَلاَثَ مَرَّاتٍ، وَانْزِعْ عَنْكَ الجُبَّةَ، وَاصْنَعْ فِي عُمْرَتِكَ كَمَا تَصْنَعُ فِي حَجَّتِكَ» قُلْتُ لِعَطَاءٍ: أَرَادَ الإِنْقَاءَ حِينَ أَمَرَهُ أَنْ يَغْسِلَ ثَلاَثَ مَرَّاتٍ؟ قَالَ: «نَعَمْ«.

Salgylanma:

• Mekge bilen Taýyfyň aralygyndaky bir ýeriň ady.

Sahyh al Buhary yslam dininiň iň ygtybarly hadys ýygyndysydyr. Takmynan 7,275 hadysy öz içine alýan bu eser, Pygamberimiziň sünnetine esaslanyp, musulmanlaryň gündelik durmuşynda ýol görkezijidir.

Möhüm Baglanyşyklar

Sahih al bukhari programmasy

Bir basyş bilen uygulamany göçür we ruhy syýahata başla!